Σεμίνα Διγενή: Με τον γραπτό λόγο άρχισα και μ’ αυτόν μάλλον θα κλείσω

Το όνομα της είναι συνώνυμο της δημοσιογραφίας. Μέσα από την επιτυχημένη σταδιοδρομία της στο χώρο έχει συνεργαστεί με εφημερίδες, ραδιόφωνα, περιοδικά, υπήρξε αρχισυντάκτρια, project manager, σκηνοθέτις, εμπνεύστρια πολλών τηλεοπτικών projects και παρουσιάστρια δεκάδων εκπομπών στη δημόσια και ιδιωτική τηλεόραση από το 1982 μέχρι το 2009. Έχει διατελέσει Διευθύντρια Προγράμματος του τηλεοπτικού σταθμού «ALPHA», Σύμβουλος Προγράμματος στην ΕΡΤ και παραγωγός ντοκιμαντέρ, ενώ παράλληλα έχει ιδρύσει την εταιρεία επικοινωνίας Brainco S.A. Έχει λάβει 19 βραβεία για το έργο της στην ελληνική τηλεόραση και δημοσιογραφία. Σήμερα αρθρογραφεί στη Lifo, στον Ριζοσπάστη και στο ethnos.gr. Το πλούσιο και πολύτιμο τηλεοπτικό της αρχείο φιλοξενείται στο επίσημο κανάλι της στο YouTube #SeminaDigeniOfficial. Η Σεμίνα Διγενή όμως δεν χρειάζεται συστάσεις.

Το νέο πρωτότυπο και ανατρεπτικό βιβλίο της, «Οι Απείθαρχοι», μας μεταφέρει στον συναρπαστικό και σουρεαλιστικό κόσμο κάποιου κόκκινου ουρανοξύστη, όπου στους 50 ορόφους του συνυπάρχουν και συνδιαλέγονται 100 ξεχωριστές προσωπικότητες «που δεν χωρούν αλλού». Με τον ιδιαίτερα γοητευτικό τρόπο γραφής της, δημιουργεί ένα μεταιχμιακό σύγχρονο σύμπαν πολιτισμικής ιστορίας ανάμεσα στη μνήμη και τη λήθη, το φανταστικό και το πραγματικό, το υποκειμενικό και το αντικειμενικό, την έρευνα και τη μυθοπλασία. Η καταξιωμένη δημοσιογράφος και συγγραφέας μας προ(σ)καλεί να ταξιδέψουμε στον κόκκινο ουρανοξύστη και μέσα από το κείμενό της, θέτει το ερώτημα: «Θα καταφέρει τελικά, αυτός ο παράδοξος κόσμος των «Απείθαρχων», να δώσει σε όλα, ένα τέλος ή μια αρχή, με την έμπνευση που τους αξίζει; Θα τολμήσει να πάρει μια καθοριστική απόφαση, για την Μνήμη του Κόσμου;»

Ένα κτήριο με 50 ορόφους, 100 ενοίκους και κωδικό εισόδου «ασφοδελός λειμώνας». Εκεί μένουν «Οι Απείθαρχοι» – «κάποιοι που δεν χωρούν πουθενά». Θέλετε να μας μιλήσετε για τον μεταιχμιακό κόσμο του κόκκινου ουρανοξύστη;

«Πραγματικά θα με κάλυπτε ως απάντηση, ένα απόσπασμα της πρώτης κριτικής που πήρε αυτό το βιβλίο, από την Μαρίνα Τσικλητήρα. Μεταξύ άλλων, έλεγε: “Οι Απείθαρχοι” είναι ένα σουρεαλιστικό σενάριο που θα μπορούσε να είναι ταινία. Ένα ευφυές παραμύθι για ενηλίκους που μαρτυρά πολλή μελέτη. Ένα δύσκολο, τολμηρό λογοτεχνικό εγχείρημα, μέχρι να ανοίξει η πόρτα στη μνήμη και να συνειδητοποιήσεις ότι στην πραγματικότητα είναι μια απολύτως προσωπική ιστορία”.

Προσπάθησα να σχεδιάσω ένα τελείως διαφορετικό τριπ, μέσα στην καρδιά μιας αλλόκοτης πανδημίας, μια Έξοδο από τη δυστοπία και την βαρβαρότητα, πέρα από τον… Ορίζοντα των Γεγονότων.»

Μαρσέλ Προυστ, Μαρίκα Κοτοπούλη, με τον Βασίλη Χαραλαμπόπουλο.

