‘Οταν απολύθηκε καθηγητής του ΑΠΘ για σεξουαλική παρενόχληση
Μετά από απίστευτες καταγγελίες φοιτητριών του τμήματος θεάτρου και διερεύνηση του θέματος απώλεσε την ακαδημαϊκή του ιδιότητα και απολύθηκε από το τμήμα.
Οι δυο καταγγελίες, για έναν πρώην καθηγητή του Ιστορικού-Αρχαιολογικού και έναν πρώην καθηγητή του Γεωλογικού, που βρίσκονται σήμερα εκτός ΑΠΘ σε σύνταξη, φέρνει στο νου μια πολύκροτη υπόθεση, στην οποία είχε αποδοθεί τότε δικαιοσύνη και ο καθηγητής απολύθηκε. Η πόλη βούσε για χρόνια όμως ένα πέπλο στήριξης είχε στηθεί γύρω του μέχρι οι φοιτητές της σχολής Θεάτρου να καταφέρουν να ξεσκεπάσουν την υπόθεση.
Ο εξαιρετικός Αλέξανδρος Ευκλείδης, που σπούδασε στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου εκπόνησε και τη διδακτορική του διατριβή, πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές θεατρολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris III. Έχει διδάξει στο Τμήμα Θεάτρου (ΑΠΘ), στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας), στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών (Πανεπιστήμιο Πατρών), καθώς και στις Δραματικές Σχολές του Εθνικού Θεάτρου και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, όπου και εργάστηκε ως σύμβουλος δραματολογίου και σήμερα εργάζεται στην Εθνική Λυρική Σκηνή, μας θυμίζει τι συνέβη τότε:
”1997. Μπροστά από το Τμήμα Θεάτρου του Α.Π.Θ., ένα πλακάτ (αναγνωρίζω τα γράμματά μου) ενημερώνει τους περαστικούς για τους λόγους της κατάληψης στο κτήριο, που διήρκησε σχεδόν δύο μήνες. Ήταν μία από τις εξαιρέσεις, όπου τα θύματα ενός καθηγητή που παρενοχλούσε φοιτήτριές του μεθοδικά, δόλια και αναίσχυντα μίλησαν μεταξύ τους, μίλησαν με τους άλλους συμφοιτητές και συμφοιτήτριές τους και όλοι μαζί στάθηκαν απέναντι στη χυδαιότητα. Ήμασταν ένα μικρό τμήμα, με μια συντριπτική πλειοψηφία κοριτσιών (έλειπε, δηλαδή, αυτό που λέμε σήμερα τοξική αρρενωπότητα).
Είχαμε, βέβαια, την τύχη να είναι τότε πρύτανης ένας συντηρητικός, αλλά ακέραιος άνθρωπος, ο Αντώνης Μάντης, ο οποίος χωρίς καθυστερήσεις, δεύτερες σκέψεις και υπεκφυγές (τις οποίες είχαμε συναντήσει στα χαμηλότερα επίπεδα της ακαδημαϊκής ιεραρχίας) ανέθεσε τη διενέργεια ΕΔΕ σε μια γυναίκα νομικό, αδιαμφισβήτητου κύρους, την Έφη Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη. Αφού εξέτασε τις επτά (αν θυμάμαι καλά) καταγγέλουσες (καθώς και τους αντίστοιχους μάρτυρες υπεράσπισης), κατέληξε σε ένα πόρισμα-καταπέλτη κατά του καθηγητή, το οποίο οδήγησε στο αίτημα οριστικής απόλυσής του από το πανεπιστήμιο. Το αίτημα έγινε άμεσα αποδεκτό από τον Υπουργό Παιδείας, Γεράσιμο Αρσένη. Είναι η μόνη περίπτωση που γνωρίζω απόλυσης από το πανεπιστήμιο με την κατηγορία της σεξουαλικής παρενόχλησης και της κατάχρησης εξουσίας.
