Το δέκατο μήλο και ο εγκλεισμός

Λέξεις: Κική Αραβίδου

Στις συνθήκες του εγκλεισμού αναγκαστήκαμε να αναλογιστούμε πολλά και να φιλοσοφήσουμε περισσότερα, για την ζωή μας και τις προτεραιότητες μας. Υπάρχει μία ιστορία έμπνευσης που ταιριάζει και εξηγεί από μία οπτική γωνία την κάπως βίαιη ανατροπή των βεβαιοτήτων που βιώνουμε. Ας την ονομάσουμε “η επίδραση του 10ου μήλου”. Σύμφωνα με αυτήν ένας κυνηγός χάνεται μέσα στη ζούγκλα καθώς κυνηγάει ένα ελάφι. Δεν μπορεί να βρει τον δρόμο για να βγει από την ζούγκλα και ταυτόχρονα δεν βρίσκει κάτι να φάει. Έτσι περιπλανώμενος και νηστικός μετά από τρεις μέρες και ενώ είχε απελπιστεί και πίστευε ότι θα πεθάνει από την πείνα, βλέπει μια μηλιά, φορτωμένη με μήλα. Πανευτυχής κόβει είκοσι μήλα για να χορτάσει. Τρώει το πρώτο μήλο και νιώθει χαρούμενος και ευγνώμων γιατί σώθηκε. Ευχαριστεί την ζωή, την φύση, τον Θεό για το θαύμα που του συνέβη. Και συνεχίζει να τρώει τα μήλα όμως με κάθε μήλο που τρώει η ευγνωμοσύνη του μειώνεται όπως και η ευχαρίστηση του. Η χαρά του πέρασε πολύ σύντομα και μετά από λίγο επιλέγει και πετάει τα μήλα που για κάποιο λόγο δεν του αρέσουν. Όταν φτάνει στο δέκατο μήλο είναι πια τόσο δυσαρεστημένος που αρχίζει να γκρινιάζει. Η αρχική του ευτυχία, που βρήκε την μηλιά μετά από τρεις μέρες περιπλάνησης και πείνας, εξαφανίστηκε και θεώρησε δεδομένο αυτό που είχε. 

Ο αναγκαστικός εγκλεισμός και η ανατροπή που έφερε αυτός στην καθημερινότητα, είναι μία ευκαιρία να εκτιμήσουμε διαφορετικά τις σταθερές μας. Το δέκατο μήλο υπάρχει στην ζωή μας και είναι τα όλα όσα θεωρούσαμε δεδομένα. Ακόμη ίσως και δευτερεύουσας σημασίας. Το να μιλήσουμε σε έναν συνάνθρωπό μας, η ευκολία του να βρεθούμε με μία παρέα και να πιούμε ένα καφέ μαζί, να κάνουμε έναν περίπατο στην φύση, να κάνουμε μια εκδρομή, το ότι είμαστε υγιείς και ασφαλείς στην καθημερινότητα μας ή ότι έχουμε ακόμη πρόσβαση στο δικαίωμα της εργασίας και πόσα άλλα, δύο μήνες πριν δεν περνούσαν από το μυαλό των περισσοτέρων γιατί τα θεωρούσαμε αυτονόητα, ορισμένα από αυτά τουλάχιστον. Η παρούσα κατάσταση μας ταρακούνησε και μας έκανε να σκεφτούμε ότι ανήκουμε σε κάτι μεγαλύτερο από αυτό που νομίζαμε και μάλλον να αισθανόμαστε ευγνώμονες και να προστατεύουμε αυτά που έχουμε, είτε είναι ελευθερία, υγεία, αγάπη, φιλία, εργασία, αφθονία ή οτιδήποτε άλλο παίζει σημαντικό ρόλο στην ζωή του καθένα.

Ωστόσο η ιστορία του δέκατου μήλου βρίσκει την έκφρασή της και στην οικονομία με τον νόμο της φθίνουσας οριακής χρησιμότητας, που εξηγεί τον τρόπο που οι άνθρωποι καταναλώνουν και κατά βάση μας λέει ότι η οριακή χρησιμότητα μιας υπηρεσίας ή ενός αγαθού μειώνεται όταν η ποσότητα του αγαθού ή της υπηρεσίας αυξάνεται. Ας φανταστούμε έναν τεράστιο μπουφέ με πληθώρα φαγητών και γλυκών που μπορούμε να φάμε όσο θέλουμε. Ξεκινάμε με απίστευτη όρεξη και καταλήγουμε να μην θέλουμε να δούμε φαγητό στο πιάτο μας, λόγω υπερκορεσμού. Ή μπορούμε να σκεφτούμε τα πολύ φθηνά ρούχα, χαμηλής ποιότητας που έχουν κατακλύσει την αγορά, που τα αγοράζουμε χωρίς πολλή σκέψη και τα φοράμε μία φορά ή ίσως και καθόλου, χωρίς καμία ενοχή λόγω της χαμηλής τιμής τους. Ενδεικτικές περιπτώσεις που αποδεικνύουν πως ο υπερκαταναλωτισμός, πέραν της καταστροφικής επίδρασης που έχει στο περιβάλλον λόγω της κατανάλωσης των πόρων, έχει τελικά πολύ επιφανειακή επίδραση και στην ευχαρίστηση που αποκομίζουμε από αυτόν.

Όπως και να το προσεγγίσουμε όμως, είτε σαν «νόμο» μείωσης της ευγνωμοσύνης είτε σαν νόμο μείωσης της χρησιμότητας, το πρόβλημα δεν προέρχεται από το μήλο, καθώς είναι ακριβώς το ίδιο σε κάθε περίπτωση, αλλά από τον άνθρωπο που το γεύεται, την ηθική, τις επιλογές, τις προτεραιότητες και τους στόχους του.

*Η Κική Αραβίδου είναι Αγρ.Τοπογράφος Μηχανικός, Msc, Υποψήφια Διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Μέλος του ΔΣ της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας των Μηχανικών του Δημοσίου (ΠΟ ΕΜΔΥΔΑΣ)