Ο φυσικός πλούτος της χώρας είναι οικόπεδο;

Λέξεις: Ευαγγελία Σιδέρη

Σε νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων που κατατέθηκε στην Βουλή προς ψήφιση με θέμα τις δημόσιες συμβάσεις, προβλέπεται διάταξη που τροποποιεί δραματικά τα ισχύοντα για τις προστατευόμενες περιοχές.

Στο άρθρο 219 προβλέπεται η δυνατότητα καθορισμού “υπό-περιοχής προστασίας” μέσα στις προστατευόμενες περιοχές, για περιπτώσεις “ήπιων αναπτυξιακών έργων δημοσίου ενδιαφέροντος”, με ειδικούς κανόνες για την υλοποίηση τεχνικών έργων και την άσκηση δραστηριοτήτων. Για την υλοποίηση τέτοιων έργων, προβλέπεται η εκπόνηση από τον φορέα τους “Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης για την υπό-περιοχή εγκατάστασης του έργου”, η οποία και θα δεσμεύει – τροποποιεί υποχρεωτικά την αντίστοιχη υπό εκπόνηση Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για τo σύνολο της προστατευόμενης περιοχής.

Η διάταξη αυτή εισάγεται, ενώ είναι σε εξέλιξη για όλες τις περιοχές Natura με ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση και υπό την εποπτεία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η διαδικασία εκπόνησης Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών που οδηγούν σε έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων χαρακτηρισμού τους.

Η διάταξη του άρθρου 219 έχει καταφέρει να συγκεντρώσει την σύσσωμη αντίδραση ειδικών για το περιβάλλον, χαρακτηριζόμενη ως “περιβαλλοντικά καταστροφική”, που “οδηγεί σε διάλυση των περιοχών Natura”, μέσω της οποίας “ακυρώνεται ο σκοπός προστασίας των περιοχών Natura”, “η πιο επικίνδυνη για τις περιοχές Natura που έχει γραφτεί”.

Ήδη, με πρωτοβουλία περιβαλλοντικών οργανώσεων γίνεται ηλεκτρονική διαμαρτυρία με συλλογή υπογραφών, έχει σταλεί επιστολή προς τους βουλευτές, ενώ 23 περιβαλλοντικές οργανώσεις σε κοινή αναλυτική επείγουσα ανακοίνωση ζητούν την απόσυρσή της.

Η Επιτροπή Φύση 2000, που ορίζεται από το κράτος και αποτελεί κεντρικό επιστημονικό γνωμοδοτικό όργανό του για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, σε ανακοίνωσή της συντάχθηκε με το αίτημα για απόσυρση του άρθρου 219, υπογραμμίζοντας ότι ο ορθολογικός σχεδιασμός των επιτρεπόμενων χρήσεων μέσα σε μία προστατευόμενη περιοχή πρέπει να γίνεται με γνώμονα την διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Με ανοιχτή επιστολή/έκκληση προς τον Πρωθυπουργό, 29 περιβαλλοντικές οργανώσεις ζητούν την παρέμβασή του για την απόσυρση του άρθρου 219. Καλούνε την κυβέρνηση να σταματήσει να αντιμετωπίζει σαν οικόπεδο προς οικοδόμηση τον φυσικό πλούτο της χώρας και να ανταποκριθεί στις εθνικές υποχρεώσεις για την προστασία της πολύτιμης βιοποικιλότητας.

Από την άλλη πλευρά, η σχετική με το θέμα -σύμφωνα με δημοσιεύματα- αναφορά του υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων ότι “όταν κάποιον τον υβρίζουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις πάει να πει ότι κάτι κάνει καλά”, μάλλον επιβεβαιώνει την θέση του, τόσο για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις όσο και για το περιβάλλον.

Με συνυφασμένα πλέον και τα θέματα της ανθρώπινης υγείας σε σχέση με τις πιέσεις στην φύση, γίνεται μία παγκόσμια προσπάθεια -όχι πάντα επιτυχημένη- για την αντιμετώπιση των σοβαρών θεμάτων της περιβαλλοντικής κρίσης, που αφορούν τόσο την δραματική απώλεια της βιοποικιλότητας, όσο και την κλιματική αλλαγή.

