Ο ΠΑΟΚ και η Τούμπα

Η 22 Μάη είναι μια μεγάλη βραδιά για τον ΠΑΟΚ, πήρε το 8ο Κύπελλο στη ιστορία του και μάλιστα με αντίπαλο τον Ολυμπιακό. Ας πω, με την ευκαιρία, λίγα λόγια για τον πιο λαοφιλή ποδοσφαιρικό σύλλογο στη Θεσσαλονίκη και τη σχέση του με την Τούμπα, με τη συνοικία και τη γειτονιά, στα χρόνια που θυμάμαι.

Το γήπεδο αυτής της προσφυγικής ομάδας -ας μην ξεχνάμε ότι το τελευταίο στα αρχικά «Κ» σημαίνει «Κωνσταντινουπολιτών»- ήρθε κατά μοιραία συγκυρία να στηθεί σε μια από τις πιο πολυπληθείς σε πρόσφυγες περιοχή της Θεσσαλονίκης, Σεπτέμβρη του 1959. (Ξεκινά την ιστορία του ίδιο έτος, ίδιο μήνα με τη δική μου γέννηση.)

Είναι πολλοί οι προσφυγικοί συνοικισμοί Μεταξύ 1922-1924 ήρθαν στη Θεσσαλονίκη 130.000 περίπου πρόσφυγες. Γράφει η Άλκη Κυριακίδου- Νέστορος σε ένα δημοσίευμά της στο Περιοδικό Νέα Πορεία τον Ιούνιο του 1988: «Προς τα ΝΑ της πόλης δημιουργήθηκε ο συνοικισμός της Τούμπας . Ήταν ο μεγαλύτερος συνοικισμός της Θεσσαλονίκης. Κτίστηκε από το 1922, οι κάτοικοι ήταν περίπου 32000, πρόσφυγες από όλα τα μέρη. Χωριζόταν στην Άνω (χωρίς σχέδιο στην αρχή) και την Κάτω Τούμπα (με σχέδιο και 500 λιθόκτιστα σπίτια). Υπήρχαν πέντε δημοτικά σχολεία, τρεις εκκλησίες (Αγία Βαρβάρα, Αγία Μαρίνα, Άγιος Θεράπων), αθλητικοί και κοινωνικοί σύλλογοι, ιατρεία, πολλά και κάθε είδους καταστήματα και επαγγελματίες…»

Σ’ αυτόν τον προσφυγικό συνοικισμό έρχεται ο ΠΑΟΚ.

Οι πρώτες μνήμες, λοιπόν, υπάρχουν σχεδόν από την αρχή, τη δεκαετία του 1960. Τότε η Τούμπα είναι ακόμη πολιτικά μια «κόκκινη» συνοικία και κοινωνικά μια προσφυγική- εργατουπαλληλική, αναπτυσσόμενη, με αρκετούς μικροεπαγγελματίες.

Οι κάτοικοι, στο μεγαλύτερο μέρος τους, ενώνονται με την παρουσία του συλλόγου και το γήπεδο. Ο ΠΑΟΚ γίνεται κάτι δικό τους, η δική τους ανάγκη κι επιθυμία να βρεθούν μέσα από μια αθλητική ομάδα στο προσκήνιο της ζωής. Καθόλου τυχαία, η εποχή του ’60 για την Τούμπα περνάει μέσα από το τρίπτυχο «ΠΑΟΚ, ΕΔΑ και Καζαντζίδης».

Θυμάμαι σαν τώρα, τις Κυριακές τα απογεύματα, Τις στρατιές των φιλάθλων να πηγαίνουν στο γήπεδο. Στο γήπεδο που απέχει κάποιες εκατοντάδες μέτρα από το πατρικό σπίτι. Τα πρόσωπα, τα χαμόγελα, το κέφι των ανδρών που παρέες- παρέες βάδιζαν πεζή, προς το γήπεδο, νωρίς το μεσημέρι. Τις ιαχές και τις χαρές της νίκης, τα γλέντια στα καφενεία αλλά και τα βουητά και τις χαμηλόφωνες βρισιές απογοήτευσης στις ήττες, τα κατεβασμένα κεφάλια στην επιστροφή τους μετά το παιχνίδι.

Ο ΠΑΟΚ, ήταν κομμάτι της ζωής μας, όχι μονάχα τις Κυριακές, συχνά και όλης της εβδομάδας, ειδικά στις μεγάλες αναμετρήσεις με τους συντοπίτες Άρη και (λιγότερο) Ηρακλή και κυρίως με τον μισητό – που μέχρι τον Κούδα πήγε να μας «κλέψει» – Ολυμπιακό. Οι κόντρες, οι καυγάδες, τα πειράγματα ανάμεσά μας για τα αποτελέσματα της ομάδας ήταν πιο σημαντικά στα παιδικά μας χρόνια από κάθε τι άλλο, σπίτι, σχολείο, ακόμη κι από τα κορίτσια (μέχρι να καταλάβουμε την αξία τους, εννοείται!)

Το γήπεδο, η ομάδα, το όνομα ΠΑΟΚ το όνομα Τούμπα ήταν και είναι σημείο αναφοράς. Ακόμη και στις συνεντεύξεις Τύπου, ακούς προπονητές και παίκτες να λένε «Η Τούμπα είναι μια δύσκολη έδρα, στην Τούμπα θα είναι αλλιώς». Η Τούμπα είναι το δεύτερο όνομα του ΠΑΟΚ. Καφενεία και ταβέρνες μπαράκια και ψητοπωλεία δούλεψαν και δουλεύουν από την ύπαρξη του ΠΑΟΚ και του γηπέδου σ’ αυτή τη συνοικία, 60 χρόνια ήδη. Αλλά και ο ΠΑΟΚ φέρει μαζί του αυτόν το θρύλο της συνοικίας, της έδρας.

Αν βρεθείς μια Κυριακή με αγώνα στην περιοχή, σ’ αυτό το σημαδιακό μέρος- τοπόσημο και ιστορικό, κοινωνικό σύμβολο που η κάτω του πλευρά είναι στην Κάτω και η πάνω στην Άνω Τούμπα, είναι σα να ζεις σε άλλο κόσμο, άλλο «κράτος». Όχι απαραίτητα καλύτερο. Αλλά σίγουρα γνήσιο, παθιασμένο και γιατί όχι, συχνά- πυκνά περήφανο που ενώνει μια σπουδαία συνοικία με μια μεγάλη ομάδα.