“Κοιτούσα τους ανθρώπους γύρω μου να τρώνε και απορούσα πως το κάνουν”

Λέξεις: Ζαφειρίου Ανδρονίκη

Η Σταυρούλα Κ. και η Χ.Μ, έχοντας αφήσει πίσω τους την ψυχοφθόρο περίοδο των διατροφικών διαταραχών κατά τη διάρκεια της εφηβείας τους, μιλούν για τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους που τότε εξέφραζαν με δυσκολία. 

Πώς ξεκίνησαν όλα;

Η Σταυρούλα, μαθήτρια τότε της Γ’ Γυμνασίου, άρχισε να προσέχει τη διατροφή της, ώστε να μπορέσει να αποκτήσει το σώμα που ήθελε. Ένα χρόνο μετά, οι ποσότητες φαγητού μειώθηκαν σημαντικά. «Έτρωγα μία φορά τη μέρα, πετούσα το φαγητό και έκανα 3 ώρες γυμναστική. Άρχισα να χάνω πολλά κιλά. Οι γονείς μου με ανάγκαζαν να ανεβαίνω στη ζυγαριά. Έπαιρνα πέτρες τις έβαζα σε διάφορα σημεία του σώματός μου για να φαίνομαι πιο βαριά. Κάποια στιγμή τη χάλασα για να μη με αναγκάσουν να ζυγιστώ. Τώρα, το σκέφτομαι και λέω πόσο απελπιστικό ήταν, αλλά τότε το θεωρούσα φυσιολογικό, γιατί πίστευα ότι ήμουν υγιής. Όταν έφτασα στα 39 κιλά, άρχισα να συνειδητοποιώ ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Δεν είχα πια διάθεση για τίποτα. Δεν ήθελα να βγαίνω έξω. Όλοι μου έλεγαν ότι δεν χαμογελούσα πια», δήλωσε η ίδια. 

Η Χ., μαθήτρια της Α’ Λυκείου, κατά τη διάρκεια του γεύματός της στο σχολείο, έτυχε να στραβοκαταπιεί. Αυτό το γεγονός, έγινε η αφορμή για να δημιουργηθεί το αίσθημα του φόβου απέναντι στο φαγητό. «Σταμάτησα να τρώω. Πετούσα το φαγητό μου στα σκουπίδια. Κοιτούσα τους ανθρώπους γύρω μου να τρώνε και απορούσα πώς μπορούν να το κάνουν.  Έχανα πολλά κιλά, αλλά δεν το έβλεπα. Είχα συνηθίσει τα σχόλια «Είσαι τόσο αδύνατη! Φάε κάτι!» και τα βλέμματα γεμάτα λύπηση, γιατί ανέκαθεν ήμουν αδύνατη. Μόνο όταν είδα το 42 το συνειδητοποίησα και τότε είπα ότι δεν θέλω πια να με κοροϊδεύουν και να με λυπούνται. Ήθελα να είμαι μία φυσιολογική κοπέλα», είπε η ίδια. 

Η εικόνα μου στον καθρέφτη

Σταυρούλα Κ.: Χάνοντας κιλά άρχισα να μπαίνω σε ρούχα που δεν μου έκαναν πριν. Έβλεπα τον εαυτό μου στον καθρέφτη και πίστευα πως είχα περιθώριο να χάσω κι άλλα, ακόμα κι αν φαίνονταν τα κόκκαλα σε όλο μου το σώμα και το πρόσωπο. Έμπαινα σε νούμερο 32 και έλεγα «φοράω αυτό που φοράνε τα μοντέλα» και ένιωθα πολύ όμορφα.

Χ.Μ: Είχα πέσει πολύ ψυχολογικά. Δεν ήθελα να βγαίνω από το σπίτι. Ντρεπόμουν και αηδίαζα κοιτάζοντάς με στον καθρέφτη. Είχα τρομάξει με την εικόνα μου και για αυτό πίεσα τον εαυτό μου να συνέλθω, όσο δύσκολο κι αν ήταν αυτό. 

Η περίοδος της αποκατάστασης

Οι γονείς της Σταυρούλας ήταν αυτοί που την πίεσαν να πάει σε διατροφολόγο για να τη βοηθήσει. Η ίδια όμως δεν ένιωθε καλά με το σώμα της, γιατί με αυτόν τον τρόπο θα άρχιζε να βάζει κιλά. «Ξεκίνησα να τρώω και με τον καιρό έπαιρνα κιλά αρκετά γρήγορα, κυρίως γιατί ήταν η περίοδος των πανελληνίων όπου λόγω άγχους ήθελα να τρώω περισσότερο. Από το στάδιο της αφαγίας, πήγα στα υπερφαγικά επεισόδια. Έπεφτα με τα μούτρα σε φαγητά που μου είχαν λείψει τόσο καιρό. Ήταν σοκ για τον οργανισμό μου. Φοβόμουν όλο αυτό το διάστημα μήπως οι γονείς μου με κατακρίνουν πως από εκεί που δεν έτρωγα τίποτα, είχα αρχίσει να τρώω πολύ και γι’ αυτό έπαιρνα και έκρυβα στα συρτάρια του δωματίου μου διάφορα σνακ, κυρίως υδατάνθρακες. Φυσικά, όλα αυτά έγιναν μόνο λίπος στον οργανισμό μου», είπε. 

