Photo Stories on Migration και άρωμα Ελλάδος στο Ludwig της Κολωνίας

Μέχρι τις 3 Οκτωβρίου στο τμήμα περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Κολωνίας μια έκθεση με τίτλο Photo Stories on Migration έρχεται να μας θυμίσει πως οι Έλληνες υπήρξαν μαζί με Ιταλούς, Τούρκους, Ισπανούς και Πορτογάλους οι πρώτοι μετανάστες της σύγχρονης Γερμανίας.

Το μεταναστευτικό ζήτημα ήταν και θα παραμένει πάντα στην επικαιρότητα σε μια Ευρώπη όπου πλήθος κόσμου μετακινείται για αναζήτηση εργασίας και ενός καλύτερου μέλλοντος. Σε αυτή την συγκυρία το εντυπωσιακό Μουσείο Ludwig ένα από τα μεγαλύτερα Μουσεία Μοντέρνας Τέχνης στην Ευρώπη, παρουσιάζει μια έκθεση μέσα από την οποία θέλει να προβάλει ιστορίες πίσω από προσωπικές φωτογραφίες ανθρώπων που μετά το 1950 αποτέλεσαν τις πρώτες μεταναστευτικές ροές που ήρθαν να απασχοληθούν στην βαριά βιομηχανία του Γερμανικού κράτους.

Πρόκειται για φωτογραφίες της περιόδου 1955 – 1989 και απεικονίζουν τις αλλαγές που επέφερε η Γερμανία στις ζωές των μεταναστών και πως οι ίδιοι επηρέασαν την περιοχή της Ρημανίας – Βεστφαλίας.

Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα από χώρα εξαγωγής μεταναστών βρέθηκε να είναι χώρα υποδοχής προσφύγων και μεταναστών κυρίως από εμπόλεμες φτωχές μουσουλμανικές χώρες. Μια προσφιλή εικόνα σε παρέες προσφύγων είναι η μανία των selfie, η φωτογράφιση τοπίων και προσωπικών καθημερινών στιγμών η δημοσίευση τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και η αποστολή τους σε αγαπημένα πρόσωπα. Η προβολή της ζωής στην νέα πατρίδα δεν είναι καινούργια συνήθεια.

Οι πρώτοι Έλληνες μετανάστες όπως οι γονείς και οι θείοι μου, συνήθιζαν να φωτογραφίζονται μπροστά από γιορτινά τραπέζια, εμβληματικά κτήρια, κήπους και πάρκα για να στείλουν στην συνέχεια τις φωτογραφίες αυτές στου συγγενείς, τους γονείς και τα παιδιά που άφησαν πίσω καθησυχάζοντας τους και αποδεικνύοντας πως η ζωή στα ξένα είναι ωραία.

Στιγμιότυπα μέσα από εργοστάσια, μπυραρίες και εστιατόρια ήταν το σκηνικό πίσω από στιγμιαίες λήψεις που πριν από 50 χρόνια είχαν μια λειτουργική – χρηστική σημασία και αποδείκνυαν πως ο κόπος και ο πόνος του ξενιτεμού άξιζε, ωστόσο σήμερα είναι τα μοναδικά στοιχεία που άφησε η γενιά αυτή και συνθέτουν ένα ιστορικό αφήγημα. Πολλά από αυτά τα μέρη άλλαξαν ριζικά άλλα έμειναν αναλλοίωτα στο χρόνο. Οι μετακινήσεις είναι πλέον γρήγορες, απλές και φθηνές, οι συνθήκες και οι λόγοι μετανάστευσης δεν είναι οι ίδιοι.

Σε ένα ταξίδι πριν από δέκα χρόνια μέσα από τις φωτογραφίες μας την δεκαετία του 1980 στο Dortmund προσπάθησα να βρω τα μέρη που απεικόνιζαν και στα οποία είχα περάσει τα παιδικά μου χρόνια για να τα φωτογραφίσω εκ νέου 20 χρόνια μετά .

Στις συνεντεύξεις τους οι εικονιζόμενοι, μεγάλης ηλικίας σήμερα περιγράφουν την ζωή τους τα πρώτα εκείνα χρόνια της μετανάστευσης.

Η ιδέα για την έκθεση προέρχεται από τον ιστορικό – επιμελητή Ela Kaçel. Ο Kacel συνέλαβε την ιδέα όταν ανακάλυψε κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες φωτογραφίες συγκροτημάτων εργατικών κατοικιών που είχαν χτιστεί την δεκαετία του ΄50 και ΄60 για να φιλοξενήσουν τους πρώτους «γκασταρμπάιτερ» που αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη για το οικονομικό θαύμα της Γερμανίας.

Η ισοπεδωμένη Δυτική Γερμανία αρχίζει και συνέρχεται από τον Β παγκόσμιο πόλεμο προσπαθώντας μέσα από τα ερείπια να θέσει σε λειτουργία ξανά την βαριά της βιομηχανία. Το πρόβλημα που αντιμετώπιζε είναι η έλλειψη εργατών. Την λύση στο πρόβλημα δίνουν οι συμφωνίες της Γερμανίας με την Ιταλία την Ισπανία και την Ελλάδα για την απασχόληση εργατικού δυναμικού. Ενθουσιασμένο πλήθος φτωχών οικογενειών βλέπει την ευκαιρία να εργαστεί για μερικά χρόνια και να επιστρέψει με χρήματα στην πατρίδα. Το «Ακρόπολις Εξπρές» μετέφερε τους θείους, τους γονείς και εμάς μέχρι την δεκαετία του 90 – και τον πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία – από την Γερμανία στην Ελλάδα.

Πολλοί από τους μετανάστες γύρισαν πράγματι στην πατρίδα επενδύοντας σε ακίνητα άλλοι έμειναν για πάντα στην Γερμανία είτε αυτοί είτε τα παιδιά τους. 600.000 άντρες και γυναίκες από όλη την Ελλάδα έφυγαν για την Γερμανία από το 1950 μέχρι το 1970. Η ιστορία επαναλήφθηκε το 2010 με την οικονομική κρίση.

Στην φωτογραφική έκθεση “Ιστορίες μετανάστευσης” ο Kacel προσπαθεί να συνθέσει ιστορίες συνδυάζοντας εικόνες κτηρίων και απεικονίσεις μεταναστών εντός και εκτός από αυτά, προσπαθώντας να απαντήσει στο ερώτημα : Πόσο ενταγμένοι ένιωθαν και νιώθουν οι ίδιοι και τα παιδιά τους στην πόλη και πως η ίδια η πόλη τους συμπεριλαμβάνει στο ιστορικό της αφήγημα.

Επιμελητές: Ela Kaçel, Barbara Engelbach, Manuel Gogos και Aurora Rodonò.

Περισσότερα https://www.museum-ludwig.de/en/exhibitions/in-situ-photo-stories-on-migration.html

Video έκθεσης 

In Situ. Photo Stories on Migration / Exhibition Movie from Museum Ludwig on Vimeo.