Ο επίλογος της Παρασκευής: Σε ποιες χώρες είπαμε ότι κατηγορούν τα σόσιαλ μίντια;
Ο Ακης Σακισλόγλου αναλύει τη δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη σήμερα στη Βουλή.
Οπως καθετί «νέο», έτσι και τα Μέσα Ενημέρωσης έχουν δεχτεί πολλά βέλη και ισχυρή κριτική στα πρώτα τους βήματα.
Κάποτε ακόμα και μια έκδοση εφημερίδας θεωρούνταν «ύποπτη». Το ίδιο συνέβη (και το ζήσαμε οι παλαιότεροι) με τα ραδιόφωνα και τα τηλεοπτικά κανάλια όταν πρωτοξεκίνησαν. Ποιοι θεωρούσαν «επικίνδυνη» και «ύποπτη» τη νέα πραγματικότητα υποβαθμίζοντας την αξία της; Μα φυσικά πάντα αυτοί που είχαν την εξουσία και τον έλεγχο της κοινής γνώμης ως τότε.
Το ίδιο έγινε πριν από αρκετά χρόνια και με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όταν εισήλθαν ως «new media» στην παγκόσμια πραγματικότητα. Απαξιώθηκαν από αυτούς που δεν τα ήξεραν, που ξεβολεύονταν, που δεν έλεγχαν την κατάσταση. Από τότε κύλησε νερό στο αυλάκι, έγιναν πολλά, «ενηλικιώθηκαν» τα μέσα και δεν είναι και τόσο «νέα» πια.
Τι ήταν, λοιπόν, αυτό, που ώθησε τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, να πει σήμερα στη Βουλή πως «τα σόσιαλ μίντια κάνουν κακό στη Δημοκρατία μας»; Άγνοια δε δικαιολογείται. Συντηρητική στάση απέναντι στο νέο δεν μπορεί να θεωρηθεί (αφού τα σόσιαλ μίντια δεν είναι εδώ και χρόνια καθόλου νέα. Τα ξέρει και η γιαγιά μου).
Μα φυσικά είναι οι ίδιοι λόγοι που έκαναν την εκάστοτε εξουσία όλα τα προηγούμενα χρόνια να κατηγορεί τα αντίστοιχα τότε νέα μέσα ενημέρωσης: Το ότι δεν τα ελέγχει, δεν τα κατευθύνει, δεν μπορεί να απευθυνθεί «θεσμικά» ή υπογείως σε αυτά γιατί δεν ανήκουν σε κάποιον συγκεκριμένο εκδότη – ιδιοκτήτη αλλά σε εκατομμύρια «συντάκτες» και «μετόχους».
Το να κατηγορεί κανείς σήμερα τα σόσιαλ μίντια είναι σαν να κατηγορούσε το 1990 τις ανοιχτές γραμμές στα ραδιόφωνα ή τις βραδινές συζητήσεις στην ιδιωτική τηλεόραση. Ο καθένας λέει την άποψή του. Οκ. Ετσι μπορεί να ακούσεις από την μεγαλύτερη σοφία ως την πιο απίστευτη μπαρούφα, όμως αυτή η διαπίστωση δεν τα καθιστά επικίνδυνα.
Αν είναι έτσι, να κατηγορήσουμε και τα καφενεία γιατί μαζεύεται εκεί ο κόσμος και λέει ο καθένας το μακρύ και το κοντό του. Να σταματήσουμε τις γενικές συνελεύσεις όπου παίρνουν όλοι το λόγο και εκφράζουν τις απόψεις τους μαλώνοντας. Το κακό για τη Δημοκρατία μας, όμως, ποιο είναι;
Ολοι καταλαβαίνουμε πως αυτό που είπε σήμερα ο πρωθυπουργός δε στέκει. Τα σόσιαλ μίντια, όχι απλά δεν κάνουν κακό στη Δημοκρατία αλλά, αντιθέτως, έχουν συνεισφέρει πολλές φορές ώστε να δημοσιοποιηθούν εικόνες, ήχοι, ιδέες και απόψεις οι οποίες θα ήταν «κομμένες» από τα συμβατικά ΜΜΕ. Η αντίδραση του κόσμου από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει ξεσκεπάσει υποθέσεις, έχει λειτουργήσει ως αντίβαρο στην περιχαρακωμένη εκδοχή του τυπωμένου χαρτιού και του μονταρισμένου πλάνου. Η δημοσιογραφία των πολιτών έχει προσθέσει στον δημόσιο διάλογο την «άλλη εκδοχή» της πραγματικότητας που είναι η εκδοχή του δέκτη (ο οποίος μπορεί να γίνει, έστω πρόσκαιρα, πομπός).
Γιατί τα είπε, λοιπόν, αυτά τα βαρύγδουπα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σήμερα στη Βουλή; Γιατί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι τα μόνα που στρέφονται μέχρι τώρα εναντίον του. Δεν είναι τυχαίο φαινόμενο οι συντριπτικά αρνητικές αντιδράσεις των χρηστών του Facebook στις πρόσφατες αναρτήσεις του. Και να σκεφτείτε πως το Facebook είναι το συντηρητικότερο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έχει τον μεγαλύτερο μέσο όρο ηλικίας. Πού και να μετρούσαμε τις αντιδράσεις αντίστοιχων αναρτήσεών του σε Instagram, twitter και tik tok!
Φυσικά και θα ήμασταν όλοι πολύ πιο επιεικείς με την απαξιωτική διατύπωση του Κυριάκου Μητσοτάκη πως «τα σόσιαλ μίντια βλάπτουν τη Δημοκρατία» αν δεν ήταν τέτοια η χρονική συγκυρία κατά την οποία ειπώθηκε η φράση του. Σήμερα, όμως, η χώρα μας συνεχώς υποβαθμίζει τη θέση της μεταξύ των αναπτυγμένων κρατών σε ζητήματα δημοκρατικών λειτουργιών. Πολλοί μας κατατάσσουν πλέον στις «ελαττωματικές Δημοκρατίες» γι αυτό θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικός.
Οι λίστες Πέτσα, Κικίλια, Αδωνι δίνουν και παίρνουν. Το νομικό πλαίσιο για τις άδειες συχνοτήτων παραμένει στον αέρα, ο κόσμος βοά για το ποιοι κατέχουν τα συμβατικά ΜΜΕ και ποια είναι τα συμφέροντά τους, τα δημόσια ΜΜΕ αναφέρονται απευθείας στον πρωθυπουργό, το Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, που διοχετεύει ειδήσεις σε όλα τα υπόλοιπα μέσα, ελέγχεται από το πρωθυπουργικό γραφείο, πρώτη φορά στα χρονικά λειτουργίας του. Κι όμως, παρά τα απίστευτα «στεγανά» (για να χρησιμοποιήσω μια σημερινή φράση στη Βουλή) πληροφόρησης που δημιουργεί αυτή η κατάσταση, για τον πρωθυπουργό αυτό που κάνει κακό είναι «η δημοσιογραφία των πολιτών». Μάλιστα!
Να σας θυμίσουμε σε ποιες χώρες θεωρούν πως τα σόσιαλ μίντια κάνουν κακό στη Δημοκρατία και δεν επιτρέπουν στους πολίτες να εκφράζονται; Στη γειτονική Τουρκία του Ερντογάν, στη Βόρεια Κορέα του Κιμ, στο Βιετνάμ που με νόμο έχει απαγορεύσει τα αρνητικά για την κυβέρνηση σχόλια, στο Ιράν το οποίο από τις προεδρικές εκλογές του 2009 τα έχει κόψει όλα, στην Κίνα, στο Πακιστάν, στις χώρες της Βόρειας Αφρικής, στην Ερυθραία. Δεν μπορώ να σκεφτώ άλλες. Και είναι περίπου όσες βρίσκονται κάτω από την Ελλάδα ή μαζί της στη λίστα των κρατών με βάση το επίπεδο Δημοκρατίας τους. Τα συμπεράσματα δικά σας για το τι κάνει καλό και τι κακό στη Δημοκρατία μας.
