Ν. Παπαγιάννης: H χώρα μας ντρέπεται για την λέξη ”πολιτισμός”

Ο Νικόλας Παπαγιάννης σε μία συνέντευξη εφ όλης της ύλης, αναφέρθηκε στο ελληνικό metoo, στην γενικευμένη βία, στο μέλλον και σε εκείνα που η χώρα πρέπει να αλλάξει τρόπο σκέψης.

Μυρτώ Τούλα
ν-παπαγιάννης-h-χώρα-μας-ντρέπεται-για-839188
Μυρτώ Τούλα

Τα τελευταία 20 χρόνια και πριν την πανδημία τον συναντούσαμε συνέχεια στο θέατρο όπου έχει κάνει χιλιόμετρα, λιγότερο στον κινηματογράφο και σχεδόν καθόλου στην τηλεόραση. Πλέον αυτή η αποκλειστικότητα δεν υπάρχει στη ζωή του, συνειδητοποίησε πως ολοκληρώνει πιο καλά μέσα του τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες όταν βρίσκεται και στα τρία. 

Ο λόγος για το Νικόλα Παπαγιάννη, ο οποίος βρίσκετε σε μία φάση υπερέντασης και δημιουργίας λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων. Ο ελεύθερος του χρόνος είναι περιορισμένος και προτιμά να τον αφιερώνει στους δικούς του ανθρώπους, όπως λέει ο ίδιος αφήνει την δουλειά εκτός σπιτιού. Η ζωή του πίσω από τις κάμερες και κάτω από το ”σανίδι”, κυλά με αγωνία, ανάγκες και επιθυμίες.

Με την τέχνη ο Νικόλας συνδέεται από πάντα καθώς ο πατέρας του είναι ηθοποιός και διευθυντής της Δραματικής Σχολής της Αγίας Βαρβάρας, μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον αμιγώς καλλιτεχνικό, ήταν πάντα κοντά στο θέατρο, σπούδασε Μουσική η οποία όπως λέει του σύστησε το θέατρο.

“Η επιθυμία μου να καταλάβω περισσότερο την μουσική με παρέσυρε στον λόγο και ο λόγος με ”εγκλώβισε” για πάντα. Πιστεύω πως ο λόγος και το θέατρο είναι ένα. Παγιδεύτηκα λοιπόν μέσα στις λέξεις και στον ήχο τους και σε ότι συνεπάγεται και παράγεται από αυτή την κατάσταση που ονομάζεται λόγος και έτσι δεν μπόρεσα να απεγκλωβιστώ ποτέ. Δεν ασχολούμαι τόσο έντονα με την μουσική πλέον, βέβαια την αντιλαμβάνομαι πάντα νοιώθω πως είμαστε πάντα σε μία σχέση. Είμαι της άποψης πως οι τέχνες δεν χαρίζονται, σ’ ένα επίπεδο επαγγελματικό ή αφοσιώνεσαι σε μία τέχνη ή αν επιλέγεις δυο σε εμένα κάτι δεν κουμπώνει.”

Στα 20 χρόνια πορείας του υπήρξαν όμορφες και άσχημες στιγμές, ωστόσο όπως λέει ο Νικόλας δεν μπορεί να τις αντιληφθεί αμέσως όταν συμβαίνουν. Θεωρεί πως οι κακές του στιγμές ήταν απαραίτητες για να έρθουν καλύτερες και οι πιο όμορφες ήταν το δείγμα του ότι μπορούν να έρθουν και καλύτερες. Τονίζει πως πάντα με μία απόσταση σε σχέση με τον χρόνο αξιολογεί τις στιγμές.

“Έχω δυσκολευτεί αρκετά ως καλλιτέχνης και ως επαγγελματίας, διότι για εμένα αυτά είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Νομίζω πως όλες οι στιγμές όμως δημιουργήσαν μέσα μου έναν μηχανισμό αντοχής και αίσθησης των πραγμάτων. Ο καλλιτέχνης είναι μία βαθιά προσωπική ανάγκη, είναι ο τρόπος που υπάρχεις, για εμένα ο άνθρωπος που φέρει μέσα του το κύτταρο του καλλιτέχνη φυσικά και μπορεί να είναι και να το δηλώνει σε όποιο μέρος του κόσμου ζει, αρκεί να είναι για εκείνον μονόδρομος. Είναι υπέροχο το να σπουδάζεις θέατρο αλλά το να κάνεις θέατρο είναι μία άλλη ιστορία, δεν είναι απαραίτητο να νομίζουμε πως επειδή το σπουδάζουμε μπορούμε και να το ασκήσουμε. Στους μαθητές μου μέχρι πέρσι έλεγα πως πρέπει να είναι βέβαιοι ότι δεν μπορούνε να αναπνεύσουν χωρίς αυτό.”

