Η παρακμή του συστήματος κι ο σπόρος του Μπάνον

Την ώρα που ο πολιτικός διάλογος στην πατρίδα μας αγγίζει τον πάτο, προσπαθώ να ξετυλίξω το κουβάρι από εκεί που πραγματικά εκτιμώ πως ξεκινάει. Δεν πέρασε πολύς καιρός από τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου. Αυτές βρήκαν νικητή τον Τζο Μπάιντεν απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ. Βρήκαν όμως την υπερδύναμη περισσότερο διχασμένη από ποτέ. Τότε έγραφα για την παρακμή του υπάρχοντος συστήματος και τη ψήφο αποδοκιμασίας που κυριάρχησε (ρεκόρ τόσο για τον νυν, όσο και για τον απερχόμενο). Τι κατάφερε όμως στο διάστημα διακυβέρνησης του τέως προέδρου, ο κινητήριος μοχλός της παγκόσμιας ακροδεξιάς, Στιβ Μπάνον; Να ρίξει τον σπόρο του στην Ευρώπη με σαφή στόχο να την αποσταθεροποιήσει, αν όχι να τη διαλύσει. Τα κατάφερε με τις Ηνωμένες Πολιτείες γιατί όχι κι εδώ;

O ενορχηστρωτής της μεγαλειώδους εκστρατείας του Τραμπ παρ΄ότι στην πορεία αποχώρησε από τον Λευκό Οίκο συνέχισε το έργο του (και) στην άλλη άκρη του Ατλαντικού. Λίγο πολύ η συμβολή του στο αποτέλεσμα του Brexit είναι γνωστή. Παράλληλα δημιούργησε το δικό του “Κίνημα” σε στενή επαφή με τους ηγέτες Ουγγαρίας, Φιλανδίας, Πολωνίας, Αυστρίας, αλλά και με τον Νάιτζελ Φάρατζ στην Αγγλία, την Μαρί Λε Πεν στη Γαλλία, τον Σαλβίνι στην Ιταλία και το ισπανικό Vox. Τα πρώτα αποτελέσματα φάνηκαν στις εκλογές του Μαΐου του 2019. Τα αντανακλαστικά των δημοκρατικών κοινωνιών δεν μπόρεσαν να λάβουν τα ανησυχητικά μηνύματα. Ίσως ακόμα και σήμερα βρισκόμαστε κοιμώμενοι, ενώ το 1938 αναβιώνει απειλητικά. Ο κόσμος φοβάται, γίνεται συντηρητικός.

Λαϊκισμός και εθνικισμός βρίσκουν πρόσφορο έδαφος. Κυριαρχούν η ημιμάθεια κι ο εκφυλισμός της έννοιας της πληροφορίας. Ο ιδεολογικός μέντορας αυτής της νέας-Δεξιάς έχει απλώσει τα δίχτυα του απειλητικά. Ποιος μπορεί να ξεχάσει το σκάνδαλο της Cambridge Analytica με τη βοήθεια του εκατομμυριούχου-χρηματοδότη Ρόμπερτ Μέρσερ (εκλογή Τραμπ, Βrexit). Τα γεγονότα περιγράφονται εξαιρετικά στο βιβλίο της Μπρίτανι Κάιζερ, “Στο στόχαστρο” που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Εκεί φαίνεται η μαεστρία του Μπάνον, η ικανότητά του αν θέλετε στον “προσηλυτισμό”. Σε μαγνητίζει, σε υπνωτίζει με το τραγούδι του σαν μία σύγχρονη σειρήνα και πετυχαίνει τον σκοπό του.

Σε συνδυασμό με όσα γνωρίζουμε με σαφήνεια σήμερα για τον κατασκοπευτικό καπιταλισμό δεν μπορεί παρά να είμαστε επιφυλακτικοί, αλλά όχι φοβικοί. Οι δημοκρατίες κινδυνεύουν, αποτελεί νομίζω κοινή παραδοχή. Δεν είναι κάτι αφηρημένο όλο αυτό. Προφανώς κι ένας κόσμος που κραυγάζει, αρνείται πεισματικά να διαβάσει και δεν μπορεί να ακούσει είναι εύκολα χειραγωγήσιμος. Άγεται και φέρεται όπου τον κατευθύνουν οι συνεχείς εναλλαγές των κινούμενων εικόνων. Η εποχή της λήθης έφτασε, όποιος ξεχνά όμως είναι καταδικασμένος να ζήσει ξανά την ιστορία που τον πλήγωσε βαθιά. Τα αντισώματα πρέπει να ενεργοποιηθούν πάση θυσία απ΄όσους έχουν την ανοσία, ώστε να ενεργοποιήσουν και τους υπόλοιπους.

Σήμερα δίχως υπερβολή βιώνουμε φυσιολογικά θα λέγαμε τις συνέπειες του εκκολαπτόμενου αυγού. Σε καιρό πανδημίας η επαφή μέσω των κοινωνικών δικτύων κυριαρχεί. Οι αποστάσεις κυριολεκτικά και μεταφορικά όμως αντί να μικραίνουν… μεγαλώνουν. Φωνές, ακραίες αντιδράσεις, πόλωση. Φιλίες ετών χαλάνε σε διαδικτυακούς τοίχους. Οι άνθρωποι αδύναμοι πια στην πλειοψηφία τους παραδίνονται αμαχητί. Δε νοείται να μην είναι όντα πολιτικά κι όμως υιοθετούν μία αντίληψη απάθειας που στην πραγματικότητα βαθαίνει τις ποικίλες κρίσεις της εποχής. Όσοι αγωνίζονται στους δρόμους φαντάζουν ρομαντικοί. Αθώα θύματα που δεν έχουν αντιληφθεί τα δεδομένα της νέας εποχής. Η κατάσταση καθημερινά εκτραχύνεται. Είναι θέμα χρόνου δυστυχώς να θρηνήσουμε θύματα.

Νομοτελειακά οδηγούμαστε στα άκρα και σε μία άνευ προηγουμένου κλιμάκωση που φέρνει την ανθρώπινη ζωή σε δεύτερη μοίρα! Ο μύθος της πτώσης του τείχους του Βερολίνου γίνεται συντρίμμια. Οργή και μίσος κυριαρχούν. Τα συναισθήματα υποχωρούν, τα ένστικτα κυριαρχούν. Κόντρα στο ρεύμα της εποχής προσπαθώ έχοντας μελετήσει βαθιά την κατάσταση σε παγκόσμια κλίμακα να εξηγήσω όσο το δυνατόν πιο κατανοητά τα δεδομένα που διαμορφώνονται με αίσθηση ευθύνης. Όπως συνηθίζεται βλέπουμε το δέντρο, αλλά χάνουμε το δάσος. Τελικά όμως ποιος κερδίζει μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία;