Όταν η πίστη γεννά ένταση κάτι δεν πάει καλά

Δυστυχώς δεν μπορώ να διακρίνω κανένα θρησκευτικό αίσθημα στη βάση της χθεσινής δράσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδας και ορισμένων πιστών της.

Προφανώς η πίστη στηρίζεται και στη συμμετοχή της συλλογικής ζωής της Εκκλησίας, ωστόσο σε αυτό πρέπει να παρατηρήσουμε τρία πράγματα.

Πρώτο ότι σε καιρό πανδημίας, μια συλλογική συμμετοχή στη Λειτουργία, τις διαδικασίες, τα Μυστήρια, δημιουργεί από τη φύση της μια κατάσταση λογικά και νομοθετημένα απαγορευμένη και συνάμα επικίνδυνη για ανθρώπινες ζωές.

Συνεπώς είναι λογικό μαζικές εκδηλώσεις του αισθήματος και να περιοριστούν ακόμη και να απαγορευτούν, καθώς κάτι τέτοιο δεν εμποδίζει την εκδήλωση της λατρείας στον πυρήνα της.

Δεύτερον και σχετικό με το πρώτο, ότι η πίστη βασίζεται και (κυρίως) στην προσευχή, που αυτή με τη σειρά της συναντάται ως αίτιο και αιτιατό με την ανάπτυξη μιας προσωπικής επαφής με τον Θεό. Παρά το ότι δεν φαίνεται τόσο, η Πίστη είχε περάσει στο πλαίσιο της ατομικής υπόθεσης, αφήνοντας πίσω της το πλαίσιο μιας κοινωνικότητας.

Δυστυχώς, για την Ορθόδοξη Πίστη που θέλει τόσο έντονα να διεκδικεί πρωτεία και υπέροχη στο χώρο του μεταφυσικού, φαίνεται ότι επιθυμεί περισσότερο να οράται υπό το πρίσμα κοινωνικού κατασκευάσματος στον κοινωνικό μικρόκοσμο πάρα της μεταφυσικής απεραντοσύνης και αιωνιότητας.

Πάνω σε αυτές τις βάσεις της πίστης ο Σταύρος Ζουμπουλάκης στο βιβλίο Έντεκα Συναντήσεις, συζητώντας με το Στρατή Μπουρνάζο (εκδόσεις Πόλις) λέει: Στην Ελλάδα και στην Ορθοδοξία γενικότερα υπάρχει μια υπερέμφαση σε αυτή τη συλλογική, κοινοτική πλευρά και υποτίμηση παράλληλα άλλων ατομικότερων εκφράσεων της χριστιανικής πίστης, όπως η ατομική προσευχή και τα έργα αγάπης. (σελ. 143)

Αυτή η υπερέμφαση δημιουργεί μια αίσθηση καθήκοντος μετοχής, εν είδει υποχρεωτικού παρουσιολογίου που διαρρηγνύει την οντολογική και εξαρτώμενη σχέση που πρέπει να έχει η προσευχή με τη συμμετοχή, λειτουργώντας η πρώτη ως κινητήρια δύναμη για τη δεύτερη. Απροϋπόθετη η δεύτερη είναι απλή συνήθεια για λαογραφικα και αρχιτεκτονικά ενδιαφέροντα.

Τρίτον και απολύτως συνδεδεμένο με τα παραπάνω, είναι η αδυναμία να μιλήσουμε για ανθρώπους που παρακινημένοι από τις εντολές των παπάδων και των ιερέων, θέλοντας να εξυπηρετήσουν την επίδειξη ισχύος της Εκκλησίας στο μπρα-ντε-φερ της με την Κυβέρνηση, έσπευσαν στους ναούς για γνήσια συμμετοχή στον Αγιασμό των Υδάτων.

Η ταπεινότητα που ζητά η πίστη από τον πιστό δεν νομίζω ότι μπορεί να δημιουργήσει τέτοια ένταση, τέτοια μανία για την προσέλευση σε τέτοιους καιρούς, βάζοντας σε κίνδυνο ανθρώπους και οδηγώντας τους αποδεδειγμένα και παραδεδεγμένα στο θάνατο. Σίγουρα αυτά δεν σχετίζονται με τα διδάγματα αγάπης και αλληλεγγύης, αλλά με πολιτικής φύσης αντίδραση.

Τέταρτο, η Εκκλησία της Ελλάδας  έδειξε πως είναι δεσποτοκρατούμενη, ως καρικατουρική συνέχεια βυζαντινών αυτορατόρων που ακολουθούνται από τους οπαδούς τους και τους προτρέπουν για το οτιδήποτε. Χθες αποδείχθηκε ότι πλέον η δράση αυτή και οι παρακινήσεις της ηγεσίας της εκκλησίας μπορούν να γίνουν και επικίνδυνες, με τις ευλογίες του Κράτους και της αστυνομίας με ένα αντίστροφο role play σε αυτό τον ισχυρό δεσμό.