Μπορούν να αισθάνονται αδικημένοι οι εργαζόμενοι χωρίς παιδιά;

Το πάθος του Leo Ramirez είναι η ασχολία του με το Grubby Cat. Έναν ιστότοπο για τη φροντίδα των γάτων. Αλλά η κύρια δουλειά του είναι πολύ διαφορετική. Συντονίζει τις επιθεωρήσεις σε μια εταιρεία γερανών στην Φλόριντα των ΗΠΑ. Εκεί είναι που ο 47χρονος υπάλληλος χωρίς παιδιά αισθάνεται κάποιες φορές απογοητευμένος.

«Είναι ένας πολύ οικογενειακός εργασιακός χώρος» εξηγεί, με συχνές κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως πικνίκ μεταξύ των υπάλληλων και πάρτι. Αυτές υποτίθεται ότι είναι διασκεδαστικές περιστάσεις, αλλά σε κάποιους μπορεί να προκαλέσουν αντίθετα συναισθήματα. «Οι συνάδελφοι μου θα με κάνουν -άθελα τους- να νιώθω ενοχές που θα μείνω παραπάνω στη δουλειά τις συγκεκριμένες ημέρες, ενώ όλοι έχουν τη “δικαιολογία” ότι επειδή έχουν παιδιά και οικογένειες πρέπει να προετοιμαστούν».

Ο Ramirez λέει ότι οι συνάδελφοι του του λένε: «Έλα Λέο, ξέρεις ότι αν είχες παιδιά ή οτιδήποτε άλλο θα σε αφήναμε να αφιερώσεις τον επιπλέον χρόνο που θα χρειαζόσουν». Όταν ο Ramirez πριν λίγο καιρό παντρεύτηκε τον σύντροφο του, ο ανώτερος του τον άφησε να φύγει μόλις δύο ώρες νωρίτερα λίγες ημέρες πριν από τον γάμο για να ρυθμίσει τις προετοιμασίες».

Ο Ramirez πάντως συμμερίζεται τις ανάγκες των γονιών – εργαζόμενων. «Το να κατακρίνω ότι πρέπει να δουλέψω πιο σκληρά από κάποιον άλλον δε θα είναι ποτέ τόσο σημαντικό όσο το να πληγωθεί το παιδί κάποιου. Αυτό το καταλαβαίνω απόλυτα». Χαίρεται ακόμα και όταν πρέπει να δουλέψει στις γιορτές, ώστε οι συνάδελφοι του με παιδιά να μπορούν να περνούν περισσότερο οικογενειακό χρόνο τα Χριστούγεννα. «Αλλά με πονάει όταν με επιβάρυναν κάποια σαββατοκύριακα, ενώ θα έπρεπε οι ίδιοι να δουλέψουμε» σημειώνει.

Πολλοί εργαζόμενοι χωρίς παιδιά έχουν παρόμοιες ιστορίες. Κατανοούν ότι μπορεί για τους συναδέλφους τους με παιδιά να είναι δύσκολο να συνδυάζουν την εργασία, με την φροντίδα των παιδιών και άλλες ευθύνες, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας και ειδικά από τη στιγμή που δεν είχαν κάποια στήριξη από την Πολιτεία. Αλλά, οι υπόλοιποι δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένοι. Σε τελική ανάλυση εναπόκειται στους εργοδότες να εξασφαλίσουν μια ισορροπία όσον αφορά την κατανομή της εργασίας και να σεβαστούν την ισορροπία μεταξύ της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής ώστε να μην φουντώνει η δυσαρέσκεια μεταξύ των εργαζόμενων ανάλογα με το αν είναι γονείς ή όχι.

Σε πολλές χώρες το ποσοστό των ατόμων χωρίς παιδιά αυξάνεται. Στην Αγγλία και στην Ουαλία για παράδειγμα οι γυναίκες που έκλεισαν τα 45 το 2018 είχαν διπλάσιες πιθανότητες να μην κάνουν παιδιά, από ότι συνέβαινε στην εποχή των μητέρων τους (19% έναντι 9%). Είναι δύσκολο βέβαια να προκύψουν συγκρίσιμα δεδομένα για χώρες με χαμηλά εισοδήματα, όπου οι περισσότερες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στην ακούσια στειρότητα, παρά στην επιλογή του να μην κάνεις παιδιά.

Μπορεί να μοιάζει πλεονέκτημα για κάποιους χωρίς παιδιά ότι θα έχουν τη δυνατότητα να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στην καριέρα τους, όμως τα άτομα αυτά συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν εμπόδια στην εργασία τους. Κάποιοι αναφέρουν ότι προάγονται πιο αργά ή δεν παίρνουν αυξήσεις, επειδή θεωρούν ότι μόνο οι εργαζόμενοι γονείς χρειάζονται περισσότερα χρήματα.

Οι πολιτικές ευέλικτης εργασίας συχνά εφαρμόζονταν πρώτα στους γονείς. Αυτό βέβαια έχει αλλάξει στη Βρετανία, όμως η μη εξοικείωση με τη νομοθεσία μπορεί να κάνει τους εργαζόμενους χωρίς παιδιά να διστάζουν να ζητήσουν ευελιξία στο ωράριο τους ή άλλες αλλαγές στην απασχόληση τους.

