Το Αρχαίο Δάσος Μαλόκεδρου κινδυνεύει να εξαφανιστεί

Η τελευταία επίσκεψη μου στα Τζουμέρκα για το Φωτογραφικό Οδοιπορικό T-Project, μου επιφύλαξε μια έκπληξη.

Δυσάρεστη, εφόσον η ορειβασία μου στο Αρχαίο Δάσος Μαλόκεδρου της Ελλάδος, στις πλαγιές των Ανατολικών Τζουμέρκων, επάνω από την Κυψέλη Άρτας, επισκιάστηκε από τις πληροφορίες που μου δόθηκαν για το Δάσος αυτό, από τον Τρύφωνα Παπαϊωάννου (Αντιπρόεδρος Αγροτουρισμού Ηπείρου) με τον οποίο και περπάτησα στο μέρος αυτό.

Το δάσος κινδυνεύει με αφανισμό, καθώς η εγκατάλειψη βόσκησης στο σημείο αυτό, θέτει τις απαραίτητες προϋποθέσεις να αναπτυχθεί ο Έλατος εις βάρος του Μαλόκεδρου.

Επειδή ο Έλατος μεγαλώνει με γοργότερους ρυθμούς από τον Μαλόκεδρο, τον περνάει σε ύψος και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πνίγεται αυτό το Αρχαίο δέντρο καθημερινά.

Το Δάσος του Μαλόκεδρου στα Τζουμέρκα, καταλαμβάνει έκταση περίπου 1.000 στρεμμάτων, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά σπάνιο στην Ελλάδα.

Οι Μαλόκεδροι σπάνια σχηματίζουν δάση στην Ελλάδα και συνήθως θα τους συναντήσουμε διάσπαρτους. Στον Άγιο Γεώργιο Πρεσπών, υπάρχει επίσης δάσος Μαλόκεδρου, το οποίο από το 2014 μπήκε σε πρόγραμμα προστασίας για να σωθεί από τους ίδιους σχεδόν λόγους με αυτό των Τζουμέρκων, με ονομασία Life – Nature JunEx.

Όπως και το Δάσος Μαλόκεδρου της Οίτης εντάχθηκε στο πρόγραμμα LIFE For Open Forests.

Ο Μαλόκεδρος είναι ένα από τα 12 είδη Κέδρων που υπάρχουν στον κόσμο και ήρθε στην Ελλάδα από το Λίβανο, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή ξύλινων δοκών, οι οποίοι θα στήριζαν τη μαρμάρινη σκεπή του Παρθενώνα στην Αθήνα.

Είναι επιτακτική ανάγκη για μία δράση προς τη σωτηρία αυτού του εξαιρετικά σπάνιου δάσους της Ελλάδος.

Ένα αρκετά δύσκολο και χρονοβόρο έργο, το οποίο κάθε μέρα που καθυστερεί να ξεκινήσει, φέρνει πιο κοντά τον αφανισμό αυτού του Αρχαίου Μνημείου της Ελληνικής Φύσης.

Το Δάσος εκτείνεται στις πλαγιές επάνω από την Κυψέλη Άρτας σε υψόμετρο 900 – 1.900 μέτρων περίπου, στις οποίες ορειβατήσαμε επί 3 ώρες.

Αυτό που μπορεί κανείς να δει και στις φωτογραφίες, είναι πως τα δέντρα στο Δάσος Μαλόκεδρου στα Τζουμέρκα είναι υπεραιωνόβια και σε πολλές περιπτώσεις η ηλικία τους ξεπερνά τα 1.000 χρόνια.

Λίγες πληροφορίες για τον Μαλόκεδρο

Ο Μαλόκεδρος (Juniperus foetidissima) είναι ένα ευρέως διαδεδομένο δένδρο στην Ελλάδα, σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 600-2.300 μέτρα. Οι πληθυσμοί του είναι διάσπαρτοι και σπάνια σχηματίζει δασικές συστάδες.

Τις περισσότερες φορές οι άρκευθοι εμφανίζονται σε μορφή θάμνων που αναπτύσσονται αραιά σε λιβάδια ή μέσα σε δάση. Απαντώνται συνήθως σε περιοχές όπου δύσκολα φύονται άλλα υψηλά ξυλώδη είδη, όπως σε βραχώδεις ή αμμώδεις θέσεις.

Λίγα είναι τα είδη και τα άτομα που έχουν τη μορφή δένδρων, ενώ ακόμα πιο δύσκολα σχηματίζουν, έστω και μικρής έκτασης, δάση στον ευρωπαϊκό χώρο.

Για τη δημιουργία δασών αρκεύθου απαιτούνται πολλά χρόνια, καθώς αυξάνουν πολύ αργά. Τα δάση που σχηματίζουν είναι συνήθως αραιά επειδή είναι, επιπλέον, φωτόφιλα είδη: αυτό έχει ως αποτέλεσμα στα δάση αυτά να απαντώνται πολλά είδη φυτών, τόσο είδη που εμφανίζονται σε ανοιχτά περιβάλλοντα και τους αρέσει η έντονη ηλιακή ακτινοβολία, όσο και είδη που έχουν προσαρμοστεί σε πιο σκιασμένα περιβάλλοντα και συνήθως απαντώνται σε θαμνώνες και δάση.

Η εμφάνιση, μάλιστα, των αρκεύθων σε ακραία περιβάλλοντα, όπου δύσκολα προσαρμόζονται κοινά είδη φυτών, έχει ως αποτέλεσμα να βρίσκονται πολλές φορές μαζί με είδη φυτών που είναι σπάνια, ενδημικά κ.λπ.