Θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε ακριβότερα;

«Οι άνθρωποι θα πρέπει να συνηθίσουν τις υψηλότερες τιμές στα τρόφιμα». Αυτό διεμήνυσε σε δηλώσεις του στο BBC, το αφεντικό της Kraft Heinz.

Η παραπάνω ατάκα του Μιγκέλ Πατρίσιο, αποτυπώνει την έντονη ανησυχία που επικρατεί το τελευταίο διάστημα στην αγορά και τους καταναλωτές σχετικά με την επικείμενη αύξηση των τιμών σε βασικά προϊόντα, αγαθά και υπηρεσίες.

Ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με μια δεύτερη πανδημία, αυτή τη φορά οικονομική.

Το κόστος των συστατικών, όπως τα δημητριακά και το λάδι, έχουν «εκτοξεύσει» τις παγκόσμιες τιμές τροφίμων στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας δεκαετίας σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ.

Η Kfaft Heinz παραδέχτηκε ότι προχώρησε στην αύξηση των τιμών των προϊόντων της σε ΗΠΑ και Μ. Βρετανία, ενώ το ίδιο αναμένεται να συμβεί και σε άλλες χώρες.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας και εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων, πολλές χώρες είδαν την παραγωγή και παράδοση πρώτων υλών να μειώνεται σε μεγάλο βαθμό.

Οι οικονομίες επανεκκινούν, αλλά η προσφορά αυτών των προϊόντων δεν συμβαδίζει με την ανάλογη ζήτηση και έτσι οι τιμές αυξήθηκαν.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Ο ισχυρός άνδρας της Kraft Heinz αναφέρεται στις περιπτώσεις της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ, λέγοντας ότι για την πρώτη οφείλεται η έλλειψη οδηγών φορτηγών και στη δεύτερη το κόστος της υλικοτεχνικής υποστήριξης που αυξήθηκε σημαντικά σε συνδυασμό με την έλλειψη εργατικού δυναμικού σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας.

«Ο πληθυσμός του πλανήτη αυξάνεται, ενώ το ίδιο δε συμβαίνει με τις εκτάσεις στις οποίες καλλιεργούνται τροφές» λέει ο Μιγκέλ Πατρίσιο, αν και ο ίδιος λέει ότι δεν πρέπει όλες οι αυξήσεις να μετακυλιστούν στους καταναλωτές και ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να απορροφήσουν μέρος της αύξησης του κόστους.

Παγκόσμιοι κολοσσοί στην παραγωγή τροφίμων, όπως η Nestle και η PepsiCo, αναμένεται να μετακυλήσουν το κόστος στους πελάτες, σημειώνει ο Κόνα Χακε, επικεφαλής ερευνών στην εταιρεία γεωργικών προϊόντων και εμπορευμάτων ED&F Man.

«Είτε πρόκειται για καλαμπόκι, ζάχαρη, καφέ, σόγια, φοινικέλαιο, όλα έχουν αυξηθεί» προσθέτει.

«Οι κακές συγκομιδές στη Βραζιλία, μια από τις μεγαλύτερες χώρες σε εξαγωγές γεωργικών προϊόντων στον κόσμο, η ξηρασία στη Ρωσία, η μειωμένη φύτευση στις ΗΠΑ, τα στοκ στην Κίνα, σε συνδυασμό με τα ακριβότερα λιπάσματα και τα κόστη ενέργειας και αποστολής, θα οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών».

Δημιουργείται ένα κλίμα ότι οι παραγωγοί θα επηρεαστούν συνολικά και θα αυξήσουν τις τιμές, αφού θεωρούν ότι δε θα χάσουν πελάτες, μιας και όλοι θα κάνουν το ίδιο.

Η PepsiCo ήδη έχει προειδοποιήσει για πιθανή αύξηση τιμών στα προϊόντα της στις αρχές του επόμενου έτους. Πάντως, η Kfaft Heinz παραδέχεται ότι η πανδημία συνέβαλε στην αύξηση πωλήσεων σε ορισμένα προϊόντα, καθώς οι άνθρωποι μαγείρευαν περισσότερο από ότι πριν μιας και περνούσαν περισσότερο χρόνο στο σπίτι.

Οι αναλυτές κάνουν λόγο για εντυπωσιακή αύξηση των πωλήσεων σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο για το 2019.

Ο Μιγκέλ Πατρίσιο σημειώνει ότι η εταιρεία ξοδεύει μεγάλα ποσά για να αναπτύξει νέες συσκευασίες και να πετύχει το στόχο της για μείωση των πλαστικών απορριμμάτων. Τα περισσότερα από τα 650 εκατ. μπουκάλια κέτσαπ που πουλάει η εταιρεία είναι πλαστικά, παρά το γεγονός ότι προσπαθεί να πείσει τους καταναλωτές να αγοράσουν γυάλινα.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα; Έρχονται τα χειρότερα;

Αναλυτές στη χώρα μας επισημαίνουν ότι η αύξηση των τιμών θα διαρκέσει για αρκετό καιρό και η έκρηξη του πληθωρισμού θα πραγματοποιηθεί το τελευταίο τρίμηνο του 2021, δηλαδή έως και τον Δεκέμβριο. Επομένως, έχουν φτάσει οι αυξήσεις των τιμών στην κορύφωση τους; Ή τα χειρότερα είναι μπροστά μας;

Η ΕΛΣΤΑΤ για τον Σεπτέμβριο κατέγραψε εκρηκτικές αυξήσεις τιμών. Το ελαιόλαδο (+18,4%), τα λαχανικά (+21,1%), το αρνίσιο κρέας (+17,5%) αυξήθηκαν σε διψήφια ποσοστά. Όλα αυτά την ώρα που τα φτωχά νοικοκυριά της Ελλάδας ξοδεύουν το 35,9% του εισοδήματος τους σε είδη διατροφής.

Η τιμή του φυσικού αερίου υπερδιπλασιάστηκε μέσα σε έναν χρόνο καθώς μεταξύ του Σεπτεμβρίου του 2020 και του φετινού Σεπτεμβρίου αυξήθηκε κατά 108%. «Φωτιά» οι τιμές και στο πετρέλαιο θέρμανσης με την αύξηση να ξεπερνάει το 28%.

Οι ανατιμήσεις

• 3,1% στην ομάδα Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ψωμί, αρνί και κατσίκι, νωπά ψάρια, αυγά, ελαιόλαδο, άλλα βρώσιμα έλαια, νωπά φρούτα, νωπά λαχανικά, σοκολάτες-προϊόντα σοκολάτας.

• 4,7% στην ομάδα Στέγαση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ηλεκτρισμό, φυσικό αέριο, πετρέλαιο θέρμανσης.

• 0,6% στην ομάδα Διαρκή αγαθά-Είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στις οικιακές υπηρεσίες.

• 0,1% στην ομάδα Υγεία, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε ιατρικές, οδοντιατρικές και παραϊατρικές υπηρεσίες, νοσοκομειακή περίθαλψη

• 7,8% στην ομάδα Μεταφορές, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε καύσιμα και λιπαντικά, καινούργια αυτοκίνητα, εισιτήρια μεταφοράς επιβατών με αεροπλάνο.

• 0,9% στην ομάδα Εκπαίδευση, λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στα δίδακτρα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

• 0,5% στην ομάδα Ξενοδοχεία-Καφέ-Εστιατόρια.

Ποια προϊόντα ακρίβυναν και πόσο

Σε επιμέρους αγαθά και υπηρεσίες ξεχωρίζουν οι ανατιμήσεις:

στις αεροπορικές μεταφορές επιβατών κατά 20,9%, σε καύσιμα και λιπαντικά (+18,1%), σε αρνί και κατσίκι (+17,5%), σε Ελαιόλαδο (+18,4%) σε Άλλα βρώσιμα έλαια (+14,0)

Ακριβαίνει και το ψωμί

Το σιτάρι, η πρώτη ύλη για την παρασκευή του ψωμιού έχει πάρει την… ανηφόρα το τελευταίο δίμηνο και όπως είναι αναμενόμενο αυτό θα περάσει και στην τελική τιμή στα ράφια των αρτοποιείων.

Το σιτάρι μέσα σε ένα χρόνο αυξήθηκε κατά 55%, ενώ 40% πάνω είναι οι τιμές σε λιπαρά, βούτυρα, λάδι, σουσάμι. Και εκτός αυτών, οι επαγγελματίες του κλάδου έχουν να αντιμετωπίσουν και τις αυξήσεις στο ενεργειακό κομμάτι και στις τιμές της κιλοβατώρας.

Η μέση τιμή του ψωμιού κινείται μεταξύ 2,86 έως 3 ευρώ το κιλό και πλέον το… μπαλάκι περνάει στο τερέν των αρτοποιών για το αν θα απορροφήσουν τις αυξήσεις.

Βέβαια, εάν συμβεί αυτό, πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν τις ανησυχίες τους για την βιωσιμότητα των αρτοποιείων και κυρίως των συνοικιακών μαγαζιών που δείχνουν να δέχονται μεγάλο χτύπημα.

Αλλάζουν οι τιμοκατάλογοι σε καφέδες, έτοιμα γεύματα, σαλάτες

Στην πλειοψηφία τους οι επιχειρήσεις προσπαθούν να μην αυξήσουν τις τιμές τους στον καφέ τους και τα σνακ που προσφέρουν, όμως ήδη έχουν υπάρξει αλλαγές όπως για παράδειγμα το μικρότερο μέγεθος των σάντουιτς. Υπάρχουν βέβαια και εταιρείες franchise που ήδη έχουν στείλει τους νέους τιμοκατάλογους στους συνεργάτες τους και οι οποίοι περιλαμβάνουν αυξήσεις 0,10 λεπτά στον καφέ και έως και 9% σε έτοιμα γεύματα και σαλάτες.

Οι άνθρωποι του κλάδου δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξοι για το κατά πόσο μπορούν οι τιμές να παραμείνουν οι ίδιες και να μην περάσουν οι αυξήσεις στους πελάτες, καθώς όπως σημειώνουν εάν δε συμβεί κάτι τέτοιο θα υπάρξει σε βάθος χρόνου πρόβλημα βιωσιμότητας για τις επιχειρήσεις. Και σε αυτήν την περίπτωση ως επιχείρημα προβάλλεται η αύξηση στο ενεργειακό κόστος και των πρώτων υλών.

Μάλιστα, δεν προβλέπουν ότι οι διεθνείς τιμές θα αποκλιμακωθούν πριν από το καλοκαίρι του 2022 και γι’ αυτό το λόγο ζητούν να μειωθεί ο ΕΦΚ στον καφέ και ο ΦΠΑ στην εστίαση.

Θα δυσαρεστηθεί ο κόσμος, αλλά…

Η απορία των καταναλωτών είναι πώς γίνεται οι αλλαγές των τιμών στην ενέργεια να επηρεάσει την τιμή στα σουβλάκια, τον γύρο και τα υπόλοιπα σάντουιτς.

Οι ιδιοκτήτες από την πλευρά τους λένε ότι όλα είναι θέμα ενέργειας. «Θα δουλεύουμε με κλειστά φώτα; Θα κατεβάσουμε γενικό; Τι θα γίνει με τα ψυγεία; Στο χέρι θα τη δίνουμε την πίτα; Δε θα τη τυλίξουμε σε χαρτί; Ξέρουμε ότι θα δυσαρεστηθεί ο κόσμος, αλλά τι θα κάνουμε και εμείς;» σημειώνει στην parallaxi ιδιοκτήτης fast food στη Θεσσαλονίκη.

«Τα αλεύρια ξέφυγαν 20% πάνω, τα κάρβουνα είναι τσιμπημένα, τα χαρτιά που τυλίγουμε έχουν ακριβύνει. Για να μιλήσουμε με αριθμούς το τελικό προϊόν που θα φτάνει στην πιατέλα, τη σακούλα, το χέρι του καταναλωτή, θα προσπαθήσουμε η αύξηση το πολύ να φτάσει το 25%».

Στην Αθήνα για παράδειγμα, η τιμή για το σουβλάκι από το 1,60 θα πάει στο 1,90 ενώ το… πιτόγυρο, όπως το ονομάζουν στην πρωτεύουσα, από το 2,30 θα φτάσει έως και το 2,90.

«Φωτιά» και οι μετακινήσεις

Πρόσθετο βάρος για τον οικογενειακό προϋπολογισμό προκαλούν και οι τιμές που αυξάνονται στα καύσιμα.

Οδηγοί με ηλεκτρικά οχήματα, αυτοκίνητα με φυσικό αέριο, βενζίνη ή diesel, δε θα μείνουν ανεπηρέαστοι από το «ράλι» των ανατιμήσεων που σημειώνεται.

Ενδεικτικά οι τιμές που κατέγραψε το υπουργείο Ανάπτυξης έφτασαν στην απλή αμόλυβδη στις αρχές του μήνα:

– Μήλος: 2,155

– Σχοινούσα: 2,090

– Πάτμος: 2,079

– Φολέγανδρος: 2,075

– Αστυπάλαια: 2,030

Οριακά κάτω από τα δύο ευρώ:

– Μύκονος: 1,998

– Σαμοθράκη: 1,931

– Ηράκλειο: 1,909

Στη Βόρεια Ελλάδα έχουν ήδη υπάρξει τιμές πάνω από το 1,80:

– Κασσάνδρα Χαλκιδικής: 1,858

– Θεσσαλονίκη: 1,848

Και στην Αττική όμως:

– Σπάτα: 1,858

Από τις αρχές του έτους οι αυξήσεις είναι πάνω από 18,5% στην αμόλυβδη και πάνω από 21% στο πετρέλαιο κίνησης.

Μέσα στην εβδομάδα το πετρέλαιο θέρμανσης με τιμές που… καίνε

Μεγάλη αναμένεται η επιβάρυνση για τα νοικοκυριά που από τις 15 Οκτωβρίου θα προμηθευτούν πετρέλαιο θέρμανσης.

Στην Αττική: Από 1,10 ευρώ το λίτρο (την ώρα που η ίδια που οι προβλέψεις μιλούσαν για τιμές γύρω στο 1,05 ευρώ πριν από περίπου μία εβδομάδα)

Στην επαρχία – ηπειρωτική Ελλάδα: από 1,20 ευρώ το λίτρο

Στη νησιωτική χώρα: ακόμα και 1,30 ευρώ το λίτρο

Και σε αυτή την περίπτωση, οι ανατιμήσεις, σύμφωνα με ανθρώπους του κλάδου δε θα είναι ένα παροδικό φαινόμενο.

Φυσικό αέριο: Έως 200% αύξηση στους λογαριασμούς

Ακόμα και 200% αύξηση μπορεί να εμφανίσουν οι τιμές στους λογαριασμούς φυσικού αερίου, εξαιτίας των ανατιμήσεων. Σύμφωνα με τον ΣΚΑΪ, η τιμή της κιλοβατώρας του τριμήνου που ξεκινά και πέρυσι ήταν στα 0,04 ευρώ, σήμερα φτάνει τα 0,10 € ανά κιλοβατώρα. Δηλαδή πρόκειται για αύξηση της τάξεως 150%.

Στο πλαίσιο αυτό η πρόβλεψη για την περίοδο Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου 2021 σχετικά με την εκτιμώμενη κατανάλωση είναι 1,8 εκατ. ΜWH.

Για ένα νοικοκυριό

Ο λογαριασμός του φυσικού αερίου τον Ιανουάριο του 2021 ήταν στα 105 ευρώ, ενώ η πρόβλεψη για τον Ιανουάριο του 2022 είναι 333 ευρώ το μήνα, δηλαδή 217% αύξηση.

Για μια πολυκατοικία που έχει κοινό καυστήρα

Από 390 ευρώ που ήταν η επιβάρυνση τον Δεκέμβριο του 2020, το κόστος για τον μήνα αυτό το 2021 προβλέπεται να φτάνει τα 1170 ευρώ, δηλαδή 200% αύξηση.

Σε πανικό οι καταναλωτές στη Βρετανία

Στις εικόνες με ουρές αυτοκινήτων έξω από τα πρατήρια καυσίμων, έρχονται να προστεθούν οι εικόνες με άδεια ράφια στα καταστήματα της Μ. Βρετανίας. Οι ελλείψεις που παρατηρούνται και η φημολογία για περαιτέρω αύξηση των τιμών έχει προκαλέσει πανικό στο καταναλωτικό κοινό που σπεύδει να αγοράσει κατά δεκάδες χαρτιά υγείας, εμφιαλωμένα νερά, μέχρι και γαλοπούλες, αφού φοβούνται ότι θα δεν θα μπορούν να βρουν στην περίοδο των εορτών. Την ίδια ώρα σε δημοσκόπηση ένας στους έξι Βρετανούς είπε ότι δεν μπόρεσε να βρει και να αγοράσει απαραίτητα τρόφιμα μέσα στο τελευταίο διήμερο.

Στη Γαλλία πιέζουν για αυξήσεις στους μισθούς

Μπροστά στο φάσμα των αυξήσεων σε τρόφιμα και ενέργεια τα συνδικάτα εργαζομένων στη Γαλλία βγήκαν στους δρόμους για να ζητήσουν αυξήσεις στους μισθούς, ώστε να καλυφθεί το κόστος διαβίωσης που πλέον μεγαλώνει.

«Οι τιμές αυξάνονται, αλλά οι μισθοί μένουν στα ίδια επίπεδα που ήταν και προ covid19» σημειώνουν εκπρόσωποι των συνδικάτων.

Manifestation intersyndicale aujourd’hui pour défendre les salaires, les services publics et contre plusieurs réformes (#retraites, #Assurancechômage ). Le cortège à #Paris est très encadré par les forces de l’ordre. #greve5octobre pic.twitter.com/nAEhQgMlfr

— Amar Taoualit (@TaoualitAmar) October 5, 2021