Η «βάση του δέκα» και τα καταστροφικά αποτελέσματα που κρύβει

Λέξεις: Ε. Βεντούρας, Η. Γεωργαντάς, Γ. Κοτσιφάκης, Θ. Κοτσιφάκης, Π. Κυπριανός, Χ. Λόντος, Α. Μπόγρης, Γ. Αγγελόπουλος

Από τις αρχές της θητείας της η κυβέρνηση της ΝΔ είχε δηλώσει ότι θα θεσμοθετήσει τη «βάση του 10» με πρόσχημα τη βελτίωση της ποιότητας των σπουδών στα πανεπιστήμια. Το επιχείρημα αυτό είναι έωλο.

Η βελτίωση των επιδόσεων στις πανελλαδικές εξετάσεις δεν θα έρθει με έναν βαθμολογικό «κόφτη» αλλά με ουσιαστικές αλλαγές στο Λύκειο. Άλλωστε, οι επιδόσεις αυτές δεν αποτελούν ασφαλή δείκτη «ποιότητας» και κριτικής σκέψης. Οι επιδόσεις αυτές δηλώνουν τις άπειρες ώρες που οι μαθητές βασανίζονται να αποστηθίσουν καθώς και τις επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων Ευρώ στην παραπαιδεία.

Η κυβέρνηση συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί να σηκώσει το πολιτικό κόστος θεσμοθέτησης της «βάσης του 10» και για αυτό προτείνει ένα πολύπλοκο και γραφειοκρατικά δυσκίνητο σύστημα που φαίνεται «αντικειμενικό» αλλά κρύβει καταστροφικά αποτελέσματα για τους υποψήφιους, τα πανεπιστήμια και τις αναπτυξιακές ανάγκες της χώρας. Σύμφωνα με το προτεινόμενο σύστημα κάθε πανεπιστημιακό Τμήμα θα θέτει ως βάση (Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής – Ε.Β.Ε.) ένα ποσοστό επί της μέσης επίδοσης όλων των υποψηφίων σε όλα τα μαθήματα του πεδίου που εξετάζονται.

Το ποσοστό αυτό θα μπορεί να κυμαίνεται από 80% έως 120% επί της μέσης επίδοσης όλων των υποψηφίων σε όλα τα μαθήματα του πεδίου στο οποίο ανήκει το Τμήμα. Επισημαίνουμε ότι πουθενά στο προτεινόμενο νομοσχέδιο δεν εξηγείται βάσει ποιων κριτηρίων προτείνεται η διακύμανση 80% έως 120% και όχι κάποια άλλα μεγέθη. Η απουσία αυτή είναι αναμενόμενη δεδομένου ότι δεν μπορεί να υπάρξει κανένα ακαδημαϊκό ή εκπαιδευτικό κριτήριο για να υποστηρίξει αυτές τις επιλογές.

Oι μέσοι όροι στις πανελλαδικές εξετάσεις του 2020 κυμάνθηκαν στις παρακάτω τιμές. Οι τιμές αυτές αφορούν την κατηγορία υποψηφίων «ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ – ΓΕΛ ΗΜΕΡΗΣΙΟ, 90%» που αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία των υποψηφίων (87%).

1o πεδίο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ.Π. 11,73, ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 10,19, ΙΣΤΟΡΙΑ 10,22 ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ 12,29 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ 11,11 Αν η Ε.Β.Ε. υπολογιστεί στο 80%, τότε ως Ε.Β.Ε. προκύπτει ο βαθμός 8,89

2ο πεδίο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ.Π. 12,13, ΦΥΣΙΚΗ 11,28, ΧΗΜΕΙΑ 10,11, ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 12,04 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ 11,4 Αν η Ε.Β.Ε. υπολογιστεί στο 80%, τότε ως Ε.Β.Ε. προκύπτει ο βαθμός 9,12

3ο πεδίο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ.Π. 12,79, ΧΗΜΕΙΑ 10,33, ΒΙΟΛΟΓΙΑ 12,58, ΦΥΣΙΚΗ 10,82 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ 11,63 Αν η Ε.Β.Ε. υπολογιστεί στο 80%, τότε ως Ε.Β.Ε. προκύπτει ο βαθμός 9,3

4ο πεδίο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ.Π. 10,08, ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 6,52, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 10,83, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 11,86 ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ 9,82 Αν η Ε.Β.Ε. υπολογιστεί στο 80%, τότε ως Ε.Β.Ε. προκύπτει ο βαθμός 7,86

