Κ. Μακρυγιαννάκης: Έχουμε ανάγκη την τέχνη όσο τα φάρμακα και την τροφή

Ιδρυτικό μέλος και καλλιτεχνικός συντονιστής της διεθνούς καλλιτεχνικής κοινότητας «Μουσικό Χωριό», καλλιτεχνικός διευθυντής του Δημοτικού Ωδείου του Κέντρου Πολιτισμού Θεσσαλονίκης καθώς και εμπνευστής – διοργανωτής του φεστιβάλ μουσικής δωματίου με άξονα την κιθάρα, «Guitar Plus».

Έχει σπουδάσει μουσική στη Θεσσαλονίκη (Σύγχρονο Ωδείο Θεσσαλονίκης / Μακεδονικό Ωδείο, στην τάξη του Σταύρου Σουργκούνη) και στο Λονδίνο (Trinity College of Music / University of Sussex, στις τάξεις της Nicola Hall και του Colin Downs) και έχει συνεργαστεί – τόσο συναυλιακά όσο και δισκογραφικά – με πολλούς εξέχοντες καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η πλούσια συναυλιακή του δραστηριότητα περιλαμβάνει εμφανίσεις σε σημαντικά φεστιβάλ και αίθουσες συναυλιών στην Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Κύπρο, την Ελβετία, τη Φινλανδία, τη Δανία και την Τσεχία. Ο λόγος για τον διακεκριμένο κιθαρίστα Κώστα Μακρυγιαννάκη που μιλά μαζί μας για τη μουσική του πορεία.

Το 2020, που μόλις ολοκληρώθηκε, μας έφερε αντιμέτωπους με πρωτόγνωρες καταστάσεις εγκλεισμού και κοινωνικής αποστασιοποίησης στο πλαίσιο των μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας από την πανδημία. Άλλαξε όχι μόνο τον τρόπο ζωής μας αλλά και τις πολιτιστικές μας συνήθειες. Ποιες είναι οι σκέψεις σας για το πολιτιστικό και κατ’ επέκταση μουσικό μέλλον της χώρας μας μετά το τέλος της πανδημίας;

Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που παίζουν ιδιαίτερο ρόλο σ’ αυτό το “παιχνίδι του σκακιού”, ας το ονομάσουμε έτσι. Υπάρχει ο δημιουργός, ο οποίος δεν παύει ποτέ να δημιουργεί. Υπάρχει ο φορέας αυτής της δημιουργίας, ο οποίος μπορεί να είναι είτε ο ίδιος ο δημιουργός είτε άλλοι που συνεργάζονται μαζί του και φυσικά υπάρχει το κοινό / δέκτης / αναμεταδότης του αποτελέσματος της δημιουργίας. Όλοι αυτοί οι παράγοντες αλληλοεπιδρούν. Η ανάγκη να συμβαίνει αυτό είναι τόσο ουσιαστική, που δεν θα πάψει να υπάρχει ποτέ, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Μπορεί το 2020 να ήταν μια πρωτόγνωρη χρονιά, διότι ήρθαμε αντιμέτωποι με όλες αυτές τις δυσκολίες και συνεχίζουμε ακόμη να ερχόμαστε. Νομίζω όμως ότι, ως είδος, έχουμε περάσει πολύ χειρότερες και δυσκολότερες καταστάσεις κι έχουμε επιβιώσει θριαμβευτικά. Πόλεμοι, σαρωτικές επιδημίες, φυσικές καταστροφές… Σε όλες αυτές τις συνθήκες η δημιουργία συνέχισε και θα συνεχίσει ούτως ή άλλως να υπάρχει.

