Η εξαθλίωση της Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης

Λέξεις: Βίκη Φραγκούδη

Εποχή Πανελληνίων και κάθε παιδί που βρίσκεται σε αυτή τη διαδικασία ονειρεύεται μια σχολή, την πόρτα της οποίας επιθυμεί να περάσει τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Έτσι και εγώ, ένα παιδί δραστήριο, με όνειρα, καλοκοίταζα την Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης ήδη από την πρώτη λυκείου. Το Τμήμα Θεάτρου φάνταζε η ιδανική σχολή στα μάτια μου, μιας και ασχολιόμουν από τα μικράτα μου με το θέατρο και ήθελα να λάβω επιστημονική και πολύπλευρη γνώση πάνω στον συγκεκριμένο τομέα. 

Έτσι και έγινε. Πέρασα το κατώφλι της Θεάτρου λίγους μήνες αργότερα, με την χαρά της ανταμοιβής των κόπων και της προσπάθειας μου. Μέσα στην σχολή, τα πέντε χρόνια συνεχούς φοίτησης- πέντε χρόνια που σε ανάλογες σχολές στο εξωτερικό θεωρούνται Master, στην Ελλάδα έγινε σχετικά πρόσφατα και αυτό όχι για όλες τις σχολές- έμαθα ότι η τέχνη είναι ένας τρόπος έκφρασης που δεν περιλαμβάνει μπουνιές όταν είσαι οργισμένος, κλωτσιές όταν έχεις νεύρα, βιαιοπραγίες όταν έχεις το δίκιο με το μέρος σου. Μια έκφραση αρκεί για να δείξεις συμπαράσταση σε έναν άνθρωπο που υποφέρει δίπλα σου. Έμαθα ότι μια μικρή κίνηση φτάνει για να κάνεις τον κόσμο λίγο καλύτερο. Έμαθα να δημιουργώ και να συνυπάρχω σε μια ομάδα, να σέβομαι και να θαυμάζω το διαφορετικό αλλά και να εκφράζω προσωπικά συναισθήματα σε άλλους ανθρώπους. Με έναν τρόπο μαγικό, η δική μου εμπειρία γινόταν βίωμα και για όλους όσοι βρίσκονταν στον ίδιο χώρο με εμένα…

Σου φαίνονται ιδεαλιστικά όλα αυτά, το ξέρω. Θα με ρωτήσεις το λογικό, αν υπάρχει αποκατάσταση στο επάγγελμα που διάλεξα να κάνω. Θα σου απαντήσω απρόθυμα “ναι”, στην πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σαν απόφοιτος καλείσαι να είσαι με μια βαλίτσα στο χέρι για να μεταδώσεις την αγάπη σου για την τέχνη σε λιλιπούτειους μαθητές. Πολλές φορές καλείσαι να αντιμετωπίσεις δημιουργικά παιδιά ντροπαλά που έχουν μάθει να ντρέπονται για όσα νιώθουν, παιδιά που αποκλείονται από το ευρύτερο σύνολο γιατί φέρουν κάτι διαφορετικό πάνω τους. Έχει τύχει να ζητήσω από παιδάκι να μου ζωγραφίσει σκηνικό για μια παράσταση ένα αστικό σαλόνι με μια ευτυχισμένη οικογένεια και η ζωγραφιά που πήρα πίσω είναι ο μπαμπάς να χτυπάει την μαμά στον καναπέ….

Και ξαφνικά, ένα υπουργείο αποφασίζει να αποκλείσει τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αποκλείει δηλαδή απόφοιτους τμημάτων Καλών Τεχνών (Μουσικών Σπουδών, Εικαστικών, Θεάτρου/θεατρολογίας) από το να μεταδώσουν την αγάπη και την ελευθερία έκφρασης στους νέους αυτής της χώρας. Τους προτρέπει με περισσή άνεση να πετάξουν τα πτυχία τους στα σκουπίδια, γιατί φυσικά δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για αυτούς. Αποκλείει την καλλιτεχνική έκφραση και την εκτόνωση που αυτά τα μαθήματα προσφέρουν από παιδιά πιεσμένα από παντού, με αυτοσκοπό να γίνουν δικηγόροι, οικονομολόγοι, γιατροί, παιδιά που κινδυνεύουν διαρκώς να απαχθούν 200 μέτρα από το σπίτι τους…. Τους προτρέπει να διαβάζουν παπαγαλία αρχαία, λατινικά, ελάχιστα μαθηματικά και θρησκευτικά, να προσεύχονται ότι με πενιχρές γνώσεις και έλλειψη αντίληψης θα πάνε όλα καλά στο μέλλον.

Δεν είναι όνειρο όλων να γίνουν γιατροί και δικηγόροι. Είναι και κάποια παιδιά που παίζουν κουκλοθέατρο με μαριονέτες φτιαγμένες από χαρτί ή κάλτσες. Είναι κάποια παιδιά με χέρια χαραγμένα από χορδές σιλικόνης. Κάποια που έχουν πινέλα και τέμπερες στην τσέπη. Κάποια που γράφουν σε post-it κάθε σκέψη για τόπους μακρινούς. Είναι κάποια παιδιά που ονειρεύονται να σου πουν μια ιστορία με μια συγχορδία, που μαζεύονται στο παρκάκι της γειτονιάς και τραγουδάνε, άλλα που παίζουν θέατρο στην πολυκατοικία της απέναντι, κάποια που ζωγραφίζουν σε αυτοσχέδιους καμβάδες και τελάρα…

Αναμφισβήτητα, ο αποκλεισμός αυτός κάπου στοχεύει: στην συστηματική εξαθλίωση της τέχνης και την δημιουργία καταπιεσμένων- και άρα πιο εύκολα διαχειρίσιμων νέων. Η συνταγή γνωστή. Το επόμενο βήμα θα είναι να μαζευόμαστε σε πλατείες και να καίμε βιβλία;