Κ. Θεοφανοπούλου: Το κορίτσι της λίστας Forbes

Η Κωνσταντίνα, που είδε το όνομά της να φιγουράρει πέρσι στη λίστα του Forbes με τους πιο επιτυχημένους «30 under 30», στην κατηγορία Science & Healthcare, εξακολουθεί να δίνει τους αγώνες της με το ίδιο πάθος, είτε πρόκειται για την έρευνά της, τις γυναίκες, μια ομιλία της στο TEDxAUTH ή την ποίηση, που την απελευθερώνει.

Οι σπουδές Φιλολογίας την οδήγησαν στη Γλωσσολογία στο ΕΚΠΑ και από εκεί, η ανήσυχη φύση της στο Μάστερ στη Νευροεπιστήμη της Γλώσσας στο  Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης.

Το Διδακτορικό στα Πανεπιστήμια της   Βαρκελώνης, του Duke και του Rockefeller, για τον ρόλο της ωκυτοκίνης (πεπτιδική ορμόνη και νευροπεπτίδιο, που επιδρά στους κοινωνικούς δεσμούς, την αναπαραγωγή, τον τοκετό και την περίοδο μετά τον τοκετό) στην ανθρώπινη γλώσσα και το κελάηδημα των πτηνών, ήρθε απλά να επιβεβαιώσει ότι στην περίπτωσή της οι επιστημονικές αναζητήσεις είναι ατέρμονες. 

Στον αντίποδα, σε ηλικία μόλις 9 ετών, έλαβε το Βραβείο Παραμυθιού των Εκδόσεων ΜΙΝΩΑΣ και το 2014, τιμήθηκε με τον Α’ Έπαινο στον 9ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποίησης, αποκαλύπτοντας μια ευαίσθητη και με βαθιά ενσυναίσθηση  ύπαρξη κι ένα δημιουργικό ταλέντο στην ποίηση, που εξασκεί μέχρι σήμερα -στην οποία βρίσκει τη δική της λύτρωση και ισορροπία. Αν αναζητήσετε τον λογαριασμό της @newyork_rhymes στο Instagram θα το διαπιστώσετε. 

Με τη εθελοντική προσφορά να βρίσκεται στο κέντρο του αξιακού της συστήματος  από τα φοιτητικά της κιόλας χρόνια στην Ελλάδα -συμμετείχε στην πρωτοβουλία «Δρόμοι Ζωής», με ενισχυτική διδασκαλία σε πρόσφυγες-, μάχεται για τα γυναικεία και ανθρώπινα δικαιώματα, υποκινούμενη από τη βαθιά πεποίθηση πως η συμμετοχή σε μη επιστημονικές ενασχολήσεις μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την πράξη της επιστήμης μελλοντικά. Γι’ αυτό και παράλληλα, αφιερώνει χρόνο στην προσπάθεια εξίσωσης των ευκαιριών για υποεκπροσωπούμενες μειονότητες στην επιστήμη, όπως οι γυναίκες. 

Έχει επιλεχθεί ως μέντορας στο New York Academy of Sciences, σε ένα  πρόγραμμα που εισάγει μαθητές από υποεκπροσωπούμενες κοινότητες στις θετικές  επιστήμες και παρουσιάζει τα κίνητρα για τη μελλοντική τους ενασχόληση με αυτές. Έχει εκλεχθεί συντονίστρια δικτύωσης στο Συμβούλιο της Rockefeller  Inclusive   Science Initiative κι έχει αναδειχθεί ως Women on Top για την εθελοντική καθοδήγηση  γυναικών από την Ελλάδα. 

Συνεχίζοντας το μεταδιδακτορικό της στο Πανεπιστήμιο Rockefeller πάνω στο θέμα του διδακτορικού της, ασχολείται, παράλληλα, με διάφορα projects γενομικής, με  στόχο, όπως λέει η ίδια: «να αλληλουχήσουμε τα γονιδιώματα όλων των έμβιων  σπονδυλωτών του κόσμου. Εκπροσωπώ την Ελλάδα στην προσπάθεια αλληλούχησης όλων των έμβιων ειδών μας». Σήμερα, μελετά προτάσεις από  διάφορα πανεπιστήμια για την προαγωγή της σε καθηγήτρια. 

Η ίδια μας απαντάει σε 20+1 ερωτήσεις για την επιστήμη και τη ζωή της.  