Με βάση τα παραπάνω, ακόμη και αν όλα τα Τμήματα επιλέξουν το χαμηλό όριο της Ε.Β.Ε., δηλ. το 80%, με βάση τα στατιστικά στοιχεία των μορίων που συνέλεξαν οι υποψήφιοι το 2020 δεν θα εισαχθούν, προσεγγιστικά: 1o πεδίο: 7.686 υποψήφιοι, ήτοι το 36% των υποψηφίων του πεδίου 2ο πεδίο: 4.653 υποψήφιοι, ήτοι το 31% των υποψηφίων του πεδίου 3ο πεδίο: 3.424 υποψήφιοι, ήτοι το 31% των υποψηφίων του πεδίου 4ο πεδίο: 8.739 υποψήφιοι, ήτοι το 37% των υποψηφίων του πεδίου

Συνολικά, από τους 71.159 υποψήφιους της κατηγορίας «ΓΕΛ, Ημερήσια, 90%» το 2020 δεν εισήχθησαν 10.319 υποψήφιοι (15%). Με τα προτεινόμενα μέτρα, στην ευνοϊκότερη περίπτωση, δεν θα εισαχθούν 24.502 υποψήφιοι (34%). Θα έχουμε δηλαδή υπερδιπλασιασμό μη εισακτέων. Ή για να το δούμε από την πλευρά των εισακτέων, ενώ το 2020 εισήχθησαν 60.840, το 2021 θα εισαχθούν 46.657, ήτοι μείωση 23%.

Αυτό σημαίνει ότι από τους 4 επιτυχόντες που θα εισάγονταν, τώρα 1 θα δει την πόρτα να κλείνει …

Επιπλέον των παραπάνω στοιχείων έχει ενδιαφέρον να δούμε τα δεδομένα σχετικά με υποψήφιους από Ημερήσια ΕΠΑΛ και Εσπερινά Λύκεια (ΓΕΛ και ΕΠΑΛ). Επισημαίνουμε ότι:

1. Οι κοινοί συντελεστές στην Ε.Β.Ε. (για υποψηφίους ΓΕΛ και ΕΠΑΛ) ανά Τμήμα, θα πλήξουν και τους αποφοίτους ΕΠΑΛ, οι οποίοι έχουν παράλληλο σύστημα εισαγωγής, με δικές τους βάσεις και αριθμό θέσεων, άρα θα μειωθεί και σε αυτούς ο αριθμός των θέσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

2. Οι κοινές βάσεις Ημερησίων με Εσπερινών Λυκείων (ΓΕΛ και ΕΠΑΛ αντίστοιχα) θα αποκλείσει ουσιαστικά αποφοίτους Εσπερινών Λυκείων (που έχουν δικές τους θέσεις και άλλες βάσεις) που είναι εργαζόμενοι, αποζητούν μια ευκαιρία στη ζωή τους με πολλές δυσκολίες.

Τέλος, ειδικά οι Εκκλησιαστικές Ακαδημίες και τα 8 σχετικά Τμήματα, θα έχουν σημαντικές απώλειες εισακτέων. Η στατιστική προβολή εμφανίζει 4 εξ αυτών των Τμημάτων εμφανίζονται χωρίς κανέναν εισακτέο.

Παρακάτω παραθέτουμε τις επιπτώσεις που θα έχει το νέο σύστημα στα Ιδρύματα, στα Τμήματα και στις πόλεις που αυτά εδρεύουν. Ως υπόθεση εργασίας υιοθετούμε τα στοιχεία που έχουν ληφθεί από την αναφορά που έδωσε το ΥΠΑΙΘ για τις εξετάσεις του 2020 για υποψήφιους από ημερήσια Γενικά Λύκεια με το σύστημα εισαγωγής που ίσχυσε το 2020.

Επίσης, υποθέτουμε ότι η γενική, καθοριζόμενη με Υπουργική Απόφαση κάθε χρόνο, χαμηλότερη δυνατή επιλογή για Ε.Β.Ε. είναι στο 80% του μέσου όρου βαθμολογίας (βλ. παραπάνω στοιχεία) και ότι αυτή την επιλογή έχουν κάνει το σύνολο των Τμημάτων. Θυμίζουμε ότι, όπως ορίζεται στο προτεινόμενο νομοσχέδιο, αν σε ένα Τμήμα εισέρχονται υποψήφιοι από δύο ή περισσότερα πεδία, ως Ε.Β.Ε. λαμβάνεται η μικρότερη τιμή από τις τιμές που προκύπτουν για τα δύο ή περισσότερα πεδία. Τέλος, δεν αναλύονται στοιχεία για Στρατιωτικές κλπ. Σχολές, Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, Ανώτερες Σχολές.

