Οι αόρατοι εχθροί στον καιρό της πανδημίας

Πριν από μερικές ημέρες στην τηλεόραση επέστρεψε η εκπομπή Ράδιο Αρβύλα. Τυχαία την παρακολούθησα ένα απόγευμα και μου δόθηκε η αφορμή από ένα σχόλιο μιας κοπέλας που ακούστηκε στην εκπομπή να γράψω τις παρακάτω σειρές. Θυμίζω ότι διανύουμε το δεύτερο lockdown κατά το οποίο χάθηκαν χιλιάδες ζωές στη Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη κι αυτές τις ημέρες σιγά σιγά το λιανεμπόριο επιστρέφει με την ελπίδα να μη ξανακλείσει. Η συμμόρφωση στα μέτρα προστασίας κι ο επιτυχής εμβολιασμός θα κρίνουν την επιτυχία του εγχειρήματος.

Σε μία χώρα που η ανεργία αγγίζει τα επίπεδα των μνημονιακών χρόνων οι νέοι μοιάζουν συγχρόνως αδιάφοροι για τα κοινά κι αποχαυνωμένοι-εγκλωβισμένοι σε έναν εικονικό κόσμο υπεραπλουστεύσεων. Δεσπόζει η αίσθηση παραίτησης από τη συλλογική διεκδίκηση. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση νομοθετεί με τακτική “κλεφτοπολέμου”, εκμεταλλευόμενη τη σύγχυση και τη συντηρητική στροφή μεγάλου μέρους της κοινωνίας που νιώθει ότι απειλείται η επιβίωσή του. Η παιδεία κι ο πολιτισμός μπαίνουν στον πάγο. Τεστάρει αν η πλειοψηφία έχει υποταχθεί πλήρως ή έχει ακόμα αντανακλαστικά. Ποντάρει στον φόβο που φυλάει τα έρμα. Ως πότε όμως;

Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης αποτελούν μείζον πεδίο αλληλεπίδρασης, ανταλλαγής απόψεων, αλλά και διαμόρφωσης της κοινής γνώμης. Η συνεχής διασπορά ψευδών ειδήσεων οδηγεί τις Δημοκρατίες παγκόσμια σε ακραία πόλωση και δημιουργεί το μεσαίο κενό. Ελάχιστοι συγκινούνται πραγματικά κι αναζητούν λύσεις. Λείπει περισσότερο ίσως από ποτέ αυτό που σε τόσα εγχειρίδια διαβάσαμε στην προετοιμασία μας για τις πανελλήνιες εξετάσεις: η κριτική σκέψη. Το απαραίτητο φίλτρο για να περάσουμε στην επόμενη ημέρα ασφαλείς και δυνατοί.

Στην επανεκκίνηση των δραστηριοτήτων μας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα θολό τοπίο. Υγειονομικοί και πολιτική ηγεσία φαίνεται να απέχουν πλέον σε πολλά ζητήματα. Τα πρακτικά των συνεδριάσεων αγνοούνται. Τα ΜΜΕ λειτουργούν με μία τακτική αλλοπρόσαλλη. Απολύσεις δημοσιογράφων έχουν ταράξει την κοινότητα και τον χώρο. Η κοινωνία μας όμως ελάχιστα ασχολείται με όλα αυτά. Ψιλά γράμματα. Περιμένει να δει τις συνέπειες στο σπίτι, στο πορτοφόλι της και μετά να κρίνει. Όταν δηλαδή θα είναι αργά, όπως μας δείχνει το παράδειγμα των 2009-2014.

Επιστρέφω όμως στους νέους. Μία γενιά που έχει περισσότερα εφόδια από κάθε προηγούμενη. Μπορεί το εμβόλιο να σχετίζεται με τα τεράστια συμφέροντα των φαρμακευτικών εταιρειών που κάθε άλλο παρά άγιες προθέσεις έχουν διαχρονικά, ωστόσο σήμερα αποτελεί μονόδρομο και προστατεύει αφενός εμάς τους ίδιους κι αφετέρου το σύστημα υγείας που φλερτάρει με την κατάρρευση. Επομένως πρέπει να είμαστε σοβαροί και συνειδητοποιημένοι. Το να κυριαρχεί η λογική των realities, “από εμένα είναι όχι”  που είπε η κοπέλα στην εκπομπή για το εμβόλιο (το ποσοστό άρνησης αγγίζει στους νέους το 51% σύμφωνα με έρευνα των Pulse και Metron Analysis) σε αυτά τα τόσο σημαντικά ζητήματα προκαλεί θλίψη κι απογοήτευση. Παράλληλα αποτελεί βούτυρο στο ψωμί των συνωμοσιολόγων που ενισχύουν την πόλωση όπως αναλύσαμε παραπάνω.

Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι το πρόβλημα είναι σύνθετο. Ο “Δυτικός κόσμος” αντιμετωπίζει μία μεγάλη απειλή που μοιάζει με Λερναία Ύδρα. Η παρά-πληροφόρηση οδηγεί σε ιστορίες με δράκους. Η άνευ όρων παράδοση κι η οικειοθελής παραχώρηση δεδομένων κάνει τον αόρατο εχθρό παντοδύναμο. Δύο τινά υπάρχουν για το αύριο: επικράτηση συνασπισμού των προοδευτικών δυνάμεων που για να το πετύχουν πρέπει να συνεργαστούν ξανά, να ρίξουν εσωτερικά τείχη, εγωισμούς, να εγκαταλείψουν ουτοπίες ή το απόλυτο σκοτάδι. Η ιστορία είναι εδώ να μας δίνει μαθήματα. Διαβάστε την, μελετήστε την. Η κλεψύδρα αδειάζει.