Ο επίλογος της Δευτέρας: Βασανίζεστε άδικα με το θέατρο «Εμπρός»

Δεν είναι η πρώτη φορά που το κράτος επεμβαίνει σε μια κατάληψη εκκενώνοντάς την από ανθρώπους και αντικείμενα, όπως στην κατάληψη του θεάτρου «Εμπρός». Απλώς στην περίπτωση του συγκεκριμένου χώρου κατάφερε να σπάσει αρκετά ρεκόρ αναποτελεσματικότητας, λογικής και συμβολισμού.

Καταλήψεις σε χώρους που ρημάζουν, ιδιωτικούς ή δημόσιους, έχουμε σταθερά εδώ και δεκαετίες. Δεν είναι καν μόνον ελληνικό φαινόμενο, είναι μια παγκόσμιας κλίμακας δράση του αναρχικού και αντεξουσιαστικού χώρου. Οι χώροι καταλαμβάνονται από την ανάγκη συλλογικοτήτων να αποκτήσουν ένα σημείο αναφοράς κι ένα πεδίο οργάνωσης αλλά κι από τη διάθεση να καταγγείλουν το οργανωμένο (λέμε τώρα) κράτος το οποίο αφήνει να ρημάζουν πανέμορφα διατηρητέα και άλλα, δημόσια ή ιδιωτικά, κτίρια τη στιγμή που χιλιάδες συμπολίτες μας παραμένουν άστεγοι, φορείς τέχνης και πολιτισμού δεν έχουν υποδομές να δουλέψουν, αχούρια ιδιωτών μισθώνονται από δημόσιους οργανισμούς αντί εκατομμυρίων ευρώ σε ημετέρους.

Είναι μια δημόσια καταγγελία η λεγόμενη κατάληψη. Φυσικά, για ένα μεγάλο κομμάτι των Έλληνων όλο αυτό που περιέγραψα δεν έχει καμία λογική. Βασικά, για ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου, το να καταπατήσει κάποιος μια δημόσια περιουσία και να την κάνει ξενοδοχείο ή βενζινάδικο κονομώντας, έχει μεγαλύτερη λογική και γίνεται αποδεκτό απ’ ότι αν μάθει ότι το κατέλαβε μια ομάδα ανθρώπων και κάνει εκεί θεατρικές παραστάσεις ή οργανώνει συσσίτια.

Η πλειοψηφία των Ελλήνων δεν μπορεί να κατανοήσει την «κατάληψη για την ακύρωση της ιδέας της ιδιοκτησίας» αλλά μόνον την «κατάληψη για το κέρδος» το οποίο μπαίνει σε μία διαπραγμάτευση και, αν πληρωθεί το αντίτιμο, το θέμα λήγει «πολιτισμένα». Οι πολίτες, σε κάθε κράτος, όχι μόνον στην Ελλάδα, πιστεύουν στη μεγάλη τους πλειοψηφία πως αν ένας χώρος δεν ανήκει σε μια ομάδα με χαρτιά και υπογραφές, το κράτος έχει δικαίωμα να επεμβαίνει, να συλλαμβάνει, να εκκενώνει με το ζόρι. «Το νόμιμο είναι και ηθικό», έχει δηλώσει πολιτικός που 15 χρόνια μετά τον θυμόμαστε μόνον για αυτή του τη φράση και το γεγονός πως η κόρη του είναι τραγουδίστρια. Ηθικό, όμως, δεν είναι μόνον το νόμιμο. Μάλιστα, με τον τρόπο που νομοθετεί η πολιτεία από την μεταπολίτευση και μετά, μάλλον τα περισσότερα «νόμιμα» είναι «ανήθικα» και τα πιο πολλά «ηθικά» έχουν εκπέσει στην παρανομία – παρατυπία.

Και πάμε τώρα στην περίπτωση του θεάτρου «Εμπρός». Εξω από το κτίριο είναι γραμμένο ένα σουρεαλιστικό σύνθημα που λέει: «βασανίζομαι». Θα μπορούσε να το έχει γράψει ένα νέο παιδί που αδυνατεί να υπακούσει στις κοινωνικές συμβάσεις, ένα παιδί διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού ή και… ένας αστυνομικός που είναι αναγκασμένος να εκτελεί εντολές ανωτέρων τις οποίες θεωρεί υπερβολικές, παράλογες, όπως η εντολή να χτιστούν οι πόρτες και τα παράθυρα του κτιρίου του θεάτρου «Εμπρός» τις προηγούμενες μέρες.

Ναι, η εξουσία στην Ελλάδα, διαχρονικά, όχι μόνο η συγκεκριμένη, «βασανίζεται». Γιατί προσπαθεί να επιβάλλει αυτό που ο νόμος της επιτρέπει αλλά η κοινωνία δε νομιμοποιεί. Είναι μεγάλο το βάσανο να παρεμβαίνεις και αυτό που επιβάλλεις να μην είναι δικαιοσύνη.

