Ο κοροναϊος ως ευκαιρία για ανθεκτικές πόλεις του μέλλοντος

Μήπως η πανδημία του κοροναϊού είναι μία ευκαιρία για να σχεδιάσουμε πιο «ανθεκτικές» πόλεις για την επόμενη μέρα; Τώρα που «μένουμε σπίτι» και οι πόλεις έχουν ανασάνει από τον κυκλοφοριακό φόρτο, ίσως είναι η κατάλληλη στιγμή για να ανασχεδιάσουμε τον δημόσιο χώρο με επίκεντρο τον άνθρωπο, με σεβασμό προς το περιβάλλον και με εναλλακτικά μέσα μεταφοράς. Τα δίκτυα αλληλεγγύης που αναδύονται από την κρίση, είναι επίσης μια «προίκα» που πρέπει να αξιοποιηθεί μόλις παρέλθει αυτή η δύσκολη περίοδος. Το Ινστιτούτο Gehl, που παρέχει υπηρεσίες αστικού σχεδιασμού μελετώντας τις ανθρώπινες συμπεριφορές και τη σχέση των κατοίκων με τις πόλεις τους, μας εξηγεί γιατί μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για τα παραπάνω.

Σε λίγες μόλις εβδομάδες η πανδημία έχει αλλάξει δραματικά τη σχέση μας με την πόλη μας, τις γειτονιές άλλα και τους δρόμους όπου κινούμαστε και ζούμε. Ο περιορισμός έχει πλέον μπει «στο πετσί μας» διακόπτοντας βίαια την καθημερινότητά μας. Ενώ όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι η κατάσταση αυτή είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί η περαιτέρω εξάπλωση του ιού, είναι ωστόσο τραγικό να βλέπουμε και να νιώθουμε την ερημιά και τη «σιωπή» από μέρη που μέχρι χθες έσφυζαν από ζωή.

Ωστόσο, αυτό που παρατηρείται από μία πρώτη ματιά, είναι μία σωματική και ψυχική ταύτιση και μία σύμπνοια του κόσμου για το κοινό καλό, απαλλαγμένο από τυχόν κοινωνικές προκαταλήψεις. Είμαστε όλοι στο ίδιο μήκος κύματος και αυτό φαίνεται από ένα απλό χαμόγελο κατανόησης προς τον απέναντι έως τις συλλογικές προσπάθειες για να βοηθήσουμε και να νοιαστούμε το συνάνθρωπό μας που έχει ανάγκη. Η ενότητα και η συλλογική ευθύνη είναι στοιχεία που πρέπει να υιοθετήσουμε και μελλοντικά. Διαπιστώνεται ακόμη μία αξιοσημείωτη αναδιάταξη τόσο στους φυσικούς χώρους, όσο και στις σχέσεις μας με αυτούς. Για παράδειγμα, στην Ιταλία παρατήρησαν μείωση του συνολικού όγκου της κυκλοφορίας των ΙΧ κατά 65% με 70%. Στο Σαν Φρανσίσκο, καυαγράφηκε μείωση του όγκου κυκλοφορίας κατά 50% σε μόλις δύο ημέρες την περασμένη εβδομάδα. Έτσι, με την κυκλοφορία των οχημάτων στο ελάχιστο, και τις δημόσιες συγκοινωνίες μειωμένες, οι δρόμοι έχουν απαλλαγεί από την κυκλοφορία, τους ρύπους κι τον θόρυβο. Αυτή η πρωτοφανής αλλαγή χρησιμοποιείται ήδη ως ευκαιρία για υιοθέτηση εναλλακτικών τρόπων μεταφοράς.

Στη Μπογκοτά, δρόμοι κλείνουν πλέον σε καθημερινή βάση και αποδίδονται σε ποδηλάτες, στο πλαίσιο προγράμματος που εφαρμοζόταν μόνο τις Κυριακές. Εν μία νυκτί δόθηκαν 585 χιλιόμετρα για αποκλειστική χρήση από δίκυκλα, πεζούς και δρομείς. Το παράδειγμα ακολούθησαν και στο Μεξικό, ενώ ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης πρότεινε σειρά πρωτοβουλιών για την επέκταση του δικτύου ποδηλασίας και τη βελτίωση της ασφάλειας για τους ποδηλάτες. Αυτό θα αποτελέσει μετέπειτα κληρονομιά αυξάνοντας την ποιότητα ζωής των πόλεων.

Η νέα πραγματικότητα επίσης δίνει αξία σε κοινόχρηστες αυλές, κήπους, μπαλκόνια και ακάλυπτους χώρους των κατοικιών, χώροι που δίνουν στους ανθρώπους την ευκαιρία να είναι απλά έξω και να νοιώθουν ο ένας δίπλα στον άλλον. Τρανό παράδειγμα αυτό που συμβαίνει στην Ιταλία, όπου βγαίνουν και τραγουδούν όλοι μαζί στα μπαλκόνια, έχοντας οπτική επαφή μεταξύ τους

Η παγκόσμια πανδημία και οι νέες ανάγκες που δημιουργούνται μπορούν λοιπόν να συμβάλουν στη μελλοντική αναδιάταξη των δημόσιων χώρων και κτιρίων, όπου προτεραιότητα θα έχουν η φύση, ο καθαρός αέρας, και θα προάγουν την κοινωνικότητα και την αίσθησή μας ότι ανήκουμε σε μία κοινότητα.