Διαβάζοντας κανείς το νέο σας βιβλίο κατανοεί πως «Οι Απείθαρχοι» είναι προσωπικότητες που σας έχουν εμπνεύσει, είτε τους έχετε συναντήσει κάποια στιγμή στη ζωή σας, είτε όχι. Ποιους ενοίκους του κόκκινου ουρανοξύστη ξεχωρίζετε και αγαπάτε ίσως λίγο παραπάνω;

«Τον Μπόουι, τον Λένιν, τη Νίνου, τον Μπέρνχαρντ και τον Βέγγο. Κάθε φορά που μου κάνουν αυτή την ερώτηση, προσθαφαιρώ πρόσωπα, ανάλογα με τις στιγμές που ζω. Τώρα, αγαπώ πιο πολύ αυτούς. Συχνά, όταν πιέζομαι από κάτι, απομονώνομαι, κλείνω τα μάτια και μπαίνω μέσα σ αυτό το βιβλίο. Στη δική μου νέα Νεφελοκοκυγία, οι διάλογοι και η συνύπαρξη, αντιμετωπίζουν τον χωροχρόνο, όπως ακριβώς του αξίζει, σαν έναν και ενιαίο. Νιώθω ασφάλεια μαζί τους κι έτσι όπως τους έχω συγκεντρώσει σ ένα κτήριο, όποτε τους χρειάζομαι, τους έχω. Με τη μαγική επιλογή όποιας εποχής θέλουν σε κάθε διαμέρισμα, αλλά και το ρετιρέ της Λήθης, όπου διαγράφονται οι δυσάρεστες μνήμες τους, περνούν κι αυτοί καλά.

Άλλοτε επιλέγω να είμαι δίπλα στη Νίνου όταν ηχογραφεί το “Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα”, στη Μονρόε όταν ξεκινάει δίαιτα, στον Βέγγο που συζητάει με τον Σαραμάγκου, στον Πικάσο όταν πυροβολεί τους πληκτικούς κλπ κλπ. Είναι ατέλειωτος ο κατάλογος των επιλογών. Αν με ρωτούσατε όμως, με ποιον θα’ θελα να συγκατοικήσω για ένα διάστημα, θα έλεγα με τον Αινστάιν. Να τον έκλεβα από την Μίλεβα και την Έλσα και να είμαι μόνο εγώ δίπλα του, όταν έλυνε την πιο διάσημη εξίσωση του κόσμου. Ύστερα θα κάπνιζε, θα γελούσε, θα τηλεφωνούσε στην Κιουρί και θα έπαιζε βιολί!»

ΕΡΩΤΑΣ, ΘΑΝΑΤΟΣ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΑΓΑΠΗ, ΑΛΗΘΕΙΑ, ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ κ.α. Μια λέξη γραμμένη με κεφαλαία γράμματα συμπυκνώνει το νόημα του κάθε κεφαλαίου στο τέλος του. Τι σημαίνουν για εσάς αυτές οι λέξεις;

«Στο δικό μου μυαλό, είναι γραμμένες με καλλιγραφικά γράμματα σε κομμένες σελίδες μπλε τετραδίων, είναι μια μαγική αλυσίδα, εικόνων και καταστάσεων που έχω ζήσει, πάθει, απολαύσει, ονειρευτεί… Λέξεις που -όπως λέει η σελίδα 417- “γίνονται τελικά όμορφες σαΐτες, που πετούν ελεύθερες στον καθαρό αέρα”.»

Ντέιβιντ Μπόουι, με τον Γιάννη Στάνκογλου.

Το 18o κεφάλαιο του βιβλίου, με τίτλο «Στον 38ο έχει πάντα θέατρο», μοιάζει να συνομιλεί προφητικά με πραγματικότητες που αποκαλύφθηκαν πρόσφατα μέσα από το #MeToo. Πιστεύετε πως θα αλλάξουν τα πράγματα; Τί να προσδοκούμε από το εγχώριο #MeToo;

«Τελικά πολλά είναι τα θέματα μέσα στο βιβλίο, που γράφτηκαν και λίγο μετά “ζωντάνεψαν”, με πρώτο και κύριο το ζήτημα του εγκλεισμού.

Τους τελευταίους μήνες αποκαλύφθηκαν πολλά επειδή τα θύματα μίλησαν. Έπεσε ο ουρανός στο κεφάλι μας; Ίσως. Για άλλη μια φορά, διαπιστώσαμε πως το διεφθαρμένο σύστημα που ζούμε, παράγει δράστες και θύματα, τροφοδοτώντας έναν κόσμο τεράτων και εκμετάλλευσης.

Ευγνωμονούμε όσους μίλησαν και κυρίως όσους θα μιλήσουν. Είναι η στιγμή να γίνει! Οφείλουμε να σταθούμε απέναντι στους δράστες, να τους καταγγείλουμε, αγνοώντας και τους προστάτες και τις ισχυρές διασυνδέσεις τους. Οι δυνάμεις συγκάλυψης και ατιμωρησίας, θα υποχωρήσουν μπροστά στο τσουνάμι που απαιτεί δικαιοσύνη.

Είναι αυτοί κι εμείς. Να μιλάμε, αυτό έχει νόημα.

Η σιωπή, θα μας κάνει να αισθανόμαστε ένοχοι και συνένοχοι. Ο κόσμος γίνεται επικίνδυνος, όχι εξαιτίας αυτών που κάνουν το κακό, αλλά εξαιτίας αυτών που τους κοιτάζουν χωρίς να κάνουν τίποτε.

“Ελπίζουμε στους σεισμούς που θάρθουν”, έλεγε ο Μπρεχτ.»