Πολλοί εργαζόμενοι που δεν είναι γονείς μπορεί να δουλεύουν σε άβολες βάρδιες, κατά τη διάρκεια διακοπών ή γιορτών, να κάνουν υπερωρίες, να αλλάζουν κάθε τόσο τόπο εργασίας, επειδή θεωρούνται ότι δεν έχουν τόσες προσωπικές δεσμεύσεις. Όταν μια δικηγόρος με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο αρνήθηκε να μετεγκατασταθεί στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας της στην Ελβετία επικαλούμενη προσωπικούς λόγους ο διευθυντής της, της είπε: «Ποιοι προσωπικοί λόγοι; Δεν είσαι παντρεμένη, δεν έχεις παιδιά, δεν έχεις σύντροφο».

Βέβαια κάποιες φορές δεν ζητείται ρητά από τους εργαζόμενους χωρίς παιδιά να κάνουν κάτι έξτρα. Αλλά ίσως και οι ίδιοι να λειτουργούν μηχανικά έτσι. «Λοιπόν, κάποιος πρέπει να κλείσει το μαγαζί στο τέλος της ημέρας, αλλά αυτή έχει παιδί, οπότε θα πρέπει να το φροντίσω εγώ».

Όλη αυτή η κατάσταση βέβαια μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τους εργαζόμενους που δεν είναι γονείς. Αντιμετωπίζονται σαν χομπίστες, οι σχέσεις και οι ευθύνες τους μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει πολλούς υπαλλήλους χωρίς παιδιά να κρύβονται ή να ντρέπονται για τη ζωή τους εκτός δουλειάς, παρά το γεγονός ότι πολλές γυναίκες χωρίς παιδιά στον ελεύθερο τους χρόνο, μπορεί να προσφέρουν εθελοντική εργασία ή να φροντίζουν άλλους ανθρώπους.

Η Rachel, μια 33χρονη creative director -χωρίς παιδιά- στη Βαρκελώνη, εργάζεται σε μια απομακρυσμένη διαφημιστική εταιρεία στην οποία θεωρείται ότι οι μη γονείς εργαζόμενοι είναι πιο διαθέσιμοι.

«Η ανισορροπία όσον αφορά τον καταμερισμό του φόρτου εργασίας ήταν πιο εμφανής στη διαθεσιμότητα και τις προσωπικές ώρες των μελών της ομάδας. Υπήρχαν προκαταλήψεις σε συναντήσεις που έπρεπε να τελειώσουν στην ώρα τους γιατί ένας συνάδελφος έπρεπε να πάρει το παιδί του από το σχολείο, αλλά να μη συμβαίνει το ίδιο όταν ένας συνάδελφος χωρίς παιδιά είχε κάποια υποχρέωση. Είναι μια σιωπηρή προκατάληψη».

Έτσι δημιουργείται μια ειρωνεία. Πώς να περιμένεις από εργαζόμενους που δεν είναι γονείς να φτιάξουν τη δική τους οικογένεια εάν εργάζονται για πολλές ώρες; Ο Wilkinson λέει: «Είναι πραγματικά λυπηρό ειδικά για ανθρώπους που ζουν μόνοι, αλλά δεν το θέλουν αυτό, ωστόσο δεν είναι σε θέση λόγω χρόνου να αναπτύξουν κοινωνικές σχέσεις». Είναι επίσης δύσκολο για τους ανθρώπους που υποβάλλονται σε θεραπείες γονιμότητας, οι οποίοι επίσης χρειάζονται ευελιξία, αλλά πιστεύουν ότι τα αφεντικά τους δε θα το κατανοήσουν.

Εκεί λοιπόν θα πρέπει οι εργοδότες να ισορροπήσουν μεταξύ των διαφορετικών αντιλήψεων που υπάρχουν για την αντιμετώπιση εργαζομένων γονέων – μη γονέων. «Δεν μπορείς να είσαι διαθέσιμος από τις 3 έως τις 4. Υπέροχα. Δεν έχει σημασία εάν πρόκειται να πας στο γιατρό το παιδί σου ή αν έχεις κανονίσει ένα δείπνο».

Η Rowan Aust, ερευνήτρια μέσων ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο του Huddersfield και συμπαραγωγός του hare My Telly Job, σημειώνει: «Θα πρέπει να εναπόκειται στους εργοδότες να παρέχουν ένα εργασιακό περιβάλλον στο οποίο οι εργαζόμενοι θα μπορούσαν να φύγουν και να πάνε σε ένα μάθημα γιόγκα. Να μην υπάρχουν διευκολύνσεις για μεμονωμένα άτομα.

Η διαμάχη είναι μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενων που δεν είναι γονείς. Όχι μεταξύ εργαζόμενων γονέων και εργαζομένων μη γονέων. «Δεν σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι που δεν έχουν παιδιά τα βάζουν με τους συναδέλφους τους που έχουν οικογένεια. Αλλά θεωρούν ότι δημιουργείται ένα ψυχολογικό ζήτημα στη συνεργασία τους με την εταιρεία».

Όλα είναι θέμα επικοινωνίας. Μόνο έτσι θα υπάρχει μια δίκαιη διαδικασία για όλους.

ΠΗΓΗ: BBC