Με συγχωρείτε, κύριε Δήμαρχε, αλλά χάνουμε μια τεράστια ευκαιρία

Λέξεις: Μελίνα Ζαρούκα

Γίνεται τόσος πολύς λόγος τελευταία στην δουλειά μου (από το σπίτι) για το πώς θα αντιμετωπίσουμε το μέλλον και τις προκλήσεις του, λαμβάνοντας υπόψιν και τον κορωναϊό, όταν σχεδιάζουμε και αναπτύσσουμε προτάσεις για νέα αναπτυξιακά έργα και αναδιαμορφώσεις χώρων.

Εμείς, οι σχεδιαστές και πολεοδόμοι αυτού του κόσμου, μένουμε έκπληκτοι που χρειάστηκε μόνο μια πανδημία για να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι και να πειστούν ότι η αξία και έννοια της βιωσιμότητας δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στη χρήση μη- πλαστικών στα σπίτια μας αλλά και σε ολόκληρο τον βιότροπο, κινητικότητα και κοινωνικοποίηση μας.

Τις προάλλες συνεδριάζαμε για να διαμορφώσουμε την προτεινόμενη στρατηγική μας για την αστική ανάπτυξη και ανάπλαση μιας πόλης της Καραϊβικής και όλα όσα λέγαμε βασίζονταν ώστε να εξυπηρετηθεί κάθε ένας από τους 17 στόχους που έθεσε το Δίκτυο για την Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών, στην επιτροπή του οποίου συμμετέχει ο πρώην Έλληνας πρωθυπουργός Γεώργιος Α. Παπανδρέου.

Σε έναν άλλο πρόσφατο διεθνή διαγωνισμό για μια μεγάλη περιοχή ανάπτυξης μίας από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πόλεις που επλήγησαν μαζικά από το Covid19, επανασχεδιάσαμε ολόκληρες τις προτάσεις δημοσίου χώρου ώστε να ανταποκριθούμε στην πρόκληση της νέας πραγματικότητας.

Είναι προς μεγάλη μου απογοήτευση να διαβάζω στις τοπικές ειδήσεις ότι ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης ζητά υποστήριξη από την Κυβέρνηση να αφιερώσει τον δημόσιο χώρο υπέρ των πολυάριθμων καφέ / μπαρ κατά μήκος της παλιάς παραλίας της Θεσσαλονίκης, θέτοντας ως αντίστοιχο παράδειγμα το Βίλνιους όπου το μέτρο που επιτρέπει την ελεύθερη ψυχαγωγία στους δημόσιους χώρους έχει εισαχθεί πρόσφατα ως απάντηση στις προκλήσεις του Covid19. Ωστόσο, ο Δήμαρχος μας ξεχνά να αναφέρει ότι το Βίλνιους έχει ήδη υιοθετήσει το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, παρόμοιο με αυτό που κάθεται στο γραφείο του από την αρχή της θητείας του παραμένοντας ανυπόγραφο χωρίς έγκριση, και ότι η πλειοψηφία του πληθυσμού του Βίλνιους κινείται στην πόλη με αστικές δημόσιες συγκοινωνίες (ναι, ηλεκτρικά λεωφορεία) και άλλα μη μηχανοκίνητα μέσα (περπάτημα, ποδήλατα κ.ά) γιατί μπορούν, τώρα ακόμη περισσότερο με τον πιο διαθέσιμο αστικό χώρο! Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου σε άλλους πολιτισμούς και πόλεις δεν ορίζεται απαραίτητα και μόνο από τα καφέ και τα μπαρ…