Ο φόβος της Χ. για το φαγητό δεν μπορούσε να εξαφανιστεί. Ο οργανισμός και το μυαλό της μετά από τόσο καιρό στην αφαγία δεν της επέτρεπαν να επανέλθει. «Ένιωθα το στομάχι μου να με πονάει από την πείνα. Χαιρόμασταν κι εγώ και η μαμά μου τόσο πολύ, που αναζητούσα φαγητό. Μία μέρα πεινούσα υπερβολικά. Είχαμε μακαρόνια και τότε πήρα το κουταλάκι του γλυκού, έβαλα πάνω τρία μακαρόνια και μόλις τα έφαγα, ένιωσα το στομάχι μου έτοιμο να εκραγεί. Η μαμά μου με πίεζε συνεχώς να τρώω κι άλλο.  Ήταν πολύ ψυχοφθόρα περίοδος. Χτυπιόμουν, έκλαιγα, φώναζα ότι δεν αντέχω άλλο. Όμως μέσα σ’ όλα αυτά, ξέρεις πώς είναι να τρως τρεις φράουλες και να πανηγυρίζεις από χαρά;», επισήμανε. 

Ο περίγυρος 

Ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει πώς είναι να ζει κάποιος με μία διατροφική διαταραχή. Η Σταυρούλα, άκουγε να τη χαρακτηρίζουν σαν οδοντογλυφίδα, ότι ήταν πετσί και κόκαλο, αλλά δεν τη πείραζε. Της άρεσε το σώμα της. Οι γονείς, οι φίλοι και οι συμμαθητές της ανησυχούσαν και της έλεγαν να τρώει ή της έφερναν φαγητό. Το έκαναν με ωραίο τρόπο. Δεν ένιωθε μεγάλη πίεση. Αλλά εκείνη δεν άκουγε αυτά που της έλεγαν. 

Η Χ. δεν ένιωθε την κατανόηση που ήθελε από τους γύρω της. «Σε όποιον έλεγα ότι φοβόμουν να καταπιώ θα γελούσε. Όμως για εμένα δεν ήταν αστείο. Στο σχολείο έπιαναν το αγόρι μου και το κορόιδευαν που ήταν μαζί μου. Οι φίλες μου με κοιτούσαν με λύπηση και αποστροφή. Στο σχολείο μου έκαναν αρκετό μπούλινγκ από μικρή ηλικία λόγω των κιλών μου. Είδα πώς μου φέρθηκαν όταν ήμουν υγιής και όταν δεν ήμουν. Εάν κάποιος άνθρωπος αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα, δεν τον βοηθάς με το να τον κοιτάζεις υποτιμητικά και να τον σχολιάζεις. Πρέπει να σταματήσουμε να κρίνουμε τον άλλον από την εξωτερική του εμφάνιση. Δεν ξέρουμε τι μπορεί να αντιμετωπίζει εκείνη την περίοδο»

Σήμερα 

«Δεν νιώθω ακόμη τελείως καλά με το σώμα μου. Αν φάω κάτι ανθυγιεινό σκέφτομαι γιατί το έφαγα και έχω τύψεις. Αρκετές φορές μπορεί να μη κάνω γυμναστική, να φάω παραπάνω, αλλά την άλλη μέρα δεν θα φάω βραδινό. Γνωρίζω ότι με αυτόν τον τρόπο τιμωρώ το σώμα μου, αλλά το κάνω. Τρώω φυσιολογικά, αλλά με μέτρο, γυμνάζομαι και ενημερώνομαι συνεχώς. Υπάρχουν βέβαια τροφές που ακόμα τις φοβάμαι όπως τα ζυμαρικά, τα γλυκά και το αλκοόλ. Το σώμα μου τώρα πια είναι υγιές. Ευτυχώς δεν μου άφησε κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας. Με τα ορμονολογικά αντιμετωπίζω κάποια θέματα ακόμη, γιατί τότε είχε σταματήσει η περίοδος μου για μισό χρόνο.

Υπάρχουν φορές που νιώθω ωραία με το σώμα μου. Άλλες, με βλέπω στον καθρέφτη και λέω δεν είμαι και πολύ καλά. Μας επηρεάζουν πάρα πολύ και τα social media. Βλέπεις αψεγάδιαστα σώματα και άθελά σου συγκρίνεσαι. Λες, γιατί να μην είμαι κι εγώ έτσι;», δήλωσε η Σταυρούλα. 

