Γιατί παραιτούνται τώρα οι ΗΠΑ από τις πατέντες;
Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας ανταμείβουν φαρμακευτικές εταιρείες προστατεύοντας τις εφευρέσεις τους από τον ανταγωνισμό από τα γενόσημα φάρμακα
Μετάφραση: Αντώνης Καράγιωργας
Πηγή: Nature News May 6, 2021
Σε μια κίνηση σοκ, οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την παραίτηση από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια COVID
Η εξέλιξη της διοίκησης του Μπάιντεν έφερε ενθουσιασμό από ερευνητές δημόσιας υγείας και οργή από φαρμακοβιομήχανους.
Σε μια ιστορική κίνηση, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι υποστηρίζει την παραίτηση από την προστασία των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για τα εμβόλια COVID-19, ένα μέτρο που στοχεύει στην ενίσχυση του εφοδιασμού, έτσι ώστε οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο να μπορούν να εμβολιαστούν. «Οι εξαιρετικές περιστάσεις της πανδημίας COVID-19 απαιτούν έκτακτα μέτρα», δήλωσε η εμπορική εκπρόσωπος των ΗΠΑ Katherine Tai σε δήλωση. Η κίνηση πραγματοποιήθηκε στις 5 Μαΐου, την πρώτη διήμερη συνεδρίαση του γενικού συμβουλίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO), με έδρα τη Γενεύη της Ελβετίας. Μέχρι τώρα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία έχουν εμποδίσει τις προσπάθειες της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής να καταστήσουν νόμιμη την παραγωγή γενόσημων εμβολίων COVID-19.
Πρώην πρόεδροι των ΗΠΑ, τόσο από τα Ρεπουμπλικανικά όσο και από τα Δημοκρατικά κόμματα, υπερασπίστηκαν σθεναρά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, οπότε η κίνηση της κυβέρνησης του Προέδρου Τζο Μπάιντεν έπληξε τους ανθρώπους και στις δύο πλευρές της συζήτησης. «Αυτό σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στην αμερικανική πολιτική με τρόπο υπέρ της δημόσιας υγείας», λέει ο Matthew Kavanagh, ερευνητής παγκόσμιας υγείας στο Πανεπιστήμιο Georgetown στην Ουάσιγκτον.
Ο Kavanagh είναι μέρος της αυξανόμενης χορωδίας των ερευνητών της πολιτικής υγείας και της παγκόσμιας υγείας που υποστηρίζουν την απαλλαγή από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, καθώς το χάσμα μεταξύ των ποσοστών εμβολιασμού σε πλούσιες και φτωχές χώρες αυξάνεται καθημερινά. Λιγότερο από το 1% των ανθρώπων σε χώρες χαμηλού εισοδήματος έχουν λάβει εμβόλια COVID-19. Οι ερευνητές σημειώνουν, ωστόσο, ότι η παραίτηση από τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που καλύπτουν όλες τις πτυχές των εμβολίων COVID-19 θα ήταν το πρώτο βήμα για την αύξηση της προσφοράς εμβολίων.
Το πρώτο βήμα από τα τρία
«Είναι ένα-δύο-τρία», εξηγεί η Rachel Cohen, διευθύντρια των ΗΠΑ για τη μη κερδοσκοπική Πρωτοβουλία για τα Ναρκωτικά και τις Παραμελημένες Ασθένειες στη Νέα Υόρκη. «Πρώτα πρέπει να καταργήσουμε τα εμπόδια των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, δεύτερο πρέπει να μεταφέρουμε τις γνώσεις για το πώς να τα κατασκευάσουμε και το τρίτο βήμα είναι μια τεράστια επένδυση στην παραγωγική ικανότητα».
Και προς το παρόν, το πρώτο βήμα δεν έχει ολοκληρωθεί. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου δεν θα διαπραγματευτεί τις λεπτομέρειες των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που θα προσαρμόσουν έως ότου όλες οι χώρες μέλη του συμφωνήσουν για κάποια παραίτηση. Οι αναλυτές της πολιτικής για την υγεία εικάζουν ότι άλλες χώρες θα ακολουθήσουν τα βήματα των Ηνωμένων Πολιτειών, αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση ενδέχεται να αντισταθεί πέρα από το τέλος της συνάντησης. Η Νότια Αφρική και η Ινδία έχουν προτείνει απαλλαγές για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, όχι μόνο για τα εμβόλια, αλλά και για τις ιατρικές συσκευές, τα φάρμακα και τις διαγνωστικές τεχνολογίες που σχετίζονται με το COVID-19. Μέχρι στιγμής, η δήλωση του Tai αναφέρει μόνο εμβόλια.
Οι κατασκευαστές φαρμάκων και άλλοι που αντιτίθενται στο μέτρο λένε ότι παραιτούνται από τις τεράστιες επενδύσεις των εταιρειών στην ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων, οι οποίες αντισταθμίζονται από την ικανότητά τους να καθορίζουν την τιμή σε προϊόντα που κατέχουν αποκλειστικά. Κανονικά, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας ανταμείβουν φαρμακευτικές εταιρείες προστατεύοντας τις εφευρέσεις τους από τον ανταγωνισμό από τα γενόσημα φάρμακα για περιορισμένο χρονικό διάστημα – τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας των ΗΠΑ για φάρμακα διαρκούν συνήθως για 20 χρόνια.
Η αρνητική αντίδραση της φαρμακευτικής βιομηχανίας
Οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν είναι οι μόνοι αντίπαλοι του μέτρου. Σε μια συνέντευξη της 25ης Απριλίου στην Sky News, ο φιλανθρωπικός υπεύθυνος για την υγεία και συνιδρυτής της Microsoft, Μπιλ Γκέιτς, αντιτάχθηκε κατά της παραίτησης από την πνευματική ιδιοκτησία, λέγοντας ότι οι κατασκευαστές γενόσημων φαρμάκων δεν μπορούσαν να αυξήσουν την παραγωγή γρήγορα και ότι η ποιότητα του εμβολίου θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο. Μετά την ανακοίνωση παραίτησης από την αμερικανική κυβέρνηση, ο βιομηχανικός όμιλος Pharmaceutical Research and Manufacturers of America κυκλοφόρησε μια δήλωση που επαναλαμβάνει αυτά τα σημεία, λέγοντας: «Η κυβέρνηση Biden έχει κάνει ένα πρωτοφανές βήμα που θα υπονομεύσει την παγκόσμια ανταπόκρισή μας στην πανδημία και τον συμβιβασμό της ασφάλειας».
Οι υποστηρικτές της παραίτησης διαφωνούν, επισημαίνοντας ότι οι κατασκευαστές γενόσημων φαρμάκων παρέχουν στον κόσμο εμβόλια και φάρμακα υψηλής ποιότητας εδώ και χρόνια. Επισημαίνουν ότι οι φορολογούμενοι βοήθησαν στην εκκαθάριση του λογαριασμού για την ανάπτυξη πολλών εμβολίων COVID-19 και λένε ότι ο ισχυρισμός ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες πρέπει να ανακτήσουν όλο το κόστος είναι συνεπώς άδικος – ειδικά κατά τη διάρκεια μιας κρίσης. Ωστόσο, πρέπει να αντιμετωπιστούν πολλά άλλα εμπόδια, όπως η διασφάλιση της δίκαιης διανομής
Ο Cohen λέει: «Αυτά τα εμβόλια είναι ένας ασύγκριτος θρίαμβος για την επιστήμη, αλλά αν μόνο το 20% ή το 30% του κόσμου καταλήξει να ωφεληθεί, ποιο είναι το νόημα της καινοτομίας;»