Τώρα το κατά πόσο θα μπορέσουμε να συνηθίσουμε στη νέα πραγματικότητα που μας έφερε η πανδημία, δηλαδή το να παρακολουθούμε κάποια πράγματα από το σπίτι μας ή να τα μοιραζόμαστε και να τα ακούμε αποσπασματικά – γιατί και αυτό συμβαίνει μέσα σ’ όλη αυτή την ιστορία – είναι ένα καινούργιο έργο, το οποίο μένει να δούμε πως θα εξελιχθεί. Αυτό που θα ήθελα, σαν καλλιτέχνης, σαν δημιουργός και σαν εκπαιδευτικός πάνω στη μουσική και την τέχνη γενικότερα, είναι να υπάρχει πρόνοια από την πολιτεία για τους δημιουργούς, ώστε να τους εξασφαλίζει ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης – όταν αλώνεται κάθε δυνατότητα να επιτευχθεί αυτό με ίδιες δυνάμεις – όπως συμβαίνει με άλλες επαγγελματικές κατηγορίες. Αυτό που αποδείχθηκε περίτρανα τώρα είναι ότι έχουμε ανάγκη την τέχνη τόσο, όσο ενδεχομένως έχουμε ανάγκη ένα φάρμακο ή την τροφή.

Τι είναι για εσάς η μουσική; Από που αντλείτε έμπνευση για τις μελωδίες σας;

Η μουσική και ο ήχος γενικώς ήταν για εμένα από μικρή ηλικία ένας τρόπος να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο. Είναι κάπως συνυφασμένη με την όποια αντιληπτική μου ικανότητα και κομμάτι του εαυτού μου. Έμπνευση αντλώ από τα πάντα. Νομίζω ότι κάθε μουσικός και κάθε δημιουργός γενικά, είτε είναι ζωγράφος, είτε είναι χορευτής, είτε ηθοποιός, αντλεί πράγματα τόσο από μέσα του όσο και από το εξωτερικό του περιβάλλον. Η κοινή συνισταμένη όλων αυτών δεν είναι άλλο παρά το καλλιτεχνικό προϊόν του. Το “παιδί” του.  

Το Κέντρο Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης ήταν διαδικτυακά κοντά μας αυτές τις γιορτές με μια σειρά από καλλιτεχνικά σκετσάκια μουσικής, τραγουδιών, αφήγησης, παραμυθιών τα οποία υλοποιήθηκαν με την βοήθεια 34 καλλιτεχνών από όλη την Ελλάδα. Πως αισθάνεστε για τη συμμετοχή σας και τη διοργάνωση του «Digital Merry Tales»;

Είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένος και ιδιαίτερα χαρούμενος για την έκβαση που είχε όλο αυτό το εγχείρημα. Ήταν κάτι το οποίο πρότεινα στον πρόεδρο του Κέντρου Πολιτισμού Θεσσαλονίκης κο Αλέξανδρο Μπαρμουνάκη και στα μέλη του ΔΣ, στα τέλη του Νοέμβρη, όταν έβλεπα πλέον ότι δεν υπήρχε καμία δυνατότητα να υλοποιηθούν ζωντανά οι δράσεις που είχαμε ήδη προγραμματίσει για τον Δεκέμβριο του 2020, οι οποίες ήταν 6 στον αριθμό. Τότε σκέφτηκα “επιθετικά”: αντί να μην κάνουμε τίποτα, γιατί να μην κάνουμε περισσότερα; Κάπως έτσι γεννήθηκε όλο αυτό το πράγμα. Ήρθα λοιπόν σε επαφή με αυτούς τους 34 καλλιτέχνες, των οποίων το έργο εκτιμώ και τους οποίους αγαπώ ιδιαίτερα και τους πρότεινα να κάνουν ένα βίντεο από 5 έως 15 λεπτά το πολύ. Προσθέσαμε και δύο συναυλίες τις οποίες ηχογραφήσαμε και κινηματογραφήσαμε στο στούντιο.

