Σκοτεινή αστική γοητεία

Λέξεις: Χρήστος Λαζάρου

Όταν ο μέσος Ευρωπαίος σκέφτεται την Ελλάδα φέρνει στο νου του ειδυλλιακές εικόνες παραθερισμού και αρχαίου κάλλους. Αυτή είναι γενική άποψη που έχουν οι άνθρωποι για τη χώρα μας. Ωστόσο είναι αδιαμφισβήτητο ότι για τους περισσότερους κατοίκους της Ελλάδας αυτές οι εικόνες είναι μακρινό όνειρο.

Η πλειοψηφία των Ελλήνων ζουν σε μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα, όπου κυριαρχεί η μεταπολεμική ανώνυμη μοντέρνα αρχιτεκτονική που χαρακτηρίζει το ελληνικό κράτος.

Είναι λοιπόν σαφές ότι η μεσογειακή εικόνα της χώρας μας έχει απαλλοτριωθεί.

Ωστόσο, κατά την δική μου άποψη, το πρόβλημα έγκειται στο branding αυτής της κατάστασης. Είναι εκ βάθους λανθασμένη πολιτική να προμοτάρεται ένα μέρος ως κάτι που δεν είναι στην πραγματικότητα.

Το να παρουσιάζεται δηλαδή η Αθήνα ως το λίκνο της Ελλάδας και του δυτικού – μεσογειακού πολιτισμού ενώ πρόκειται για μια άναρχη αστική συγκέντρωση. Η συνθήκη αυτή είναι άκρως απογοητευτική για τους τουρίστες αλλά και τους κατοίκους της πόλης. Θα ήταν σίγουρα προτιμότερο να διαφημιστεί η πόλη σαν αυτό που πραγματικά είναι. Κακή ιδέα; Δεν νομίζω.

Στο κοντινό παρελθόν πολλά αστικά κέντρα σε διάφορα μέρη του κόσμου έχουν καταφέρει να ανασυρθούν από τις στάχτες τους και να επαναπροσδιορίσουν την ταυτότητα τους και τη θέση τους στο χάρτη. Από τις σχολές samba στις φαβέλες τις Βραζιλίας μέχρι τα rave party στο ανατολικό Βερολίνο λίγο μετά την πτώση του τείχους της ντροπής, πάρα πολλές κοινότητες και προσωπικότητες αναδύθηκαν μέσα από τις πόλεις και αφήσανε το δικό τους αποτύπωμα στην τέχνη, τον πολιτισμό αλλά και την οικονομία.

Επιπλέον, δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να ακούγεται όλο και παραπάνω ο όρος “Slum tourism“. Εκατομμύρια τουρίστες συρρέουν ως επισκέπτες σε παραγκουπόλεις και παρηκμασμένες κοινότητες με την ελπίδα να βιώσουν από κοντά την αποκαθήλωση της κοινωνίας, την οικονομική ύφεση, την εγκληματικότητα(!) και βεβαίως την τέχνη του δρόμου.

Τέλος, μπορεί η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη να είναι άναρχες και χαώδεις αλλά αυτό δεν παύει να σημαίνει ότι υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων που γοητεύεται από τη ζωή μέσα σε αυτό το περιβάλλον. Ας θυμηθούμε το παράδειγμα της Μπραζίλια, της πρωτεύουσας της Βραζιλίας. Επρόκειτο για μια εντελώς μοντέρνα πόλη, σχεδιασμένη ρυμοτομικά σαν αεροσκάφος, που βρισκόταν σε απόλυτη τάξη, καθαριότητα και ηθική.

Η πόλη αυτή συγκέντρωσε το μεγαλύτερο μέρος της κυβέρνησης και της ελίτ της Βραζιλίας αφού διαφημίστηκε σαν ιδανική πολιτεία. Ωστόσο, πολύ σύντομα παρατηρήθηκε ότι ο πληθυσμός της πόλης κάθε σαββατοκύριακο ταξίδευε στο Ρίο ντε Τζανέιρο και το Σάο Πάολο προς αναζήτηση αστικής ζωντάνιας και κοινωνικοποίησης.

Με βάση αυτό το σκεπτικό μπορούμε να επαναδιατυπώσουμε την εικόνα των ελληνικών πόλεων.