«Καμία ανοχή» -Από τα λόγια στην πράξη

Λέξεις: Άννα Κάβουρα*

«Καμία ανοχή» είναι η φράση που έχει κατακλύσει ΜΜΕ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά την γενναία απόφαση της Σοφίας Μπεκατώρου να μιλήσει για τον βιασμό της από μεγαλοπαράγοντα της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ιστιοπλοΐας. «Καμία ανοχή» υπόσχονται σήμερα πολιτεία και (αθλητικοί) οργανισμοί σε όσες-ους-α, ακολουθώντας το παράδειγμα της Σοφίας τολμήσουν να «σπάσουν την σιωπή». Τι σημαίνει όμως αυτή η φράση; Τι έχει να προσφέρει αυτή η υπόσχεση σε ένα κοινωνικό πλαίσιο (όπως αυτό του αθλητισμού) που μέχρι χθες κανονικοποιούσε, αποσιωπούσε, και αναπαρήγαγε το πρόβλημα της σεξουαλικής βίας;

Ας δούμε μερικά παραδείγματα διεθνών πρακτικών που συνδέονται με μια πολιτική μηδενικής ανοχής της σεξουαλικής βίας στον αθλητισμό:

• Καμπάνιες ευαισθητοποίησης-ενημέρωσης ενάντια σε κάθε μορφή κακοποιητικής συμπεριφοράς (σωματική, συναισθηματική, σεξουαλική).
• Θέσπιση εσωτερικών κανονισμών και διαδικασιών αναφοράς. Αυτό σημαίνει πως σε κάθε αθλητικό οργανισμό, τα μέλη θα πρέπει να είναι ενημερωμένα σχετικά με το ποιες ακριβώς συμπεριφορές δεν θα γίνονται αποδεκτές, το πώς ακριβώς θα τιμωρούνται και ποια πρωτόκολλα θα ακολουθούνται. Για παράδειγμα, όλο και περισσότερες αθλητικές ομοσπονδίες στο εξωτερικό έχουν θεσπίσει εσωτερικούς κανονισμούς με βάση τους οποίους αποθαρρύνουν ή/και απαγορεύουν τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ προπονητών/τριών – αθλητών/τριών (ακόμα και όταν πρόκειται για σχέσεις μεταξύ ενηλίκων που εμπεριέχουν συγκατάθεση). Ο λόγος είναι ότι πολλές φορές τέτοιου είδους σχέσεις αποτελούν κατάχρηση εξουσίας, εμπιστοσύνης και δεοντολογίας.
• Θέσπιση επιτροπών ισότητας και στελέχωση αθλητικών οργανισμών με προσωπικό εξειδικευμένο στην αντιμετώπιση διακρίσεων και κακοποιητικών συμπεριφορών.
• Ουσιαστική συνδρομή και στήριξη των ατόμων που καταγγέλλουν (σεξουαλική, συναισθηματική, σωματική) κακοποίηση. Παροχή υπηρεσιών διαμεσολάβησης, ψυχολογικής και νομικής υποστήριξης κ.τλ.
• Εκπαίδευση προπονητών, αθλητών, και όλων των επαγγελματιών του αθλητισμού σε θέματα που αφορούν την πρόληψη και τη καταπολέμηση κάθε μορφής κακοποιητικών συμπεριφορών.
• Αντι-σεξιστική εκπαίδευση και πολιτική ισότητας των φύλων.
• Σύνδεση της χρηματοδότησης των αθλητικών ομοσπονδιών με τον σχεδιασμό και την εφαρμογή δράσεων που αφορούν την ισότητα. Για παράδειγμα, στη Φινλανδία, μετά από νόμο που ψηφίστηκε το 2015, όλες οι αθλητικές ομοσπονδίες πρέπει να έχουν καταθέσει το “equality plan” τους στο ανάλογο υπουργείο για να έχουν το δικαίωμα χρηματοδότησης από το κράτος. Σ’ αυτό το «σχέδιο ισότητας», δεσμεύονται για την υλοποίηση δράσεων σε θέματα ισότητας, συμπερίληψης και καλής διακυβέρνησης.

Όταν δεν ακολουθείται από τέτοιου είδους δράσεις και προστατευτικούς μηχανισμούς, το «καμία ανοχή» είναι απλώς μια άδεια φράση. Είναι μια κενή υπόσχεση και πολλές φορές ένα επικοινωνιακό κόλπο που επιτρέπει σε παράγοντες και ομοσπονδίες να αποποιούνται την πραγματική ευθύνη για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό του προβλήματος (να βγάζουν δηλαδή την ουρά τους απ’ έξω). Χωρίς προστατευτικά μέτρα, η ευθύνη πέφτει για άλλη μια φορά στα θύματα/επιζήσαντες σεξουαλικής κακοποίησης, που καλούνται να ηγηθούν της μάχης κατονομάζοντας τους κακοποιητές τους και ξεκινώντας ατελείωτους και εξαντλητικούς δικαστικούς και κοινωνικούς αγώνες.

Θετικό, βέβαια, είναι πως η πολιτεία αναγνωρίζει ότι η χώρα μας δεν έχει επιδείξει σημαντική πρόοδο στην καταγραφή, κατανόηση και αντιμετώπιση του προβλήματος της βίας στον αθλητισμό. Θετικό είναι, επίσης, ότι έχουν ξεκινήσει κάποιες συζητήσεις για τη δημιουργία δράσεων, τη θέσπιση προστατευτικού πλαισίου και την εφαρμογή διεθνών πρακτικών καλής διακυβέρνησης στον χώρο του ελληνικού αθλητισμού. Το «καμία ανοχή» χρήζει επιτέλους να γίνει πράξη και να μην αρκεστούμε για άλλη μια φορά σε λόγια και άδειες υποσχέσεις.

*Η Άννα Κάβουρα είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Μπράιτον (University of Brighton) και ασχολείται ερευνητικά με θέματα ισότητας φύλου στον αθλητισμό υπό το πρίσμα της αθλητικής ψυχολογίας.