Για το Νικόλα η τηλεόραση είναι ένα πολύ σημαντικό Μέσον όταν πραγματικά οι κανόνες της λειτουργούν με standars. Όπως εξηγεί, ο κόσμος έχει ανάγκη την τηλεόραση, η τηλεόραση μπαίνει μέσα στα σπίτια των ανθρώπων και έτσι θεωρεί πως υπάρχει μία εθνική υποχρέωση να ενισχυθεί ο ρόλος της, στη μέση καθημερινή ζωή του Έλληνα. Για τις νέες παραγωγές που βλέπουμε τα τελευταία δυο χρόνια, σχολιάζει πως είναι πολύ σημαντικές οι προσπάθειες που έγιναν, θεωρώντας τες ελπιδοφόρες.

“Αρχίζει επιτέλους να αναπτύσσεται μία καινούρια τηλεοπτική κουλτούρα στην χώρα μας η οποία είναι πολύ πιο προσεγμένη, με μεγαλύτερες αντιστάσεις ως προς το αποτέλεσμα, νομίζω πως είναι μία πολύ καλή στιγμή για να θέσουμε βάσεις για την τηλεόραση που θέλουμε στην Ελλάδα. Όσον αφορά το ελληνικό metoo, αν σκεφτόμαστε πως ο χώρος του θεάματος είναι ο χώρος πανελλαδικώς της κακοποίησης είναι βαθιά υποκριτικό. Συμβαίνει παντού σε όλους τους επαγγελματικούς χώρους δεν χρειάζεται να ξεχωρίσουμε κάποιους. Η κακοποιητική συμπεριφορά είναι άμεσα συνδεδεμένη με μία κοινωνία που την επιτρέπει και την διαιωνίζει. Αν με ρωτάς θεωρώ πως το να αποκτάει φωνή όλο αυτό είναι η σπουδαιότερη αρχή, αλλά τονίζω την λέξη αρχή, έχουμε πάρα πολυ χρόνο και πάρα πολυ κόπο απέναντι σ’αυτό και δεν πρέπει ποτέ να εφησυχαζόμαστε. “

Όσον αφορά το κίνημα Support Art Workers που ξέσπασε από νέους και μη ηθοποιούς στο διάστημα της πανδημίας, αναφέρει πως είναι υπέρ αυτών των κινητοποιήσεων, με μία μικρή διευκρίνηση όλες αυτές οι κινήσεις να μην έχουν τον χαρακτήρα της φωτοβολίδας. Εξηγώντας πως οι άνθρωποι που τα προτείνουν αυτά και αποκτούν για μία περίοδο την συμπαράσταση και τη σύμπνοια του κόσμου θα πρέπει να μην εγκαταλείπουν τον αγώνα που ξεκίνησαν. Τονίζει λοιπόν, πως όλα αυτά τα κινήματα χρειάζονται μία διάρκεια, αφού οι περίοδοι που επανεκκινούνται τα πράγματα κοιμίζουν την επανάσταση, για το Νικόλα.

“Τα προβλήματα στον χώρο μας στην χώρα που βρισκόμαστε είναι πολλά. Υπάρχει μία διαχρονική εγκατάλειψη του κράτους προς τους ανθρώπους του πολιτισμού τους θυμάται μόνο όταν φέρνουν βραβεία ή όταν με έναν τρόπο είναι χρήσιμοι. Το βασικό πρόβλημα είναι πως η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει την πολιτισμική της αξία, αν αυτή ήταν μία προϋπόθεση νομίζω πως όλοι οι χώροι πολιτισμού θα εργαζόταν με πιο ποιοτικές και αναβαθμισμένες συνθήκες. Φαίνεται, πως η χώρα μας ντρέπεται για την λέξη πολιτισμός. Δεν επενδύει σε αυτόν, δεν διδάσκει πολιτισμό, τον αφαιρεί από τα σχολεία, τον θεωρεί παρακατιανό και δεύτερο. Και θεωρεί και τους ανθρώπους που ασχολούνται με τον πολιτισμό κάποιας μορφής ψώνιων ή ανθρώπων που υπηρετούν κάτι πολύ προσωπικό. Λυπάμαι αλλά ο πολιτισμός θα έπρεπε να είναι πολύ υψηλά στην ατζέντα αυτής της χώρας και δεν είναι.”

Η πρόταση για τη συμμετοχή του στον “Σιωπηλό Δρόμο” προέκυψε από τον σκηνοθέτη Βαρδή Μαρινάκη, του έστειλε το σενάριο, ο Νικόλας το διάβασε το ίδιο βράδυ και είπε πως αυτό θέλει να το κάνει. Σημείωσε επίσης πως το γεγονός του ότι επρόκειτο για μία μίνι σειρά τον ανακούφισε.

