Η ριζοσπαστικοποίηση της Νέας Δημοκρατίας

Λέξεις: Λάζαρος Καραβασίλης

Η πανδημία του Covid-19 τον τελευταίο χρόνο έχει αποδείξει ένα πράγμα: πως ο χρόνος κινείται διαφορετικά. Η αντίληψη των ανθρώπων για την πραγματική διάρκεια της πανδημίας ποικίλει, καθώς πολλοί πιστεύουν πως ο τελευταίος χρόνος ισοδυναμεί με δύο ή τρία χρόνια, ενώ για άλλους πως ο Μάρτιος του 2020 ήταν «χθες». Ο Hartmut Rosa στο βιβλίο του για την «Κοινωνική επιτάχυνση» αναφέρει πως οι σύγχρονες τεχνολογικές, μεταφορικές και επικοινωνιακές εξελίξεις συρρικνώνουν τον παροντικό χρόνο και οδηγούν σε μια αντίληψη της πραγματικότητας ως ρευστή, και πως οι ευρύτερες κοινωνικές αλλαγές που βιώνουμε είναι σε τέτοιο βαθμό καταιγιστικές που αδυνατούμε να τις επεξεργαστούμε κατάλληλα. Η πανδημία και η διαχείριση της θα μπορούσαν να ενταχθούν σε αυτό το σχήμα ως γεγονότα που επιταχύνουν συγκεκριμένες κοινωνικές και πολιτικές διαδικασίες και λειτουργούν ως αφορμές για την εμπέδωση της περισσότερης κρατικής καταστολής, για των περιορισμό των δικαιωμάτων ή ακόμη και για την περαιτέρω εφαρμογή ενός νεοφιλελεύθερου οικονομικού προγράμματος. Μια απο τις πολιτικές αλλαγές που η πανδημία φαίνεται να επιταχύνει είναι και η ριζοσπαστικοποίηση της Νέας Δημοκρατίας.

Πράγματι, αν συγκρίνουμε την ΝΔ κατά την μετεκλογική περίοδο του 2019 και την ΝΔ του σήμερα θα δούμε μια πορεία απο τον κεντροδεξιό-φιλελεύθερο χώρο που παραδοσιακά ανήκε, στον πιο ακροδεξιό χώρο και την οποία μαρτυρούν οι πολιτικές της κυβέρνησης: η εθνοκεντρική προσέγγιση στην εκπαίδευση, η σχεδόν καθολική έμφαση στο δόγμα «νόμος και τάξη», και η ευρύτερη απήχηση στα αντανακλαστικά των πιο συντηρητικών τμημάτων της κοινωνίας  είναι μόνο μερικά απο τα δείγματα αυτής της στροφής. Η σταδιακή μετατόπιση του κόμματος προς τα δεξιά φάνηκε να επιταχύνεται με την έλευση της πανδημίας, ενώ οι ίδιες οι πολιτικές της κυβέρνησης άρχισαν να αιτιολογούνται με αφορμή την δημόσια υγεία.

Κατα αυτόν τον τρόπο, συγκεκριμένες πολιτικές ελευθερίες άρχισαν να περιορίζονται με πρόφαση την πρόληψη απέναντι στον ιο Covid-19, η περισσότερη κρατική καταστολή να παρουσιάζεται ως «τιμωρία» απέναντι στους παραβάτες του νόμου, ενώ στη περίπτωση του νομοσχεδίου για τα πανεπιστήμια, δεν υπάρχει καν κάποια σύνδεση ή ένα προκάλλυμα που να δικαιολογεί την είσοδο της αστυνομίας μέσα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Αν βάλουμε σε αυτές τις εξελίξεις και την συνεχή έμφαση σε ένα αντι-ΣΥΡΙΖΑ, αντι-αριστερό και αντι-μεταπολιτευτικό αφήγημα, τότε η εικόνα που παρουσιάζει η ΝΔ απέχει σημαντικά απο τις μέρες του «μεσαίου χώρου» και του μετριοπαθούς κεντροδεξιού στίγματος.