Επί δέκα και πλέον μέρες δούλεψαν πυρετωδώς όλοι. Μαζί με τη δημιουργική οπτική των τεχνικών ήχου και εικόνας εδώ στην πόλη και στην Αθήνα και την ακούραστη ματιά του Γιώργου Βασίλα και της Νέκτης Αραμπατζή οι οποίοι είχαν την τελική τεχνική επιμέλεια, φτιάξαμε αυτό το “μπουκέτο” εκδηλώσεων που είδατε στο διαδίκτυο. Πήγε πάρα πολύ καλά και είχε θερμότατη  αποδοχή από τον κόσμο. Οι καλλιτέχνες υπήρξαν υπέρ το δέον ζεστοί και θετικά διακείμενοι. Το “Digital Merry Tales” υπάρχει στο κανάλι του Κέντρου Πολιτισμού στο YouTube, μπορεί να το επισκεφτεί οποιοσδήποτε δωρεάν και θα βρίσκεται εκεί όσο υπάρχει διαδίκτυο…!!! Επίσης φιλοξενήθηκε με πολύ μεγάλη επιτυχία και στην πλατφόρμα πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Έπειτα από πολλές και ευτυχείς δημιουργικές μουσικές συμπράξεις, πριν από περίπου δύο χρόνια, κυκλοφόρησε και η πρώτη σας ατομική δισκογραφική δουλειά. Θέλετε να μας μιλήσετε για το album Fragments; Για την ιστορία που μας διηγείστε μέσα από τραγούδια δίχως στίχους με τη φωνή της κλασικής κιθάρας;

Το Fragments είναι κάτι πολύ δικό μου. Υπήρχε κατά κάποιο τρόπο χρόνια στη ζωή μου. Περιέχει κομμάτια που είχα γράψει παλαιότερα, τα οποία συνδυάστηκαν με πιο πρόσφατα πράγματα, καθώς επίσης και με διασκευές από μουσική που αγαπώ και τελείωσε με μια σουίτα με μουσική για μια χορογραφία, που είχα γράψει το 2016. Το album ονομάζεται Fragments, γιατί ουσιαστικά έχει μικρά σπαράγματα – μικρά αποσπάσματα από πράγματα που μου αρέσουν και κάπως συνθέτουν ένα μεγάλο μέρος της καλλιτεχνικής μου ταυτότητας. Το Fragments ηχογραφήθηκε με κλασική κιθάρα, διότι είναι το όργανο το οποίο αισθάνομαι πιο οικείο από οποιοδήποτε άλλο παίζω. Βγήκε στο τέλος του 2018 και είχα τη μεγάλη χαρά να συνεργαστώ με έναν πολύ καλό μηχανικό ήχου και φίλο, καθώς και με μια πολύ καλή εταιρεία, η οποία βρίσκεται στην Κύπρο, τον Ανδρέα Τραχωνίτη και τη Louvana Records αντίστοιχα. Μαζί τους συνεργάζομαι εδώ και πάρα πολλά χρόνια τόσο σε συναυλιακό πλαίσιο όσο και οργανωτικό, μέσα από το «Μουσικό Χωριό». Το Fragments είναι το πρώτο solo album που κάνω. Η παλαιότερη δισκογραφική μου παρουσία περιλαμβάνει συνεργασίες σε μεγαλύτερα πλαίσια.

Στις μέρες μας οι περισσότεροι νέοι προτιμούν να ακούν μεμονωμένα τραγούδια και όχι ολόκληρα album. Πως πιστεύετε ότι επηρεάζει αυτή η επιλογή τη μουσική παραγωγή της εποχής μας και κατ’ επέκταση θεωρείτε πως έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα και στην αισθητική της μουσικής;