Ο αγώνας αυτός δεν ήταν εύκολος, ειδικά σε μια εποχή όπου μεγαλοκαθηγητές ήταν γνωστοί για το ότι συνομιλούσαν με τις φοιτήτριές τους “μόνο σε οριζόντια στάση”. Το τραύμα των συμφοιτητριών μου υπήρξε τεράστιο, αλλά ευτυχώς δεν χρειάστηκε να περάσουν εικοσιτόσα χρόνια για να το μοιραστούν. Δεν ήταν μόνες κι αυτό έκανε μικρότερο και το δικό μας τραύμα, των υπολοίπων, που ανακαλύψαμε από τη μια μέρα στην άλλη πως ήμασταν συμμέτοχοι ενός εγκλήματος που συντελούνταν κάτω από τη μύτη μας. Για μένα, ήταν μια βίαιη ενηλικίωση, γιατί ήμουν ανάμεσα σε εκείνους που πίστεψαν τον συγκεκριμένο καθηγητή, που ένιωσαν κολακευμένοι που τους διάλεγε ανάμεσα στους άλλους, που τους έδινε την ευκαιρία να συζητούν για το πάθος τους, την τέχνη του θεάτρου, σε προσωπικό επίπεδο, κοκ. Είναι ο μόνος άνθρωπος τον οποίον μισώ, το ίδιο τόσα χρόνια, από τα βάθη της ψυχής μου, γιατί μας εξέθεσε (παιδιά 18 και 20 χρονών) στον ψυχικό του βόθρο. Δεν είχε το δικαίωμα. Δεν έχει καμία δικαιολογία και κανένα ελαφρυντικό.
Αισθάνομαι πως η συμμετοχή μου στον αγώνα εκείνο ήταν από τα πιο σημαντικά πράγματα που έκανα στη ζωή μου και το ίδιο ξέρω πως αισθάνονται όλοι όσοι στάθηκαν απέναντι σ’ αυτή την ασύλληπτη χυδαιότητα. Οι ζωές των συμφοιτητριών μου που υπέστησαν την άρρωστη και μεθοδική παρενόχλησή του στιγματίστηκαν, αλλά ξέρω πως το ότι τους σταθήκαμε έκανε γι’ αυτές πιο εύκολη την αντιμετώπιση του τραύματος. Κι αυτό με κάνει περήφανο, τόσα χρόνια μετά. Το όνομά του είναι Σωτήρης Χαβιάρας.”
Ο Σωτήρης Χαβιάρας εργάστηκε ως αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής στο ΚΘΒΕ επί καλλιτεχνικής διεύθυνσης Βασίλη Παπαβασιλείου, με μισθό 800.000 δραχμές στα μέσα της δεκαετίας του 90.
Όπως καταγγέλει ο Ριζοσπάστης εκεί την εποχή ”είχε κάνει σχεδόν όλες τις δραματουργικές επεξεργασίες των έργων που ανέβηκαν, με αμοιβή κατ’ αποκοπήν για κάθε έργο και πέραν φυσικά του μισθού του, ο οποίος, μάλιστα, “φέρει” μια καταδικαστική απόφαση της Συγκλήτου του ΑΠΘ, όπου ήταν καθηγητής και κατηγορήθηκε από πέντε φοιτήτριες για σεξουαλική παρενόχληση. Ο Σ. Χαβιαράς παραιτήθηκε από αναπληρωτής καλλιτεχνικός διευθυντής – υποτίθεται για λόγους υγείας – και την επομένη προσλήφθηκε ως έκτακτος καλλιτεχνικός συνεργάτης, με τις ίδιες ουσιαστικά αρμοδιότητες”.
Συνεργάστηκε με το ΚΘΒΕ από το 1994 έως το 1997. Μετά από απίστευτες καταγγελίες φοιτητριών του τμήματος θεάτρου και διερεύνηση του θέματος απώλεσε την ακαδημαϊκή του ιδιότητα και απολύθηκε από το τμήμα. Πριν φτάσει στην ευτυχή κατάληξη η υπόθεση οι φοιτητές είχαν βρει ένα ισχυρό τείχος προστασίας του καθηγητή τόσο στη σχολή όσο και το ΚΘΒΕ, παρά τις ισχυρές μαρτυρίες. Τελικά με επιμονή και μεθοδικότητα κατάφεραν να ξεσκεπάσουν το σκάνδαλο.
