ΕΙΚΟΝΕΣ: Η ένδοξη ιστορία της Ξάνθης μέσα από το Λαογραφικό της μουσείο

Η Ξάνθη γνώρισε ένδοξες στιγμές στην διάρκεια της σύγχρονης ιστορίας της μέσα από πολέμους, αναταράξεις αλλά και την μεγάλη εμπορική άνθηση που γνώρισε χάρη στις ποικιλίες αρωματικών καπνών που εξήγαγε και μέσα από τις καπνοβιομηχανίες στις οποίες εργαζόταν το 60% του πληθυσμού της. Η ιστορία της ξεδιπλώνεται μέσα από τα εκθέματα του Ιστορικού – Λαογραφικού μουσείου της ( και μουσείο πόλης παράλληλα) που στεγάζεται σε ένα υπέροχο κτηριακό συγκρότημα.

Η οικογένεια καπνεμπόρων Κουγιουμιτζόγλου άνηκε στην μεγαλοαστική τάξη της Ξάνθης που τον καιρό της τεράστιας ακμής του καπνεμπορίου έζησε την οικονομική ευμάρεια και ήρθε σε επαφή με την κουλτούρα της κεντρικής Ευρώπης.

Περί τα μέσα του 1800 αποφασίζουν να χτίσουν την κατοικία τους σε σχέδια που έφεραν οι Αθανάσιος και Παντελής σχεδιασμένα με κερί επάνω σε μεταξωτό ύφασμα. Σύμφωνα με μαρτυρίες η κατασκευή της διπλής κατοικίας των αδελφών Κιουγιουμτζόγλου ξεκινάει το 1860 ως το 1862 και το 1866 ολοκληρώνεται με την εσωτερική διακόσμηση και τις τοιχογραφίες από Γερμανούς και Ξανθιώτες καλλιτέχνες.

Το κτήριο αποτελεί ορθογώνια κατασκευή χωρισμένη σε δυο πανομοιότυπες κατοικίες με ανεξάρτητη είσοδο, δύο ορόφους, και υπόγειο που χρησιμοποιούνταν ως χώρος φύλαξης και αποθήκης. Οι εξωτερικοί τοίχοι είναι φτιαγμένοι από πέτρα και στην κύρια όψη διακρίνουμε 26 ορθογώνια παράθυρα. Το δίδυμο κτίσμα αποτελεί το μεγαλύτερο πλήρως υποκατεστημένο αρχοντικό της Βορείου Ελλάδος.

Σ’ ένα από τα σπιτικά, στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο του οποίου η ιστορία συνδέεται στενά με αυτήν του ΦΕΞ (Φιλοπρόοδος Ένωσης Ξάνθης) του παλαιότερου πολιτιστικού φορέα της πόλης που ιδρύθηκε το 1952 και το 1965 άρχισε να συγκεντρώνει υλικό λαογραφικού ενδιαφέροντος. Το 1966 αναβιώνει ήθη και έθιμα μέσα από τις “Αποκριάτικες Θρακικές γιορτές”. Το 1968 το ένα από τα δύο κτήρια των αδελφών Κιουγιουμτζόγλου περνά από τους κληρονόμους στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Δήμου Ξάνθης που το παραχωρεί στο ΦΕΞ ώστε να στεγάσει την συλλογή του. Το 1975 έπειτα από την αποκατάσταση και προετοιμασία γίνονται τα εγκαίνια του μουσείου. Το ΦΕΞ ένα χρόνο αργότερα καταφέρνει να αγοράσει και την δεύτερη κατοικία. Λειτούργησε μέχρι το 1997 όταν και έκλεισε για να ανοίξει το 2001 μετά από αποκατάσταση του κτηρίου και του περιβάλλοντα χώρου.

Στη μόνιμη έκθεση περιλαμβάνονται αντικείμενα καθημερινής χρήσης, βιβλία, έγγραφα, φωτογραφίες, καρτ ποστάλ, γραμματόσημα, ενδυμασίες, κοσμήματα, αντικείμενα αγροτικής ζωής και καθημερινής χρήσης.

Το εντυπωσιακότερο σημείο του μουσείου είναι η αναπαράσταση της ζωής της αστικής τάξης της Ξάνθης του 19ου αιώνα μέσα από την προβολή της καθημερινότητας και την αναπαράσταση μιας κρεβατοκάμαρας, ενός παιδικού δωματίου, ενός γραφείο και της σαλοτραπεζαρίας ενός αρχοντικού σπιτιού της εποχής. Στο κάτω όροφο υπάρχει επίσης αναπαράσταση της καθημερινής ζωής μιας αγροτικής οικογένειας.

Στο σαλόνι οι κυρίες του σπιτιού πίνουν το τσάι τους. Στο γραφείο οι άντρες μιλούν για δουλειές. Στον επάνω όροφο οι κρεβατοκάμαρες. Το πιο εντυπωσιακό από τα δωμάτια το παιδικό συγκεντρώνει μια μεγάλη συλλογή σχολικών ειδών και παιχνιδιών. Αντίθετα στο υπόγειο τα πράγματα είναι διαφορετικά. Καθημερινά ρούχα της δουλειάς, γύρω από τις γυναίκες τα μαγειρικά σκεύη ενώ δίπλα στους άντρες τα αγροτικά εργαλεία. Ο Θρακιώτης, ο Μικρασιάτης και ο Σαρακατσάνος, η χριστιανή και η μουσουλμάνα γυναίκα συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο. Αυτή άλλωστε είναι και η Ξάνθη.

Στον εξωτερικό χώρο του μουσείου διατηρούνται δυο μικρής κλίμακας χαμάμ.

Το Λαογραφικό Μουσείο ένας από τους χώρους του ΦΕΞ το οποίο μετρά σχεδόν 70 χρόνια ζωής μέσα στα οποία ίδρυε την Δημοτική Βιβλιοθήκη της Ξάνθης, το Πολιτιστικό Ραδιόφωνο, ενώ κάθε χρόνο παρουσιάζει πλήθος από εκδηλώσεις και δράσεις.

Αν και τα λαογραφικά μουσεία για τους περισσότερους είναι τα λιγότερο ελκυστικά σε σχέση με τα μουσεία αρχαιοτήτων και μοντέρνες γκαλερί ωστόσο αυτό της Ξάνθης είναι εντυπωσιακό από πολλές απόψεις και αξίζει να το επισκεφθεί κανείς.

Ημέρες & ώρες λειτουργίας : Τρίτη έως και Κυριακή 9.30 – 14.30

Η ιστοσελίδα της ΦΕΞ για όποιον αναζητά παραπάνω πληροφορίες: http://www.fex.org.gr/