Νομίζω πως έχει αλώσει το σύμπαν αυτό το πράγμα. Αυτό βέβαια συνέβαινε πάντα με έναν τρόπο, αλλά όχι σ’ αυτό το βαθμό. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που “καίγαμε” σε CD ή ακόμα παλαιότερα που “γράφαμε” σε κασέτες τις προσωπικές μας επιλογές. Υπήρχε πάντοτε αυτός ο μικρός δημιουργικός πόθος σε κάθε έναν από εμάς, να διαλέξει αυτά τα οποία του άρεσαν και τα βάλει μέσα σ’ ένα “album” που ήταν το δικό του προσωπικό album!. Ξένα διάφορα, Νταλάρας, slow, RnB… ο,τιδήποτε. Το κάναμε πάντα αυτό. Το θέμα είναι, ότι με την υπερπροσφορά που υπάρχει αυτή τη στιγμή και με την ταχύτητα με την οποία διασπείρεται όλη αυτή η ηχητική πληροφορία, είναι νομίζω αναπόφευκτο και γίνεται όλο και δυσκολότερο το να οριστεί ένα συγκεκριμένο καλλιτεχνικό στίγμα, τόσο από τους ίδιους τους ακροατές όσο και από τις ίδιες τις εταιρείες που παράγουν μουσική. Για παράδειγμα μπαίνει κάποιος στην πλατφόρμα του Spotify και το πρώτο πράγμα που βλέπει μπροστά του όταν ψάχνει έναν καλλιτέχνη, δεν είναι ένα album αλλά είναι μια playlist του καλλιτέχνη αυτού ή τα “καλύτερα τραγούδια” του και μετά έρχονται οι δίσκοι. Όλο αυτό το πράγμα έχει αλλάξει πάρα πολύ και τον τρόπο με τον οποίο ακούμε μουσική, έχει αλλάξει πάρα πολύ τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την αφήγηση σε ένα album, την πρωταρχική αφηγηματική ιδέα του δημιουργού ή του παραγωγού, αυτό που λέμε concept σε ένα album ή σε μια έκθεση φωτογραφίας ή σε ο,τιδήποτε, τελικά.

Είναι πολύ πιο εύκολο από τη μία, να συνδυάσουμε διαφορετικά πράγματα μεταξύ τους και ίσως δυσκολότερο από την άλλη να πείσουμε τον δέκτη, τον ακροατή, τον θεατή γι’ αυτό το οποίο έχουμε το νου μας πρωταρχικά. Υπάρχει και αυτή η μεταμοντέρνα διάθεση σήμερα, να είμαστε τόσο εξοικειωμένοι με τις μνήμες, με όλα αυτά τα οποία υπήρχαν παλαιότερα και τα οποία συνεχίζουμε να τα βιώνουμε παραλλαγμένα, μετασχηματισμένα από άλλους νεότερους καλλιτέχνες.  Remix του τάδε album, μια δεύτερη ανάγνωση του τάδε θεατρικού έργου, το director’s cut της τάδε ταινίας… Υπάρχει όλη αυτή η ιστορία της επαναπροσέγγισης ενός καλλιτεχνικού έργου, το οποίο γίνεται με μια απίστευτη ευκολία, γιατί και ο κόσμος μπορεί να το δεχτεί ως τέτοιο και κρίνει λιγότερο αυστηρά απ’ ό,τι στο παρελθόν. Αυτό έχει και καλά και κακά και δημιουργεί όντως μια άλλη πραγματικότητα, η οποία έχει φέρει σε τεράστια αμηχανία τους παραγωγούς, τις δισκογραφικές εταιρείες και τους ίδιους τους δημιουργούς. Ταυτόχρονα όμως δεν παύει να είναι μια πραγματικότητα με την οποία κάπως , τελικά θα συμφιλιωθούμε.  

Το «Μουσικό Χωριό», που έχει συμπληρώσει μια δημιουργική πορεία 15 χρόνων, είναι πλέον θεσμός. Ήταν παρόν μέσα στο καλοκαίρι των περιορισμών της πανδημίας και μας συντρόφευσε διαδικτυακά στις φετινές δύσκολες γιορτές. Τι να αναμένουμε για το καλοκαίρι του 2021; Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας τις πρώτες ιδέες για το επόμενο «Μουσικό Χωριό»;