“Ήταν μία συνταγή, από τους σεναριογράφους μέχρι τους συντελεστές και όλους τους ανθρώπους που βοήθησαν που δεν μπορούσα να πω με τίποτα όχι. Χαίρομαι τόσο πολύ που το έκανα, μου έδωσε ένα καλό σπρώξιμο για να ”μπω” στον κόσμο της μικρής οθόνης. Το θέατρο, το σινεμά και η τηλεόραση διεκδικούνε από τον ηθοποιό τον πυρήνα της αλήθειας του, το μέσον αλλάζει μόνο και τα εκφραστικά μέσα. Το βασικό μας υλικό σύνθεσης ρόλων προέρχεται από το θέατρο. Όμως και στα 3 μέσα μιλάμε για την ίδια τέχνη εκείνη της υποκριτικής. Αν αποκτήσουμε και μία γενική κινηματογραφική τεχνική παιδεία πρόκειται να δούμε σπουδαία πράγματα στο μέλλον. Σε μία πρόταση θα πω όχι για πάρα πολλούς λόγους, οι βασικοί μου παράγοντες είναι οι συνθήκες παραγωγής, οι συνεργάτες, αυτή καθαυτή η δουλειά.”

Το Σάββατο θα τον συναντήσουμε στον Σταύρο Τορνέ στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου για την προβολή της ταινίας “Καλάβρυτα 1943” σε σκηνοθεσία Νικόλα Δημητρόπουλου.

“Νοιώθω ευτυχής γι αυτή την συγκυρία, από την πρώτη στιγμή που συναντήθηκα με τον κ. Δημητρόπουλο αισθάνθηκα πως εδώ υπάρχει ένας τόπος κοινός, όπου με ένα τέτοιο σενάριο και με έναν τέτοιο σπουδαίο πρωταγωνιστή, τον  Μαξ φον Σίντοφ, στην ταινία, συναντιούνται βαθιές μου επιθυμίες. Το γεγονός επίσης πως συμβαίνει το ”θαύμα” σε αυτή την ταινία να συμπρωταγωνιστώ με την γυναίκα μου και για εμένα σπουδαία ηθοποιό Δανάη Σκιάδη, διότι την Δανάη δεν την θαυμάζω απλά επειδή είναι γυναίκα μου την θαυμάζω βαθιά και ως καλλιτέχνη.”

Μερικούς μήνες πριν συμμετείχε σε μία ταινία με τον Ζαν Ζαρντάν εν ονόματι November και θεματική της την σφαγή του Θεάτρου Μπαντακλάν από τις τρομοκρατικές επιθέσεις των ISIS στο Παρίσι το 2014. Επίσης, φέτος τον βλέπουμε στη σειρά 4 επεισοδίων της ΕΡΤ “Ο Φονεύς της αδερφής μου” του Μανούσου Μανουσάκη, την οποία την χαρακτηρίζει και ως σταθμό στα Ελληνικά γράμματα.

Σε λίγο καιρό επίσης ξεκινά πρόβες στο Εθνικό Θέατρο, στη Νέα Σκηνή, για το έργο ”Ματωμένος Γάμος” σε σκηνοθεσία Μαρίας Μαγκανάρη, την οποία και εκτιμά βαθιά και όπως λέει η συνεργασία δεν ήρθε τυχαία την θέλανε και οι δυο πλευρές καιρό τώρα και έφτασε η στιγμή να πραγματοποιηθεί.

“Περιμένω με πολύ αγωνία να μπω στις πρόβες και να αρχίσουμε να δημιουργούμε. Επιστρέφω στο θέατρο μετά από δυο χρόνια αισθάνομαι πάρα πολύ αμήχανα, είναι η πρώτη φορά μετά από 20 ενεργά και ασταμάτητα χρόνια στο θέατρο, έκανα παύση τόσο μεγάλη. Επίσης, περιμένω να αρχίσω γυρίσματα για μία ταινία μεγάλου μήκους με τον Γιώργο Ζώη.”

Για τα επόμενα χρόνια που έρχονται ο Νικόλας λέει ανοιχτά πως είναι λίγο τρομαγμένος.

“Νοιώθω δίπλα μου, γύρω μου και παντού μία γενικευμένη βία, λεκτική, σωματική, μία βία που φεύγει από τα σπίτια, φτάνει στην κοινωνία και γυρίζει πάλι πίσω. Παρατηρώ πως η οικονομική κρίση του 2010 ήταν η αφορμή για να μπορέσει να ξαναβγεί μία καλά τακτοποιημένη βία που βρισκόταν μέσα μας, με την πανδημία βρήκαμε μία αφορμή για να την εξωτερικεύσουμε και δεν ξέρω που πάει όλο αυτό είμαι λίγο φοβισμένος, δεν βλέπω τι μπορεί να κρατήσει αυτή την βία πίσω, δεν βλέπω κάποιος να παλεύει για στεγανά και για περιοχές ανακούφισης της κοινωνίας. Ο πολιτισμός γι αυτή την κατάσταση θα μπορούσε να αποτελεί φάρμακο αντιθέτως δεν είναι. Η παιδεία που εγκαταλείπεται μέρα με την μέρα, πανεπιστήμια που υπολειτουργούν, οι νέοι χωρίς να έχουν κάπου να διοχετευτούν, έτσι δημιουργείται ένα κλίμα ασφυκτικό το οποίο με τρομάζει και εύχομαι να μην ζούμε τα χρόνια στα οποία οι αριθμοί καθορίζουν την ποιότητα της ζωής.”

Σχετικά Αρθρα
Σχετικά Αρθρα