Με συγχωρείτε, κύριε Δήμαρχε, αλλά χάνουμε μια τεράστια ευκαιρία εδώ. Μια μέρα μετά την ανακοίνωση του Δημάρχου του Λονδίνου για ένα ολοκαίνουργιο τολμηρό σχέδιο που μετατρέπει το οδικό δίκτυο του Λονδίνου σε ζώνες ελεύθερης κίνησης πεζών και ποδηλάτων, ώστε οι χρήστες να μπορούν να μετακινούνται άνετα και με ασφάλεια, εξεπλάγην αρνητικά όταν ανακάλυψα ότι στην πόλη μου που πάσχει από προβλήματα κυκλοφοριακής συμφόρησης, προσφοράς δημόσιων συγκοινωνιών και επιλογών κινητικότητας εδώ και δεκαετίες, προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της μετά-Covid19 εποχής είναι να μετατρέψουμε τους δημόσιους χώρους μας και το αστικό πεδίο σε μια νοσταλγική αναβίωση των εφηβικών μας χρόνων κατά μήκος της παλιάς παραλίας με τα πολυάριθμα και πολύβοα καφέ/μπαρ, θυσιάζοντας τον δημόσιο χώρο που ανήκει σε όλους και πρέπει να προσφέρεται σε όλους μόνο προς όφελος των λίγων. Με συγχωρείτε, κύριε Δήμαρχε, αλλά αυτό δεν είναι καινοτομία.

Ήταν και εξακολουθεί να είναι η ευκαιρία της Θεσσαλονίκης να αναπνεύσει, να κάνει ένα βήμα πίσω και να αναλογιστεί πώς μπορεί να πείσει τους ανθρώπους της ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι να χαρούν την μέρα τους, από το να πάρεις το αυτοκίνητο για να σταθμεύσεις λίγο έξω από τον (προσωρινά) πεζόδρομο της Λεωφόρου Νίκης για τον καφέ ή το ποτό.

Είναι δικαίωμα των πολιτών της να δούνε πόσο εύκολη είναι η σύνδεση της πόλης από ανατολικά στα δυτικά κι αντίστροφα με άλλα μέσα, πέραν της χρήσης του αυτοκινήτου, χρησιμοποιώντας απλά και μόνο ένα ποδήλατο, ηλεκτρικό ή μη, παρόμοιο με αυτά που νοίκιασα το Σαββατοκύριακο και ποδηλάτησα με ασφάλεια και άνεση εν μέσω κεντρικού Λονδίνου μέχρι το Ολυμπιακό Χωριό.

Είναι η ώρα της πόλης μας να δώσει την ευκαιρία στους ανθρώπους της να χρησιμοποιήσουν την πόλη τους συλλογικά όχι μόνο στην πρόσφατα αναδιαμορφωμένη Νέα Παραλία, όπου είναι ευρύχωρη και ευχάριστα να περπατήσει κανείς, αλλά ακόμη και στην προέκταση της προς το λιμάνι και σε άλλες γειτονιές και περιοχές της πόλης, συνήθως απροσπέλαστες λόγω της κατάκλυσής τους από αυτοκίνητα, που έχουν τόσα πολλά άλλα να προσφέρουν και να ανακαλύψει κανείς.

Είναι μια τεράστια ευκαιρία να δούμε και να ζήσουμε την πόλη μας με ένα νέο μάτι, με ένα νέο όραμα που εξυπηρετεί τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα στο μέλλον γενικά και ολικά και όχι μόνο για τη βραχυπρόθεσμη και εποχιακή προσφορά και ανάπτυξη που παραδοσιακά ηγείται ο τομέας της Εστίασης στην πόλη μας. Αναγνωρίζω ότι ο τουρισμός και η εστίαση είναι βασικός κλάδος της χώρας μας, αλλά ας είμαστε καινοτόμοι σε αυτόν και ας μην αρκεστούμε μόνο στην ταχεία εξυπηρέτησή του. Είναι επιτακτική ανάγκη το επιχειρείν στην εστίαση να καινοτομήσει και να ξανασυστηθεί αναποκρινόμενο στα νέα δεδομένα και όχι για άλλη μία φορά να αποτελέσει η Πόλη και η Πολιτεία αρωγός της διαιώνισης παλιών κακών τακτικών.

Κύριε Δήμαρχε, δεν θέλουμε επιστροφή στην κανονικότητα, θέλουμε να μας οδηγήσετε στην νέα πραγματικότητα, με σεβασμό σε όλους όχι στους λίγους.

*Η Μελίνα Ζαρούκα είναι Συγκοινωνιολόγος / Σύμβουλος στρατηγικού σχεδιασμού κινητικότητας (mobility strategist)