Καταρχήν, το γεγονός ότι το “Μουσικό Χωριό” πραγματοποιήθηκε το 2020, ήταν ίσως ό,τι πιο ωραίο συνέβη σ’ εμένα και τους συνεργάτες μου αυτή τη χρονιά. Υπήρχε μια τεράστια αλληλεγγύη από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες, δασκάλους και συντονιστές των εργαστηρίων, από τους συμμετέχοντες και μαθητές που ήρθαν από το εξωτερικό καθώς και από τους κατοίκους του Αγίου Λαυρεντίου. Όλοι σεβάστηκαν απόλυτα το πλαίσιο και τα μέτρα ασφαλείας κι έτσι καταφέραμε όχι μόνο να το φέρουμε εις πέρας, αλλά να έχουμε την εμπειρία μιας από τις πιο όμορφες διοργανώσεις των δεκαπέντε αυτών χρόνων. Τους ευχαριστούμε όλους πολύ για αυτό! Όσον αφορά τη τρέχουσα χρονιά, είμαστε στην τελική φάση της οργάνωσης του «Μουσικού Χωριού». Θα βγούμε στον αέρα το αργότερο μέχρι τα τέλη του Φεβρουαρίου, με όλο το επικοινωνιακό υλικό, με ανακοινωμένα τα τελικά εργαστήρια και έχοντας έτοιμο ένα πρώτο συναυλιακό πλάνο το οποίο θα συνυπάρξει με το εκπαιδευτικό κομμάτι.

Το «Μουσικό Χωριό» το 2021 θα πραγματοποιηθεί και πάλι τις δύο τελευταίες εβδομάδες του Αυγούστου. Εδώ θα ήθελα να τονίσω πως η μεγάλη αξία του “Μουσικού Χωριού”, η μεγαλύτερή του δύναμη, είναι το να βρίσκεται κάποιος εκεί. Βιώνει μια “ευτοπία”. Ενώ το χωριό είναι μόλις 35 λεπτά   μακριά από τη θάλασσα και από το Βόλο, δε φεύγει σχεδόν κανείς ποτέ καθόλη τη διάρκεια της διοργάνωσης. Πολύς κόσμος παραμένει και μετά τη λήξη εκεί γιατί το χωριό και η εμπειρία είναι πολυδιάστατα μαγική! Είναι η καλή εκδοχή του Hotel California των Eagles “You can check out any time you like / But you can never leave”!To «Μουσικό Χωριό» είναι το αποτέλεσμα μιας ομαδικής συνεργασίας που χρόνια συμβαίνει. με αρχικό πυρήνα τον φίλο και συνεργάτη Θύμιο Ατζακά, τον επίσης φίλο και συνεργάτη Γιώργο Λαζαρίδη κι εμένα καθώς και την διευρυμένη ομάδα μας η οποία αποτελείται από τον Δημήτρη Ζαχαράκη, τον Αλέξανδρο Σεϊταρίδη, την Μάγια Παπαγεωργίου και την Αναστασία Σταύρου.

Μια ευχή για το μέλλον…

Εύχομαι υγεία και φρεσκάδα στο μυαλό. Να μπορούμε να βλέπουμε τα πράγματα μονίμως από μια θέση εκκίνησης, να μη θεωρούμε ότι αν συμβαίνει κάτι κακό ήρθε ταυτόχρονα και το τέλος. Η ζωή είναι πιο δυνατή από εμάς, πάντα πηγαίνει μπροστά. Ας είμαστε αρκετά “σοφοί”, ας έχουμε όσο το δυνατό μεγαλύτερη επίγνωση για να να πηγαίνουμε παρακάτω, να τη χαιρόμαστε και να βοηθάμε αυτούς που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από εμάς. Αυτό λοιπόν εύχομαι, να συνυπάρχουμε και να έχουμε φρεσκάδα στο νου! 

INFO

Μπορείτε να ακούσετε το album Fragments εδώ

και να παρακολουθήσετε τον Κώστα Μακρυγιαννάκη στο Facebook

Επίσης:

https://www.music-village.gr/gr/

https://kepothess.gr

*Φωτογραφίες: Mike Rafail, Nefeli Papaioannou, Yannis Gutman & Nickolas Chryssos