Φυσικά, αυτή η εξέλιξη δεν ξεκίνησε με αφορμή την πανδημία, αλλά έχει τις ρίζες της στην εκλογή του Σαμαρά και το ξεκάθαρο δεξιό ιδεολογικό στίγμα που έδωσε στο κόμμα ο τελευταίος, συσπειρώνοντας ακροδεξιά πρόσωπα και απο την ΝΔ αλλά και εκτός αυτής. Η λεγόμενη «Σαμαρική πτέρυγα» διατηρήθηκε και ενισχύθηκε και επι προεδρίας Κ. Μητσοτάκη πρωταγωνιστώντας μάλιστα και στα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό ζήτημα, ενώ όταν το κόμμα κέρδισε τις εκλογές τα δύο εξέχοντα μέλη αυτής της πτέρυγας, ο Μάκης Βορίδης και ο Άδωνις Γεωργιάδης, κατέλαβαν σημαντικές υπουργικές θέσεις. Ο δε πρώτος είναι πλέον υπουργός εσωτερικών και ο άνθρωπος που θα προετοιμάσει την χώρα για τις επόμενες εκλογές. Είναι όμως και ο άνθρωπος που είπε πως το κράτος και οι θεσμοί πρέπει να υποστούν τις κατάλληλες αλλαγές ώστε να μην επιτρέψουν τις ιδέες της αριστεράς να επανέλθουν στην εξουσία.

Σε αντίθεση όμως με προηγούμενες εμπειρίες, τα ακροδεξιά στοιχεία του κόμματος δεν εξωβελίζονται απο τη φιλελεύθερη πτέρυγα, όπως είχε κάνει ο Κ. Καραμανλής με την περίπτωση Καρατζαφέρη το 2000. Αντιθέτως, όχι μόνο βλέπουμε μια αγαστή συνεργασία μεταξύ της ακροδεξιάς και της φιλελεύθερης πτέρυγας (την οποία εκπροσωπεί ο Κ. Μητσοτάκης), αλλά βλέπουμε την ενσωμάτωση της πρώτης απο την δεύτερη. Δύο περιστατικά αποδεικνύουν αυτή τη σχέση.

Το πρώτο αφορά την περίπτωση του Δ. Κουφοντίνα, όπου η κυβέρνηση αντι να ακολουθήσει τις διαδικασίες που επιτάσσει ένα κράτος δικαίου, ακολούθησε μια γραμμή πολιτικής και κοινωνικής πόλωσης, με στόχο να οξύνει τα αντι-ΣΥΡΙΖΑ  και αντι-αριστερά αντανακλαστικά της κοινωνίας. Το δεύτερο αφορά την περίπτωση των γεγονότων της Ν. Σμύρνης και των όσων επακολούθησαν. Η τυφλή εφαρμογή του δόγματος «Νόμος και Τάξη», εδραιώνει την εικόνα της «ασφάλειας» προς τα συντηρητικότερα τμήματα της κοινωνίας, τονίζει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης και με αφορμή την πανδημία δημιουργεί ένα αφήγημα όπου εξισώνει αρνητές της πανδημίας, με την αριστερά, τον ΣΥΡΙΖΑ και οποιονδήποτε άλλον τάσσεται κατά της κυβέρνησης. Μια στρατηγική πόλωσης όπως αυτή που ακολουθεί η ΝΔ σίγουρα δεν συνάδει με μια φιλελεύθερη συναινετική πολιτική.

Μέχρι στιγμής η πανδημία για την ΝΔ αποδείχτηκε ως αφορμή για την περαιτέρω ριζοσπαστικόποιηση της, καθώς βλέπουμε ένα κόμμα που συνεχώς ενδίδει στον ακροδεξιό χώρο τόσο εντός του κόμματος, όσο και εντός της κοινωνίας. Είναι αμφίβολο πως με την πάροδο της πανδημίας θα παρέλθει και η ριζοσπαστικοποίηση της ΝΔ. Αντιθέτως, το ερώτημα είναι ως προς την έκταση που θα λάβει η μετακίνηση της ΝΔ προς τον ακροδεξιό χώρο και όχι στο αν θα επανέλθει στον κεντροδεξιό.

*O Λάζαρος Καραβασίλης είναι πολιτικός αναλυτής και υποψήφιος διδάκτορας του πανεπιστημίου του Loughborough στην Αγγλία