«Όλη αυτή κατάσταση συνέχισε να με επηρεάζει για πολλά χρόνια. Ο φόβος μου για το φαγητό παρέμενε. Πέρασα σε μία σχολή αλλά δεν πήγα ποτέ. Ήξερα ότι αν έμενα μόνη μου δεν θα ξανά έτρωγα. Όποτε ήμουν μόνη, δεν έτρωγα ποτέ. Τότε αποφάσισα να ξεκινήσω ψυχοθεραπεία για να μπορέσω να το ξεπεράσω. Με βοήθησε αρκετά, αλλά πιστεύω ότι τη μεγαλύτερη δουλειά την έκανα μόνη μου με τον εαυτό μου. Έπρεπε να φτάσω στα 23 και να περάσει ένας χρόνος ψυχοθεραπείας για να μπορώ πια να κοιτάζω τον εαυτό μου στον καθρέφτη σήμερα χωρίς ρούχα και να μην νιώθω άσχημα», είπε η Χ. 

Η ψυχολόγος Παναγιώτα Ψύρρα, αναφέρεται στους λόγους για τους οποίους άτομα νεότερων κυρίως ηλικιών, παρουσιάζουν διατροφικές διαταραχές και πώς η καραντίνα επηρέασε τη διατροφή και την υγεία τους. 

«Τα άτομα εμφανίζουν κάποιο είδος διατροφικής διαταραχής συνήθως μεταξύ 15-35 ετών, όπου η εξωτερική εμφάνιση παίζει σημαντικό ρόλο. Τα κορίτσια σε ποσοστό 95% , είναι αυτά που εμφανίζουν περισσότερες πιθανότητες εκδήλωσης διατροφικών διαταραχών σε σχέση με τα αγόρια, τα οποία ανήκουν στο 5%. Αυτό συμβαίνει γιατί τα κορίτσια ενδιαφέρονται και επηρεάζονται περισσότερο για την εξωτερική τους εμφάνιση συγκριτικά με τα αγόρια», δήλωσε η κυρία Ψύρρα. 

Πώς δημιουργούνται οι διατροφικές διαταραχές;

Σύμφωνα με την ψυχολόγο, οι διατροφικές διαταραχές έχουν την ίδια βάση με τις εξαρτήσεις. Πίσω από κάθε τέτοιου είδους διαταραχή, όπως είναι η ανορεξία, η βουλιμία και η υπερφαγία, κρύβεται μία συναισθηματική διαταραχή. Από την βρεφική και παιδική ηλικία τα παιδιά μπορεί να πιέζονταν να φάνε το φαγητό τους και από ένα σημείο και μετά χανόταν ο έλεγχος της ποσότητας. Η παραμέληση των παιδιών και η κακοποίηση, κάνουν το παιδί να θεωρεί το φαγητό συναισθηματικό μαξιλάρι ή επιβράβευση για κάτι που έκανε. Σημαντικό ρόλο όμως παίζει και ο χαρακτήρας του κάθε ατόμου. Η αυτοεκτίμηση, η αποδοχή του εαυτού του, η ανασφάλεια, η τελειομανία, το άγχος, όλα τα χαρακτηριστικά δημιουργούνται από μικρή ηλικία και πρωταρχικό ρόλο σε αυτά, αποτελεί η οικογένεια. Έτσι, μεγαλώνοντας, τα παιδιά είναι πιο επιρρεπή στο να εμφανίσουν διαταραχές στη διατροφή τους. 

Τα social media παίζουν βασικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός υγιούς και ιδανικού προτύπου σώματος με τα οποία τα άτομα έχουν την τάση να ταυτίζονται, ενισχύοντας έτσι τις διαταραχές. 

Μέσω της καραντίνας παρουσιάστηκε σημαντική αύξηση των βουλιμικών περιπτώσεων, καθώς η βουλιμία συνδέεται στενά με το άγχος και δημιουργεί πολύ έντονα συναισθήματα που οδηγούν σε μεγάλο βαθμό στην κατάθλιψη.

Γονείς και παιδιά 

«Τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται ότι κάτι δεν πάει καλά με τη διατροφή τους και δεν το αποδέχονται εύκολα. Οι γονείς είναι αυτοί που έρχονται πρώτοι σε εμάς, χωρίς βέβαια να γνωρίζουν τι ακριβώς συμβαίνει. Πιστεύουν ότι είναι ένα καπρίτσιο της ηλικίας. Η εφηβεία είναι μία αρκετά δύσκολη περίοδος για έναν έφηβο που αντιμετωπίζει μία διαταραχή. Ο περίγυρος παίζει βασικό ρόλο στο πώς θα αντιδράσει το άτομο και πώς θα διαχειριστεί την όλη κατάσταση. Πρέπει να έχει την απαραίτητη υποστήριξη. Κατά τη γνώμη μου, για να μπορέσει κάποιος να ξεπεράσει μία διατροφική διαταραχή πρέπει να συμβουλευτεί όχι μόνο ψυχολόγο, αλλά διατροφολόγο και γιατρό, καθώς ο οργανισμός του έχει εξασθενήσει και χρειάζονται μεθοδικές κινήσεις για την αποκατάστασή του», είπε η ίδια.

Οι αφίσες είναι δημιουργία της Μαρίνας Καζάκη.

Πηγή φωτογραφιών: Pexels

*Η Ανδρονίκη Ζαφειρίου είναι φοιτήτρια του τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του ΑΠΘ