1. Ποιες σκέψεις και όνειρα σε συνόδευαν από μικρή; Ήμουν παρατηρητική από μικρή και σκεφτόμουν σε βάθος θέματα που με απασχολούσαν. Ξύπναγα με χαμόγελο κι ενέργεια κάθε μέρα, όπως και σήμερα. Ως έφηβη, δεν έχανα ευκαιρία για χορό, αλλά παράλληλα με ταλαιπωρούσαν βαθιά διάφορα προβλήματα, όπως η πατριαρχία. Αυτό που πάντα ονειρευόμουν ήταν να είμαι υγιής και χαρούμενη.
2. Οι σπουδές Φιλολογίας τι σου πρόσφεραν; Μου προσέφερε έναν επιστημονικό τρόπο σκέψης και γραφής.
3. Τι σε οδήγησε στην ιατρική εξαρχής και στην έρευνα; Το γεγονός ότι θα με έφερναν πιο κοντά στην απάντηση του ζητήματος της εξέλιξης και ανάπτυξης της ανθρώπινης γλώσσας, αλλά και στην πιθανή κλινική αντιμετώπιση γλωσσικών προβλημάτων.
4. Εξήγησέ μας τι είναι ο νευροβιολόγος και ποιο είναι το αντικείμενό του; Ο νευροβιολόγος ασχολείται με τη βιολογία των νευρόνων, των εγκεφαλικών, δηλαδή, κυττάρων. Ασχολείται με ό, τι σχετίζεται με την κατανόησή μας για το πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος.
5. Πώς ήρθες σε επαφή με τη συγκεκριμένη επιστήμη και τι σε ιντρίγκαρε σε αυτήν; Την ανακάλυψα μέσα από τη μελέτη της γλώσσας. Όταν φοιτούσα στη Γλωσσολογία πίστευα ότι η απάντηση στα μεγάλα ερωτήματα της ανθρώπινης γλώσσας μπορεί να δοθεί μέσα από τη μελέτη της ίδιας της γλώσσας (σύνταξη, σημασιολογία κλπ.). Στο Erasmus και στο Μaster στην Ισπανία συνειδητοποίησα ότι η απάντηση μάλλον θα δοθεί μέσα από τη μελέτη του εγκεφάλου, που μας καθιστά ικανούς να μιλάμε.
6. Ποια δράση σου άνοιξε τον δρόμο για τη λίστα «30 under 30» του Forbes και πώς αισθάνεσαι για τη διάκριση αυτή; Συμπεριελήφθην στη λίστα Forbes για τα ευρήματά μου σχετικά με την εξέλιξη του συστήματος της ωκυτοκίνης και της βασοτοκίνης στα σπονδυλωτά και για την πρότασή μου να υπάρξει μια παγκόσμια γονιδιακή ονοματολογία, δηλαδή, το ίδιο γονίδιο να ονομάζεται με το ίδιο όνομα σε όλα τα είδη. Η διάκριση είναι ιδιαίτερα τιμητική και φέρνει στο επίκεντρο την ανάγκη οι επιστήμονες να μιλάνε την ίδια γλώσσα.
7. Ποια είναι η εμπειρία σου από ένα πανεπιστήμιο σαν το Rockefeller; Το Rockefeller είναι ένα εξαιρετικό πανεπιστήμιο που προωθεί την καινοτομία στην επιστήμη. Επιπλέον, καθιστά δυνατή την ψυχική υγεία των εργαζομένων του, κάτι πολύ σημαντικό για μένα!
8. Ποιος είναι ο απώτερος στόχος της έρευνάς σου; Να βρω μια κλινική λύση σε διάφορα προβλήματα λόγου.
9. Ποια θέματα που άπτονται του εγκεφάλου και της λειτουργία του θα ήθελες να μελετήσεις; Τι μας καθιστά ικανούς να μιλάμε, αλλά και να… χορεύουμε.
