Το οχυρό – Quentin Lafay: Η πολυδιάσπαση της Ευρώπης ως εφιαλτικό σενάριο.

O Kαντέν Λαφαί γεννημένος το 1989 στη Λυών της Γαλλίας αποτελεί ένα φαινόμενο που αξίζει να εξετάσουμε διεξοδικά. Το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο “Οχυρό” κυκλοφορεί στα ελληνικά σε μετάφραση Κίττυ Ξενάκη από τις Εκδόσεις Πόλις και παρ΄ότι ο ίδιος υποστηρίζει πως δεν πρέπει να το συσχετίσουμε με την πραγματικότητα, έχει βαθιά αυτοβιογραφικά στοιχεία, σαφείς υπαινιγμούς για την εξουσία κι αδιαμφισβήτητα επίκαιρο και καθολικό χαρακτήρα.

Η συνεργασία του με τον Εμμάνουελ Μακρόν (λογογράφος του Προέδρου) τον ωρίμασε και του έδωσε τη δυνατότητα να κατανοήσει πως ρομαντισμός και πολιτική έχουν χαράξει δρόμους παράλληλους ανεπιστρεπτί.

Αν είσαι νέος, ευαισθητοποιημένος, φιλόδοξος, το αίμα σου καίει και σκέφτεσαι να ασχοληθείς με τα κοινά επιβάλλεται να μελετήσεις αυτό το βιβλίο. Αφηγείται μία ιστορία μόλις έξι ημερών. Ο Μπερανζέ Τερίς αποτελεί αυθεντία στον τομέα των οικονομικών επιστημών. Ένας τεχνοκράτης που καλείται να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε μία ιδιαιτέρως κρίσιμη συγκυρία. Γνωρίζει καλά τι τον περιμένει, ωστόσο νιώθει αδύναμος να αρνηθεί. Με αυτόν τον τρόπο αντιλαμβάνεται το χρέος του προς την πατρίδα. Ουσιαστικά με το καλημέρα βρίσκεται εγκλωβισμένος στην επιλογή του και προ τετελεσμένων γεγονότων. Καλείται να συγκρουστεί με την ηθική, τη συνείδηση και τα πιστεύω του. “Έπειτα από τις παλινορθώσεις, τις εξεγέρσεις και τις επαναστάσεις, τα παλάτια της μοναρχίας και της αυτοκρατορίας υποδέχτηκαν, δίχως ντροπή, τα υπουργεία της Δημοκρατίας”.

Σε ολόκληρη τη διαδρομή του στηλίτευε την πολιτική τάξη για την ανικανότητά της να πει την αλήθεια. Τώρα κατέχει ο ίδιος θέση ευθύνης και κρίνεται αυστηρά. Αντιλαμβάνεται πως κάθε στιγμή κάποιος έχει τη δυνατότητα να τον απαξιώσει. Είναι μία οδυνηρή διαπίστωση για έναν επιστήμονα με το δικό του κύρος. Θέλει να κοιτάξει κατάματα τους εξαγριωμένους διαδηλωτές που έχουν κατακλύσει την πλατεία Βαστίλης και να τους γαλουχήσει. Είναι όμως ήδη αργά. Ο κόσμος δεν ακούει, δεν έχει τη διάθεση να το κάνει. Γεμάτος μίσος κι οργή διψάει για αίμα. Αδυνατεί να αναζητήσει την ουσία και μένει στην επικοινωνία. Αυτός ο συγκεντρωμένος όχλος μπορεί να είναι μία εικόνα από το μέλλον, μπορεί να είναι μία έμμεση αναφορά στο ετερόκλητο κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων και δεδομένα αγγίζει τους “Άθλιους” του Λατζ Λι που έσπασε τα ταμεία στη Γαλλία.

Η πολυδιάσπαση της Ευρώπης είναι ένα υπαρκτό – εφιαλτικό – σενάριο. Είναι ένας κίνδυνος ορατός. Η αναλγησία του κυνικού Βορρά να βρει μία ισορροπία με τον ταλαιπωρημένο Νότο μας οδηγεί σε οριακές καταστάσεις. Το Brexit αποτέλεσε ένα μεγάλο σοκ. Ένα ενδεχόμενο Frexit τι θα μπορούσε να σημαίνει για την ίδια την “Μέκκα της Δημοκρατίας” και το σύνολο των κρατών-μελών; Ο πρωταγωνιστής μας είναι φανατικός υποστηρικτής της κοινής πορείας κι ας έχουν ξεθωριάσει οι αξίες και τα ιδανικά πάνω στα οποία δομήθηκε το οικοδόμημα. Δεν πέφτει στην παγίδα της πλάνης πως βρίσκεται σε απόλυτη σύμπνοια ιδεών και σκέψεων με τους συνδετικούς κρίκους με τον Πρόεδρο. Αποδίδει φόρο τιμής στον Πιερ Ροζανβαλόν και ψάχνει απεγνωσμένα έναν τρόπο να ακουστεί.

Επιλεγεί μία έμμεση επιτηδευμένη εξωτερίκευση των όσων βιώνει. Τον στοιχειώνει ένας έρωτας, μία αγάπη που άφησε στην μέση και τον βυθίζει στο χάος των σκέψεων του. Επιστρέφει ή τουλάχιστον επιχειρεί να επιστρέψει στην αγαπημένη του Σοφί με διάθεση αυτοκριτικής και παραδοχής των λαθών του. “Υποταγμένος στη δικτατορία του κατεπείγοντος” έχει πουλήσει τη ψυχή του στον διάολο. Κατανοεί πως πολλές φορές τα πλούσια βιογραφικά αποτελούν μία απάτη. Η μοναξιά, το stress, το άγχος, η κατάθλιψη. Καταστάσεις που οξύνθηκαν στο διάστημα της πανδημίας κι αρκετοί συνάνθρωποί μας βρέθηκαν σε αδιέξοδο. Οι εσωτερικές διεργασίες τον ταλανίζουν. Οι ώρες περνούν ταυτόχρονα γρήγορα κι αργά. Σίγουρα πάντως βασανιστικά.

“Κάποιοι νιώθουν πάντα καλά, εφόσον προσελκύουν τα βλέμματα”, τους αρκεί. Ο Τερίς, ίσως κι ο ίδιος ο Λαφαί δεν ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. Δεν μπόρεσε ποτέ να μπει σε αυτό το άκαμπτο καλούπι. Μπορεί ο εγωισμός (“ικανοποίηση του υπερμέγεθες εγώ”) κι η φιλοδοξία να έφεραν την αποδοχή της πρόταση, όμως ο χαρακτήρας κι ένας τυχαίο γεγονός δεν άφησαν περιθώρια για δεύτερη σκέψη προ ενός ιστορικού διλήμματος. “Αυτό το εξαντλητικό αξίωμα έχει αμβλύνει την οξυδέρκειά μου και με ακυρώσει, με έχει εξαλείψει από άνθρωπο”. Όλα τα παραπάνω και πολλά ακόμα ενδιαφέροντα τα γράφει για εμάς, αλλά μήπως και για τον ίδιο; Σαν μία προσπάθεια τελικού εξαγνισμού των “αμαρτιών”; Ο αναγνώστης καλείται να φιλτράρει και να αποφασίσει…