Με βάση τα παραπάνω, θα είχαν απώλεια εισακτέων 139 Τμήματα και εισαγωγικές κατευθύνσεις σε ένα σύνολο 418 Τμημάτων και εισαγωγικών κατευθύνσεων. Επίσης από τα 139 Τμήματα 6 δεν θα έχουν καθόλου εισακτέους.

Αριθμός Τμημάτων που θα έχουν μείωση εισακτέων ανά Ίδρυμα

Συνεπώς, απώλειες έχουν τα 17 από τα 24 ΑΕΙ !

Οι ανά πόλη και αριθμό Τμημάτων απώλειες, συγκεντρωμένες ανά Περιφέρεια δείχνουν ότι 49 πόλεις και η Αθήνα χάνουν φοιτητές. Σε 21 πόλεις απώλειες εισακτέων έχει το σύνολο των Τμημάτων που εδρεύουν σε αυτές.

Ο παρακάτω πίνακας που δείχνει τον αριθμό Τμημάτων που έχουν απώλειες εισακτέων ανά Περιφέρεια και το σχετικό ποσοστό αποδεικνύει την εξαιρετικά άνιση κατανομή των απωλειών μεταξύ Περιφερειών:

Τα παραπάνω στοιχεία απωλειών ανά Περιφέρεια αποτυπώνονται και στα παρακάτω γραφήματα.

Πρέπει να τονιστεί ότι οι απώλειες εισακτέων δεν πρόκειται να καλυφθούν με τις θέσεις που θα καλυφθούν μετά τη συμπλήρωση του δεύτερου μηχανογραφικού, μια που η Ε.Β.Ε. για κάθε Τμήμα ισχύει και για τις θέσεις που θα πληρωθούν από την α’ και την β’ κατανομή.

Οι συνέπειες που θα εμφανιστούν, οι οποίες όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοιχεία δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστη καμία Περιφέρεια της χώρας, έχουν, συνοπτικά ως εξής:

• Περιορισμός των φοιτητών στα Πανεπιστήμια, που σε περιφερειακά Ιδρύματα και πόλεις θα έχει δραματικό χαρακτήρα.
• Αύξηση της μαθητικής διαρροής στο Λύκειο και μείωση των αποφοίτων του (οδηγώντας αρκετούς στην πρόωρη μεταγυμνασιακή κατάρτιση) λόγω της δυσκολίας εισαγωγής στα ΑΕΙ αλλά και της εφαρμογής της Τράπεζας Θεμάτων.
• Αύξηση της φοίτησης σε φροντιστήρια και των σχετικών οικογενειακών δαπανών, εμπέδωση της φροντιστηριακής φοίτησης σε όλες τις τάξεις του Λυκείου.
• Πλήρης ακύρωση του μορφωτικού ρόλου του λυκείου σε όλες τις τάξεις, δεδομένης της έμφασης σε ότι είναι εξεταστικά χρήσιμο.
• Μείωση της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων (δεδομένου ότι αυτή έχει συνδεθεί με τον αριθμό φοιτητών) και άρα σταδιακό κλείσιμο ή συγχώνευση ακόμα και τμημάτων με πολλές δεκαετίες λειτουργίας.
• Κλείσιμο και συγχώνευση Τμημάτων και άρα περιορισμός του παραγόμενου ερευνητικού έργου των ελληνικών Πανεπιστημίων και αύξηση της «διαρροής εγκεφάλων» (μετανάστευση νέων και εξειδικευμένων ερευνητών).
• Ενίσχυση της φοίτησης στα ιδιωτικά κολλέγια και επιπλέον οικονομική επιβάρυνση των οικογενειών λόγω των διδάκτρων.
• Περιορισμός της αναπτυξιακής συνεισφοράς των περιφερειακών Πανεπιστημίων, ειδικά στην επαρχία όπου τα Πανεπιστήμια συνεισφέρουν με μελέτες, έργα και επενδύσεις.
• Περιορισμός της πολιτιστικής συνεισφοράς των ακαδημαϊκών κοινοτήτων στην επαρχία.
• Σημαντικές αρνητικές συνέπειες στις τοπικές οικονομίες της περιφέρειας.