Ήρθε το τέλος ταφής αποβλήτων στο ΧΥΤΑ Μαυροράχης, ώρα για ανακύκλωση

 

Λέξεις Θανάσης Παππάς*

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Με τη ψήφιση του Νόμου 4819/2021, η χώρα ενσωμάτωσε στην εθνική νομοθεσία  δύο σημαντικές Οδηγίες του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία (2020):

• την Οδηγία 2018/851 για τα απόβλητα και
• την Οδηγία 2018/852 για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας.

Σύμφωνα με το άρθρο 38 από την 1η Ιανουαρίου 2022 επιβάλλεται τέλος ταφής για τις ποσότητες ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων που διατίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής, καθώς και για τα υπολείμματα επεξεργασίας αστικών αποβλήτων που προκύπτουν από μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων (Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ), Μονάδες Επεξεργασίας Βιολογικών Αποβλήτων (ΜΕΒΑ), Μονάδες Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας (ΜΕΑ), και μονάδες αποτέφρωσης αστικών αποβλήτων), που διατίθενται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ).

Υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι ΦοΔΣΑ και οι Ο.Τ.Α

Το τέλος ταφής ορίζεται σε είκοσι (20) ευρώ ανά τόνο αποβλήτων από 1/1/2022 και αυξάνεται ετησίως κατά πέντε (5) ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των τριάντα πέντε (35) ευρώ ανά τόνο.

Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε σαράντα πέντε (45) ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται στην τιμή των πενήντα πέντε (55) ευρώ ανά τόνο από την 1η Ιανουαρίου 2027, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.

Επισημαίνεται ότι για την εφαρμογή αυτή οι ΦοΔΣΑ όφειλαν να έχουν ήδη συνυπολογίσει το τέλος ταφής στην κατάρτιση του κανονισμού τιμολόγησης και να έχουν εντάξει στον Προϋπολογισμό τους το αντίστοιχο ποσό.

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Οι πρόνοιες του Δήμου Θεσσαλονίκης στο Τεχνικό Πρόγραμμα έτους 2022 είναι μηδαμινές για θέματα ανακύκλωσης και διαχείρισης αστικών αποβλήτων.

Και οι ασκούμενες πολιτικές είναι στον αυτόματο πιλότο, ακολουθώντας τη πεπατημένη.

Για παράδειγμα η αξιολόγηση του όγκου αποβλήτων που καταλήγει στο ΧΥΤΑ Μαυροράχης και η σύγκριση με τα ανακυκλώσιμα θα μας οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η ανακύκλωση παραμένει σχεδόν καθηλωμένη στο 20-25% των παραγόμενων αποβλήτων. Ποσοστά του 2019.

Αν συμπεριλάβει κανείς και το μεγάλο ποσοστό υπολείμματος που συγκεντρώνεται στο μπλε κάδο, τότε θα πρέπει να εξαχθούν συμπεράσματα για την ανατροπή της κατάστασης.

Δυστυχώς πολλοί θεωρούν ότι με την  εκπόνηση ειδικών σχεδίων είτε για τη βιώσιμη κινητικότητα(ΣΒΑΚ), είτε για την διαχείριση αστικών αποβλήτων(Τοπικά σχέδια)  τερματίζονται οι υποχρεώσεις τους.

Τα σχέδια αυτά μένουν στο συρτάρι και δεν αποτελούν καθημερινό οδηγό για εξειδίκευση και υλοποίηση.

Απόδειξη η παραδειγματική παρουσίαση ορισμένων δράσεων, που αποτελούν στόχους ανεκπλήρωτους:

• Διαλογή στην πηγή και κατ’ αρχήν δημιουργία πράσινων σημείων-πράσινων γωνιών και γραμμής ανακύκλωσης.

Για τα πράσινα σημεία προϋπολογισμού 2 εκ.€ και  τις πράσινες γωνιές προϋπολογισμού μελέτης 100 χιλ.€ εντάσσουν ελάχιστες πιστώσεις για το 2022. Το 2020, 2021 πλήρης ακινησία.

Όμως  για την υλοποίηση τους θα έπρεπε να υπάρχουν επεξεργασίες πολεοδομικής ένταξης και οριοθέτησης, εξειδικεύσεις για άμεση εφαρμογή. Δεν υπάρχει απολύτως τίποτα. Ούτε σχέδιο, ούτε εξειδίκευση.

Ήδη ένα μεγάλο ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΗΜΕΙΟ έπρεπε να λειτουργεί και να είχε αντικαταστήσει τις εγκαταστάσεις ‘’ογκωδών’’ που συνεχίζουν να λειτουργούν σε μισθωμένο οικόπεδο, στο Δήμο Ωραιοκάστρου.

Τα ογκώδη που παράγονται αφού υποστούν επεξεργασία στο σπαστήρα, για να μειωθεί ο όγκος τους καταλήγουν στο ΧΥΤΑ.

