Τι κάνουμε, τι λέμε ότι κάνουμε και τι θα έπρεπε να κάνουμε στο Α.Π.Θ.

Ήδη πριν το τέλος του 2021 είχε ξεκινήσει στα πανεπιστήμια μια έντονη συζήτηση για την ανάγκη επιστροφής στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέχρι να κοπάσει το νέο πανδημικό κύμα. Το Υπουργείο Παιδείας, παρά την τεράστια αύξηση των κρουσμάτων επιμένει ότι ο μόνος αποδεκτός τρόπος ολοκλήρωσης των μαθημάτων του χειμερινού εξαμήνου και της διεξαγωγής των εξετάσεων είναι η δια ζώσης υλοποίησή τους, χωρίς μάλιστα πρόσθετα μέτρα, όπως συνέβη στα σχολεία. Η απόφαση αυτή προκαλεί ποικίλα ερωτηματικά. Πώς είναι δυνατό πέρυσι (12/1/2021) με αριθμό 866 ημερήσιων νέων κρουσμάτων να επιβαλλόταν η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και φέτος με 24.246 ημερήσια νέα κρούσματα (12/1/2022) να επιβάλλεται η δια ζώσης διδασκαλία; Είναι μια τέτοια γενικευμένη ρύθμιση της λειτουργίας των ΑΕΙ σύννομη; Επισημαίνεται ότι στην έκτακτη Σύνοδο Πρυτάνεων στις 12/1/2022 η Υπουργός Παιδείας διευκρίνισε ότι οι σχετικές με την λειτουργία των ΑΕΙ αποφάσεις έχουν ληφθεί από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό. Είναι προφανές ότι βρισκόμαστε ενώπιον πολιτικών πρακτικών που καθορίζονται από κριτήρια αλλότρια από την διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Αυτό άλλωστε δήλωσε ευθαρσώς και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός σε πρόσφατη συνέντευξή του αντιπαραβάλλοντας τα οικονομικά οφέλη του τουρισμού με τον αριθμό των νεκρών της πανδημίας. Ανεξάρτητα όμως από τις κεντρικές πολιτικές αποφάσεις οφείλουμε να αναστοχαστούμε την στάση της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Στις 7/1/2022 οι Πρυτανικές Αρχές του Α.Π.Θ. έστειλαν μια επιστολή προς τα μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου στην οποία επισήμαναν ότι «με βάση την επιδημιολογική κατάσταση που επικρατεί στην πόλη της Θεσσαλονίκης και κυρίως τα στοιχεία που λαμβάνονται από το edupass…, διαπιστώνουμε ότι ο αριθμός των μη επιτρεπτών παρουσιών φοιτητών είναι ιδιαίτερα μεγάλος… Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα ανυπέρβλητα αυτά προβλήματα, το Πρυτανικό Συμβούλιο στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου του Πανεπιστημίου μας, ομόφωνα προτείνει την τροποποίηση του ακαδημαϊκού ημερολογίου και την παράταση του τρέχοντος εξαμήνου κατά μία εβδομάδα». Η πρόταση του Πρυτανικού Συμβουλίου επικυρώθηκε από απόφαση της Συγκλήτου του ΑΠΘ και το εξάμηνο παρατάθηκε. Δεδομένης όμως της εμμονής του Υπουργείου Παιδείας στη δια ζώσης διδασκαλία, τα μαθήματα συνεχίζονται με διαλέξεις στα αμφιθέατρα και στις αίθουσες, ασκήσεις εντός των εργαστηρίων και των κλινικών. Εδώ προκύπτει μια κραυγαλέα αντίφαση: οι Πρυτανικές Αρχές διαπιστώνουν την αδυναμία παρουσίας «ιδιαίτερα μεγάλου αριθμού φοιτητών» στη δια ζώσης διδασκαλία και από την άλλη δεν κάνουν τίποτα για να μεταβούμε σε εξ αποστάσεως διαδικασίες διδασκαλίας. Θα μπορούσαν να δημοσιοποιήσουν την αντίθεσή τους με τις αποφάσεις του Υπουργείου και να δημιουργήσουν πίεση για την ασφαλή λειτουργία του Πανεπιστημίου, να κρατήσουν μια διαφορετική στάση στη Σύνοδο Πρυτάνεων, ακόμα και να προσφύγουν έναντι της Κοινής Υπουργικής Απόφασης που επιβάλλει τις δια ζώσης διαδικασίες. Το πιο θλιβερό βέβαια είναι ότι, αν και από την άνοιξη του 2021 κατατέθηκαν συγκεκριμένες προτάσεις για την διαφύλαξη της ασφαλούς λειτουργίας του Πανεπιστημίου από τον Ενιαίο Σύλλογο Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού Α.Π.Θ., παραγνωρίστηκαν εντελώς και δεν έγινε καμία σχετική προετοιμασία του Πανεπιστημίου. Απέναντι σε όλο αυτόν τον παραλογισμό διασποράς του ιού οι αντιδράσεις φοιτητών και καθηγητών βασίστηκαν σε πολλές περιπτώσεις στην δική τους «θωράκιση» και κριτική αντιμετώπιση της έκτακτης αυτής κατάστασης. Αυτό άλλωστε φάνηκε και από τον ελάχιστο αριθμό φοιτητών που κυκλοφορούσαν στην πανεπιστημιούπολη την προηγούμενη εβδομάδα.

Πέρα από τα υγειονομικά, πολιτικά, νομικά ζητήματα που δημιουργεί ο παραλογισμός της εμμονής στη δια ζώσης διδασκαλία και στις δια ζώσης εξετάσεις, η διπλή γλώσσα όπου άλλα χρειάζεται και άλλα κάνουμε συνιστά αυτο-υπονόμευση του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας. Αν κάτι υπόσχεται ο πανεπιστημιακός θεσμός είναι η  διατύπωση ορθολογικών επιχειρημάτων με βάση την έρευνα και την τεκμηρίωση. Η ερευνητική ομάδα στην οποία συμμετέχει ο ίδιος ο Πρύτανης δείχνει ότι παρόλη την αποκλιμάκωση που σταδιακά επέρχεται στο πανδημικό κύμα στην πόλη της Θεσσαλονίκης, το ιικό φορτίο παραμένει υψηλό. Λιγότερο υψηλό από ότι πριν μερικές εβδομάδες αλλά σίγουρα υψηλό. Ποιο είναι όμως το μήνυμα που δίνει η ηγεσία του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας στους/ις φοιτητές/τριες επιλέγοντας να μην αξιοποιήσει την ερευνητική γνώση που παράγει για να επιχειρηματολογήσει την διεκδίκηση ενός διαφορετικού τρόπου λειτουργίας σε αυτές τις συνθήκες; Αυτό είναι το πιο κρίσιμο ερώτημα.