Κτίρια Εντός: Νέο κτίριο Κεντρικής Βιβλιοθήκης ΑΠΘ
Τα κτίριο της νέας μονάδας της κεντρικής βιβλιοθήκης του Α.Π.Θ. αποτελεί προσθήκη σε ένα από τα χαρακτηριστικότερα έργα της περιόδου του ’60, έργο των Κ. Παπαϊωάννου και Κ. Φινέ.
Το “Κτίρια Εντός” είναι ένα φωτογραφικό οδοιπορικό σε ιστορικά και σημαντικά κτίρια της Θεσσαλονίκης (παλαιά και νεότερα), το οποίο έχει σκοπό να δώσει την ευκαιρία σε όλους μας να θαυμάσουμε τις εσωτερικές αρχιτεκτονικές τους ιδιαιτερότητες. Κτίρια τα οποία όλοι μας βλέπουμε καθημερινά απ’ έξω, όμως ελάχιστες φορές βρισκόμαστε μέσα σε αυτά. Ακόμη και να βρεθούμε εντός τους, θα είναι στα πλαίσια κάποιας εκδήλωσης ή έκθεσης μαζί με κόσμο. Το “Κτίρια Εντός” μας δίνει την ευκαιρία να απολαύσουμε όλα αυτά τα αρχιτεκτονικά στολίδια της Θεσσαλονίκης, σα να είμαστε μόνοι μας μέσα σε αυτά. Σκοπό έχει να αναδείξει το αρχιτεκτονικό όραμα των ανθρώπων που τα σχεδίασαν, πέρα από την εκάστοτε σημερινή τους χρήση. Βασική αρχή του οδοιπορικού αυτού είναι να βρεθούν σε πρώτο (φωτογραφικό) πλάνο οι γραμμές, οι συμμετρίες και τα μοτίβα των κτιρίων αυτών και όχι η έμφαση σε διακοσμητικές λεπτομέρειες με φωτογραφίες πορτραίτου.
Νέο κτίριο Κεντρικής Βιβλιοθήκης ΑΠΘ (Επιστημονικό Αναγνωστήριο)
Παρατίθενται αποσπάσματα από την παρουσίαση του κτιρίου από τον Peter Davey Διευθυντή του περιοδικού Architectural Review (τεύχος 1263, 5-2002, σελίδες 80-83):
«…Το τοπίο περιστρέφεται γύρω από τη βορειοανατολική πλευρά του παλαιού κτιρίου και πάνω από την οροφή του νέου. Παλαιό και νέο διαχωρίζονται από ένα είδος ορύγματος στο οποίο η βαριά όψη του κτιρίου των Παπαϊωάννου και Φινέ αντιπαρατίθεται με ένα σχεδόν κατά Aalto (Aaltoesque) τοίχο από τούβλα, με αδρή όψη, που θυμίζει τη γη από την οποία έχει ανασκαφεί.
Το όρυγμα αυτό συνιστά στην πραγματικότητα μια ενίσχυση του βασικού πεζοδρόμου του campus, ενός δρόμου που συνδέει το πανεπιστήμιο με την πόλη. Ένα «μονοπάτι» διασπά τον τούβλινο τοίχο σχεδόν κάθετα στον άξονά του. Ένα τριγωνικό γυάλινο «ιστίο» σε οδηγεί σε ένα κυλινδρικό τύμπανο, με τοιχώματα από αδρό μπετόν, ανοικτό προς τον ουρανό. Μια περιστροφική σκάλα σε κατεβάζει στη βάση του τυμπάνου που σε οδηγεί στην είσοδο του νέου κτιρίου.
Όπως στην «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», προχωρείς βήμα-βήμα από ένα τούνελ στην υποδοχή και στον εσωτερικό χώρο. Σταδιακά, γίνεται σαφές ότι, σε κάθε μια από τις δύο πλευρές της «συμπιεσμένης» εισόδου, βρίσκεται ένας μεγαλειώδης (majestic) χώρος επενδεδυμένος με ξύλο. Είναι ένας διπλού ύψους χώρος αναγνωστηρίου, το κέντρο και ο λόγος ύπαρξης του συνολικού κτιρίου. Είναι ταυτόχρονα φιλικός και μεγάλος, με το μπετόν του τυμπάνου και τις αντηρίδες του να έρχονται σε αντίθεση με το θερμό ξύλο της επένδυσης, ωσάν μια πολύ μεγάλη σε έκταση και λεπτομερής μελέτη να είχε γίνει γύρω από ένα πολύ καλά διατηρημένο υπόλειμμα ενός μυστηριώδους ερειπίου της εποχής του Αδριανού.
Το φως διεισδύει από διάφορες πηγές, με μεγαλύτερη εκείνη του τριγωνικού ιστίου που σε υποδέχεται στην είσοδο. Τεχνητός φωτισμός ενισχύει πάντοτε το φυσικό φως. Οι ξύλινοι τοίχοι του μεγάλου αναγνωστηρίου διακόπτονται ώστε να δημιουργήσουν μικρούς ιδιωτικούς χώρους μελέτης οριοθετημένους από τα ράφια του ανοικτού βιβλιοστασίου (…..) Ο μεγάλος χώρος είναι ένα εμπνευσμένο εύρημα, ήπιος και κατάλληλος για μελέτη. Και σύνθετες ιδέες έχουν διαπεράσει κάθε μέρος του κτιρίου…..».
Διακρίσεις
Επελέγη από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής ως ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα 130 ελληνικά κτίρια του 20ου αιώνα και συμπεριελήφθη στη σχετική έκθεση του DAM στη Φραγκφούρτη (1999) και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, (Κατάλογος ΕΙΑ-DAM “20th Century Architecture: Greece”, 1999) όπως και στην έκθεση On: the Modern and the Contemporary in European and Japanese Culture, στο Τόκιο, 2006
Στο κτίριο απενεμήθη από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, μετά από εισήγηση διεθνούς επιτροπής, το πρώτο βραβείο «Αρχιτεκτονική 2000» ως το καλύτερο δημόσιο κτίριο στην Ελλάδα για την περίοδο 1995-2000.
Στοιχεία έργου Α. Κωτσιόπουλος, Μ. Παπανικολάου, Ρ. Σακελλαρίδου Συνεργάτης: Α. Οικονομίδου, Πολ. μηχ/κοί: Π. Παναγιωτόπουλος, Χρ. Μπίσμπος – Χ. Μυλωνάς, Π. Αντωνιάδου Η/Μ μηχανικός: Σ. Κολοκοντές, Συνολική επιφάνεια κτιρίου: 4.500 τμ Μελέτη: 1991-1995 Ολοκλήρωση κατασκευής: 1999.
* Πηγή πληροφοριών: Α.Π.Θ. και www.greekarchitects.gr
* Η φωτογράφιση έγινε με την άδεια του Α.Π.Θ.