10. Πόσο χρήσιμες -πρακτικά- είναι οι ανθρωπιστικές επιστήμες; Τις θεωρώ πολύ χρήσιμες. Όμως, από τη μία οι ίδιοι οι ανθρωπιστικοί επιστήμονες συχνά τις αντιμετωπίζουν ως », αλλά και η κοινωνία απαξιώνει την πιθανή χρησιμότητά τους. Είμαι αισιόδοξη, όμως, διότι παρατηρώ ότι με την αυξανόμενη κατανόηση της σημασίας τους μέσα από την καθημερινότητα (για παράδειγμα, της σημασίας της ψυχολογίας μας) αναγεννιούνται.
11. Πώς θα περιέγραφες τη ζωή σου στη Νέα Υόρκη; Η ζωή είναι όμορφη· ήρεμη όποτε το θελήσεις, πιο συναρπαστική όποτε το θελήσεις, επίσης. Μ’ εντυπωσιάζουν οι ευκαιρίες που δίδονται σε νέα παιδιά και η πολυπολιτισμικότητα. Με ενοχλεί, όμως, η απόσταση από την οικογένειά μου.
12. Ποια πράγματα σε γοητεύουν στη ζωή και ποια στην επιστήμη; Η ξεγνοιασιά, η στοργή, η φροντίδα, η τέχνη και ο έρωτας, στη ζωή. Οι στιγμές «εύρηκα!», αλλά και τα ατέρμονα ερωτήματα, στην επιστήμη.
13. Ποιο ερώτημα, στο οποίο δεν έχουν δοθεί ακόμα απαντήσεις, σε ταλανίζει; Σε τι διαφέρει το ανθρώπινο εγκεφαλικό σύστημα, που καθιστά ικανή τη φωνητική επικοινωνία στον άνθρωπο, σε σύγκριση με άλλα ζώα;
14. Η ενασχόλησή σου με την επιστήμη τι σ’ έκανε να συνειδητοποιήσεις για τους ανθρώπους και τη ζωή; Πως η συνήθεια είναι πολύ πιο δυνατή απ’ ό, τι πιστεύουμε, καθώς και η δύναμη του κινήτρου σε ό, τι (συνηθίζουμε να) κάνουμε.
15. Ποιο κοινωνικό στερεότυπο σ’ ενοχλεί περισσότερο; Η πατριαρχία.
16. Έχεις δεχτεί φυλετικές διακρίσεις στον χώρο σου; Ναι. Στο παρελθόν δεν αντιδρούσα τόσο, μετά αντιδρούσα έντονα και πλέον, αντιδρώ ήπια, εξηγώντας και δίνοντας ευκαιρία στην κατανόηση του λάθους. Βέβαια, πάντοτε, εξαρτάται τη διάκριση.
17. Ποιος είναι ο ρόλος της ποίησης στη ζωή σου; Η ποίηση, όπως είχε πει ο Καβάφης, είναι μια δοκιμή (προσπάθεια) να ναρκώσουμε τον πόνο μας. Σε εμένα η ποίηση δίνει ελευθερία. Δίνει βήμα σε μια δημιουργικότητα που δεν μπορεί να εκφραστεί αντίστοιχα σε άλλον τομέα.
18. Πώς είναι η καθημερινότητά σου μακριά από τα εργαστήρια; Φύση, πολλή φύση. Γιόγκα. Φλαμένκο. Μαγειρική: με ηρεμούν πολύ οι «δύσκολες» συνταγές. Συζητήσεις με τα αγαπημένα μου πρόσωπα για απλά θέματα, αλλά και για τον ψυχικό μας κόσμο. Η τζαζ.
19. Η πανδημία είναι μια αφορμή για την επιστήμη να έρθει πιο κοντά στον πολίτη; Είναι μια αναγκαία αφορμή και κάτι που έπρεπε να έχει γίνει από καιρό. Ο μη επιστήμων έχει, δυστυχώς, μεγάλη άγνοια για τα περισσότερα επιστημονικά ζητήματα, από το τι είναι το «κρυολόγημα» μέχρι την εξέλιξη των ειδών….
20. Ποια είναι η πιο ενδιαφέρουσα έρευνα που διάβασες τελευταία; Ήταν από μία αστροφυσική επιστήμονα της ΝΑΣΑ, που εξηγούσε πώς χρησιμοποιεί την κατανομή, την κίνηση και την ανάπτυξη των γαλαξιών για να χαρτογραφήσει πόση σκοτεινή ύλη υπάρχει στο σύμπαν.
21. Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρό σου; Το ίδιο με της μικρής Κωνσταντίνας: υγεία και χαρά.https://www.constantinatheofanopoulou.com