Πριν λίγες μέρες πήγε η αστυνομία στο θέατρο «Εμπρός», εκκένωσε το χώρο και τον έχτισε με τσιμεντόλιθους. Χθες οι συλλογικότητες γκρέμισαν τους τσιμεντόλιθους και πήραν ξανά το χώρο. Εκατοντάδες άνθρωποι έπαιξαν μουσικές, θέατρο και μέσω των σόσιαλ μίντια δημιούργησαν ένα εκπληκτικό ηχητικό και οπτικό αποτέλεσμα που μετέδωσε ένα μήνυμα το ίδιο ισχυρό με την δράση της κατάληψης: «τα κτίρια δεν είναι για να ανήκουν σε κάποιους. Τα κτίρια είναι για να χρησιμοποιούνται».

Σήμερα, λοιπόν, έγινε το εξής σουρεαλιστικό: πήγε η αστυνομία ΠΑΛΙ να ανακαταλάβει τον χώρο και ΠΑΛΙ να τον χτίσει. Ελα όμως που το «χτίσιμο» των εισόδων ενός κτιρίου που έχει κριθεί διατηρητέο απαγορεύεται. Η οποιαδήποτε τέτοια εργασία απαγορεύεται. Μετά από μήνυση, η αστυνομία αναγκάστηκε να επιστρέψει στο χώρο και να σταματήσει τις εργασίες που η ίδια παράγγειλε σε συνεργείο, συλλαμβάνοντας τους εργάτες στους οποίους η ίδια έδωσε την εντολή να τσιμεντώσουν τις εισόδους. Μιλάμε για μια στιγμή ατόφιου σουρεαλισμού. Ενα σενάριο το οποίο αν παίζονταν από το ελεύθερο αυτοοργανωμένο θέατρο του «Εμπρός», θα προκαλούσε χειροκροτήματα και αποθέωση.

Θα ρωτήσει κάποιος: Τελικά τι πιστεύεις εσύ Σακισλόγλου ότι πρέπει να γίνει με το θέατρο «Εμπρός»; Να παραμείνει στα χέρια των ανθρώπων της κατάληψης; Ξεκάθαρα ναι. Για το καλό της τέχνης, της κοινωνίας και του ίδιου του κτιρίου. Στον «Μικρό πρίγκιπα» ο ξανθός πρωταγωνιστής κοιτάζοντας το λουλούδι του σκέφτεται το βάρος και την ευθύνη τού να πρέπει να φροντίσεις αποκλειστικά εσύ κάτι και συμπεραίνει πως «πραγματικά δικό σου είναι κάτι ΜΟΝΟΝ όταν δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς εσένα». Και το θέατρο «Εμπρός», όπως ακριβώς ρήμαξε τα χρόνια πριν την κατάληψη και αναγεννήθηκε με αυτήν, έτσι θα καταντήσει σύντομα αν επιμείνει η εξουσία να επιβάλλει την τάξη και την (δήθεν) νομιμότητα. Με την Εξιπερική σκέψη, λοιπόν, ναι, το θέατρο «Εμπρός» πρέπει να δοθεί σε αυτούς που το αξιοποιούν τα τελευταία χρόνια. Με χαρτιά, αν μόνον έτσι μπορεί να κατανοήσει μια κοινωνία την έννοια της νομιμότητας. Γιατί το θέατρο Εμπρός δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς την κατάληψη. Θα γίνει ένα επικίνδυνο κτιριακό κουφάρι, όπως εκατοντάδες άλλα στις μεγάλες πόλεις που παραμένουν εγκαταλελειμμένα από Θεό κι ανθρώπους ελλείψει «κέρδους».

Υ.Γ.: Με αφορμή το σημερινό διασκεδαστικό δρώμενο της ανακατάληψης και μετά του χτισίματος και της μήνυσης της αστυνομίας σε αυτούς που η ίδια έβαλε να χτίσουν το θέατρο στην Αθήνα, θυμήθηκα ένα παρόμοιο περιστατικό ατόφιου παραλογισμού στη Θεσσαλονίκη. Πριν δυόμιση χρόνια, στα γεγονότα των συλλαλητηρίων για τη Μακεδονία, ακροδεξιοί οπαδοί ομάδας έκαψαν το διατηρητέο κτίριο αναρχικής κατάληψης. Μετά από λίγο καιρό η συλλογικότητα άρχισε εργασίες αποκατάστασης της ξύλινης οροφής και η αστυνομία παρενέβη μετά από καταγγελία και τους μήνυσε για εργασίες χωρίς άδεια. Σε αυτή τη χώρα ζούμε: Που οι πολίτες μηνύονται γιατί φτιάχνουν από μόνοι τους αυτό που κάποιοι άλλοι κατέστρεψαν, χωρίς να μηνυθούν ή να συλληφθούν.

«Βασανίζομαι»…