Ο πύργος των «Απείθαρχων» μοιάζει να συνομιλεί δημιουργικά ως τόπος, με τον κόσμο που παρουσιάζει ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ στο θεατρικό του έργο «Κεκλεισμένων των θυρών». Πρόκειται για ένα διακείμενο που σας ενέπνευσε στη συγγραφή;

«Προφανώς τα περασμένα μας διαβάσματα ή οι αναφορές μας εμφανίζονται συνειδητά ή ασυνείδητα στα δημιουργήματά μας. Ωστόσο δεν είχα την πρόθεση για έναν τέτοιο συσχετισμό. Μεγάλη μου τιμή αν σας ήρθε στο μυαλό αυτό το βιβλίο.»

Μαρίκα Νίνου, Ρολάν Μπαρτ, με την Ελένη Ράντου.

Εφημερίδες, περιοδικά, τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο και πολλά άλλα. Έχετε ασχοληθεί σχεδόν με κάθε μορφή δημοσιογραφίας. Ποια μορφή σας ελκύει περισσότερο; Σε ποιο ΜΜΕ αισθάνεστε ότι εκφράζεστε καλύτερα και αμεσότερα;

«Ξεκίνησα σε περιοδικά και εφημερίδες. Με τον γραπτό λόγο άρχισα και μ’ αυτόν μάλλον θα κλείσω. Τελικά, με το γράψιμο, όλα είναι δυνατά!»

Ζούμε σε μια εποχή που η παραπληροφόρηση είναι καθημερινότητα και η δημοσιογραφία παρεκτρέπεται συχνά από τον δρόμο που θα όφειλε να ακολουθεί. Ποιες συμβουλές θα δίνετε σε έναν νέο δημοσιογράφο, ώστε να είναι σωστός και ουσιαστικός στο επάγγελμα του, αλλά και σε έναν πολίτη που θέλει να ενημερωθεί πραγματικά;

«Δεν πιστεύω στις συμβουλές. Κάθε νέος δημοσιογράφος ξεκινώντας, θα βρεθεί αναπόφευκτα σαν νέος Ηρακλής μπροστά σε δυο δρόμους, της Αρετής και της Κακίας. Αν επιλέξει τον πρώτο, θα πρέπει να γνωρίζει πως έχει να αντιμετωπίσει όχι 12, αλλά χιλιάδες άθλους. Ο δεύτερος δρόμος, είναι εύκολος και βγάζει κατευθείαν σ αυτό που τώρα θεωρείται “δόξα” κι “επιτυχία”. Αρκεί να έχεις καλά στερεωμένο το ακουστικό στο αυτί, για να υπακούς στο Control!»

Μέσα από τη σημαντική πορεία σας στο χώρο της δημοσιογραφίας, ποιοι άνθρωποι σας έχουν εμπνεύσει και ποιες στιγμές θεωρείτε πως υπήρξαν ξεχωριστοί σταθμοί;

«Δεν ξεχωρίζω σταθμούς, η δημοσιογραφία είναι ένα διαρκές μάθημα, αλλά κι ένα διαρκές τραύμα. Μπορεί να είναι ο κήπος της Εδέμ, μπορεί και ναρκοπέδιο. Έχουν αλλάξει πολλά πια, στο επάγγελμά μου. Δεν θάθελα να ξεκινούσα τώρα, το τοπίο αυτής της δουλειάς έγινε θολό και δύσβατο. Στη πορεία μου δεν εμπνεύστηκα τόσο από τα ιερά τέρατα που συνάντησα – αυτά με γοήτευσαν ή και με παρέσυραν στο σύμπαν τους- όσο από τους καθημερινούς ανθρώπους που με δίδαξαν με τον τρόπο τους, με τον αγώνα τους, τα έργα τους, τις θυσίες τους, το πείσμα, τη γενναιότητα, το όραμά τους…»

Μια ευχή για το μέλλον…

«Όπως έλεγε κι ο Αινστάιν, είναι καιρός “να ξεκινήσουμε να σκεφτόμαστε με έναν νέο τρόπο”.»

INFO

Το νέο βιβλίο της Σεμίνας Διγενή «Οι απείθαρχοι» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κάκτος (https://www.kaktos.gr/el/digeni-semina-oi-apeitharhoi-978-960-382-395-7.html). Στο επίσημο κανάλι της Σεμίνας Διγενή στο YouTube #SeminaDigeniOfficial μπορείτε να εξερευνήσετε το πολύτιμο τηλεοπτικό αρχείο της και να παρακολουθήσετε μια σειρά αφηγήσεων με αποσπάσματα από τους «Απείθαρχους», όπου σπουδαίοι άνθρωποι του θεάτρου, εμπλέκονται με τα κεφάλαια του βιβλίου, μέσα από μικρά videos – μονόπρακτα: (https://www.youtube.com/channel/UCLoY05yc15g2Ywiqn9389eA).

*Φωτογραφίες: Από το αρχείο της Σεμίνας Διγενή.

Teaser