Φυσικά δεν αρκεί να κλαίμε υποκριτικά για το λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική, για τα καμένα και αποψιλωμένα δάση στον Αμαζόνιο, για τα καμένα καγκουρό και κοάλα στην Αυστραλία, συνυπογράφοντας ευρωπαϊκές και διεθνείς πράσινες συμφωνίες και συμφωνίες για το κλίμα, διατρανώνοντας την θέλησή μας για πράσινη ανάπτυξη, πράσινη ενέργεια, πράσινα νησιά, και ότι άλλο πράσινο προκύψει, χωρίς να μπορούμε να διασφαλίσουμε την ίδια την αυλή μας.

Και η αυλή μας είναι το φυσικό περιβάλλον της χώρας, που αναπτύσσεται στην μικρή έκταση της Ελλάδας, με ένα αξιοσημείωτο πλήθος οικοτόπων και ειδών, ένα μωσαϊκό ποικιλομορφίας και μοναδικότητας που κάνει τον φυσικό πλούτο της χώρας πολύτιμο και την προστασία του αξίωμα.

Η φύση της Ελλάδας και κατ’ επέκταση οι προστατευόμενες περιοχές της, συνθέτουν ένα σύνολο πολυποίκιλο και συναρπαστικό. Μέσα σε λίγα χιλιόμετρα μπορείς να συναντήσεις τις βραχονησίδες και τις ακατοίκητες νησίδες του Αιγαίου με την πλούσια βιοποικιλότητα -τα επονομαζόμενα Γκαλαπάγκος της Μεσογείου- τα παράκτια υγροτοπικά οικοσυστήματα με τις λιμνοθάλασσες, τα εκτεταμένα δέλτα των ποταμών και την πλούσια ορνιθοπανίδα -μεταξύ τους και οι 10 περιοχές Rasmar της Ελλάδας διεθνούς σημασίας- τα πλούσια θαλάσσια οικοσυστήματα -με δελφίνια και άλλα κητώδη- αμμοθινικά οικοσυστήματα, δασικά οικοσυστήματα, ψηλά βουνά, χιονισμένες βουνοκορφές, βαθιά φαράγγια, ποτάμια και πολλά άλλα.

Ποια έργα-δραστηριότητες επιτρέπεται να πραγματοποιούνται στις προστατευόμενες περιοχές, σύμφωνα με την ενωσιακή και την ελληνική νομοθεσία, προκύπτει από το αποτέλεσμα της εκπόνησης σύνθετων μελετών, των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών.

Μέσω αυτών, εξετάζεται συνολικά κάθε προστατευόμενη περιοχή, συνεκτιμώνται η ευαισθησία και η τρωτότητά της, οι πιέσεις και απειλές που δέχεται, οι προστατευόμενοι οικότοποι και τα είδη της, καταλήγοντας σε έκδοση Προεδρικού Διατάγματος χαρακτηρισμού, με το οποίο καθορίζονται επιμέρους ζώνες προστασίας, επιτρεπόμενες χρήσεις, καθώς και οι όροι – προϋποθέσεις για την ανάπτυξη έργων – δραστηριοτήτων εντός αυτής.

Η αντίθετη διαδικασία, όπου για ένα “ήπιo αναπτυξιακό έργο δημοσίου ενδιαφέροντος” μπορεί να ορίζεται υπό-περιοχή εξαίρεσης της προστατευόμενης περιοχής και να ρυθμίζονται ζώνες, όροι και προϋποθέσεις βάση του έργου, που θα δεσμεύουν την προστασία της περιοχής, οδηγεί αναμφίβολα σε ελλιπή προστασία και κατακερματισμό της περιοχής.

Για να μην αντιμετωπίζεται ο φυσικός πλούτος της Ελλάδας σαν οικόπεδο, για να μην μένει η κυβέρνηση σε κενά πράσινα λόγια, θα πρέπει άμεσα να αποσύρει το άρθρο 219 και να επιταχύνει την ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών, για την θεσμική θωράκιση όλων των προστατευόμενων περιοχών.

*Η Ευαγγελία Σιδέρη είναι Βιολόγος-Δρ Φαρμακολογίας