Οι μεγάλες ποσότητες ογκωδών και οικοδομικών αποβλήτων που συσσωρεύονται στους δρόμους και τελικά μέσω Ωραιοκάστρου καταλήγουν στο ΧΥΤΑ, πως θα μειωθούν δραστικά;

Οι εξαγγελίες για εποπτεία των γειτονιών με ειδικούς Επόπτες για τιμωρία των παραβατών και τελικά μείωση των ογκωδών που πρέπει να αποτελέσουν βασικό υλικό για ΑΕΕΚ(ανακύκλωση οικοδομικών υλικών κ.α), από εξειδικευμένα συστήματα ανακύκλωσης πότε θα υλοποιηθούν;

Αλλά και τα θέματα της καθημερινής διαχείρισης αστικών αποβλήτων:

• η χωροθέτηση και αναχωροθέτηση κάδων, σε σχέση με τις χρήσεις των περιοχών
• η επέκταση του προγράμματος υπογειοποίησης κάδων σε όλες τις Δημοτικές Κοινότητες-με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από την ΕΤΕΠ
• η επέκταση κατασκευής αποτμήσεων για σταθερή τοποθέτηση των κάδων
• η ηλεκτρονική απεικόνιση όλων των κάδων (πράσινων- μπλέ- κάδων ρούχων-κάδων γυαλιού) με συστήματα G.I.S
• η δημιουργία της βέλτιστης διαδρομής και του βέλτιστου ωραρίου για την κίνηση των απορριμματοφόρων με απευθείας παρακολούθηση με G.P.S.
• η αποκομιδή οργανικών-βιοαποβλήτων(κάδοι,απορριμματοφόρα,-πλυντήρια,προσωπικο) και η διάθεση σε αποδέκτες ΜΕΒΕ
• η προμήθεια μηχανικών σαρώθρων, ικανών να αντιμετωπίσουν με επάρκεια δρόμους, πεζοδρόμους και δημόσιους χώρους(και όχι προμήθεια αυτοσχέδιων εργαλείων που πρέπει κοπιωδώς να χειρίζονται οι εργαζόμενοι, με αμφίβολα αποτελέσματα) αποτελούν θέματα που δεν καταδέχονται να ασχοληθούν.

ΔΗΜΟΣ και ΦΟΔΣΑ

Το κυριότερο όμως, με έναυσμα το νέο νομοθετικό πλαίσιο για το τέλος ταφής, είναι η σχέση του Δήμου με το ΦΟΔΣΑ.

Η διαχείριση του ΣΜΑ στο Φοίνικα έπρεπε να είχε ανατεθεί-βάσει σαφούς νομοθεσίας- στο ΦΟΔΣΑ, με σύναψη προγραμματικής συμφωνίας. Η λειτουργία του είναι στον αέρα καθώς η ρύθμιση αυτή βρίσκεται στις καλένδες δυο χρόνια τώρα.

Με το νέο νόμο και με βάση τα νέα κόστη για τους δήμους, ο Δήμος Θεσσαλονίκης πρέπει να λογαριάσει τα κόστη και να αναπροσαρμόσει τον προϋπολογισμό, αφού ο ΦΟΔΣΑ υποχρεούται να στείλει νέα κοστολόγια στο Δήμο. Εισφορές πολύ ακριβότερες.

Η λογική του υψηλού τέλους ταφής στο ΧΥΤΑ είναι πως οι οι δήμοι θα πρέπει να συμμορφωθούν με την απόφαση αυτή και να κάνουν χρήση, όλων των διαθέσιμων εργαλείων για να θάβονται όσο το δυνατό μικρότερες ποσότητες σκουπιδιών στο ΧΥΤΑ. Να κάνουν ανακύκλωση δηλαδή σε όλα τα ρεύματα, επι της ουσίας .

Και με αυτή την αφορμή πρέπει κάποτε να διατεθούν και να δημοσιοποιούνται τα  οικονομικά μεγέθη και τα κόστη, οι ποσότητες των παραγόμενων αποβλήτων, το κλάσμα των ανακυκλώσιμων, όλων των ειδών(ποσότητες σε ΚΔΑΥ, γυαλί, ρούχα κ.α), τα ποσοστά δηλαδή.

Συγκεκριμένα με στοιχεία. Δεν αρκούν οι αυτάρεσκες ανακοινώσεις για επικοινωνιακούς λόγους. Η καθημερινότητα είναι αμείλικτη.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Υπενθυμίζεται ότι το τέλος ταφής θα πηγαίνει στο Πράσινο Ταμείο και ειδικότερα:

-Το 50% για δράσεις στη διαχείριση απορριμμάτων και την προστασία του περιβάλλοντος (π.χ. αναπλάσεις, πράσινα σημεία κλπ).

-Το 10% για έρευνα και τεχνολογία στη διαχείριση απορριμμάτων.

-Το 40% για επιβράβευση στους δήμους που τα πηγαίνουν καλά στην ανακύκλωση.

Η εκπόνηση ενός σχεδίου για την ανακύκλωση και επανάχρηση, τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία, η πύκνωση δράσεων για ευαισθητοποίηση δημοτών, τα προγράμματα ανανέωσης του μηχανολογικού εξοπλισμού είναι δράσεις όχι μόνο για την βελτίωση της εικόνας της πόλης αλλά και πηγές άμεσης άντλησης πόρων από το Πράσινο Ταμείο.

Απομένουν δυο χρόνια σε αυτή τη διοίκηση. Καλό είναι να προχωρήσει κάτι προς όφελος της πόλης.

*Ο Θανάσης Παππάς είναι πρώην αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Περιβάλλοντος και Ανακύκλωσης Δήμου Θεσσαλονίκης.

Δείτε επίσης: