Τα καλύτερα γκουρμέ εστιατόρια στη Βόρεια Ελλάδα εκτός Θεσσαλονίκης

Η λέξη γαστρονομικός προορισμός στην Ελλάδα, αν εξαιρέσεις την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και μερικά νησιά, είναι μάλλον σχετικά άγνωστη έννοια. Περιορίζεται σε μερικούς σταρ σεφ μάγειρες στην τηλεόραση και σε ελάχιστα εστιατόρια και δημιουργούς που κατάφεραν να βάλουν στο χάρτη περιοχές για αναζήτηση σπάνιων γαστριμαργικών εμπειριών. Στη Βόρεια Ελλάδα, υπάρχουν τέσσερα τέτοια εστιατόρια σε ορεινές περιοχές. Λόγος από μόνος του για μια εκδρομή. Και στα βραβεία Χρυσοί Σκούφοι 2017 η συνέπεια των πέντε εστιατορίων που ακολουθούν βραβεύτηκε δείχνοντας το δρόμο για μελλοντικούς ονειροπόλους που σχεδιάζουν αποδράσεις επιχειρηματικές στην επαρχία.

Γαστροδρόμιο Εν Ολύμπω– Λιτόχωρο

Τα τελευταία δώδεκα χρόνια στο Λιτόχωρο υπάρχει ένας γκουρμέ προορισμός. Που έγινε γκουρμέ γιατί ο εμπνευστής του δεν περιορίστηκε στη δημιουργία ενός καλού εστιατορίου αλλά το πήγε παραπέρα. Ο Ανδρέας Γάβρης μοιάζει δημιουργικά πεισματάρης και για αυτό πέτυχε. Έκανε ένα κύκλο ζωής πριν επιστρέψει στην πατρίδα του το Λιτόχωρο, στην Πιερία, και ασχοληθεί στα 35 του με τη μαγειρική επαγγελματικά και ξεχωριστά. Μαγείρευε πάντα, όμως όχι με ένα συνηθισμένο τρόπο. Ο τόσο κλισέ και κυρίως παρεξηγημένος πια όρος ‘’πειραγμένη ελληνική κουζίνα’’ εδώ έχει ουσιαστικό λόγο ύπαρξης. Ο σεφ και ιδιοκτήτης αναζήτησε κορυφαία ελληνικά προϊόντα χωρίς να νοιαστεί για την ποικιλία, τριάντα διαφορετικά τυριά το αποδεικνύουν στην κάρτα και άλλα έντεκα εξαιρετικά αλλαντικά. Σύναψε συμφωνίες με κορυφαίους οινοπαραγωγούς προσφέροντας στον πελάτη του τη δυνατότητα να πιει σε ποτήρι περισσότερες από είκοσι ετικέτες, από τις 500 που διαθέτει, κάτι που δεν συναντά κανείς ούτε σε εξειδικευμένο wine bar. Τέλος άρχισε να πειραματίζεται με γεύσεις. Το σπανακόριζο της μαμάς του έδωσε τη θέση του στο μπουραντί, το πιο κλασικό και αιώνιο πιάτο του, ένα θεϊκό ριζότο με τσουκνίδες, μανιτάρια και τρούφα. Μπέρδεψε στην κουζίνα του χορταρικά και λαχανικά ξεχασμένα με θαλασσινά, πάντρεψε τη φακή με ωραίο βουβαλίσιο καβουρμά και σορμπέ πορτοκαλιού, δημιούργησε σαλάτες που σε αφήνουν άφωνο, σπαγγέτι με αυγοτάραχο, φρικασέ θαλασσινών με μάραθο, μαύρο ελληνικό βιολογικό χοίρο, πατέ συκωτάκια πουλιών με γλάσο, πρόσθεσε στον μπακλαβά πλιγούρι και έκανε τα μανιτάρια γλυκό του κουταλιού. Δύσκολα αντιστέκεσαι.

*Γαστροδρόμιο Εν Ολύμπω, Αγ. Νικολάου 36, Λιτόχωρο, τηλ. 23520-21300

Μαριγούλα – Πολύγυρος

Τον δρόμο προς την Χαλκιδική τον ξέρεις καλά. Όταν πηγαίνεις δεύτερο πόδι πας συχνά κι από αυτόν του Πολυγύρου για να γλυτώσεις κίνηση. Καιρός να βάλεις στο πρόγραμμα και μια υποχρεωτική στάση εκεί για καλό φαγητό. Εδώ όλη η Αθήνα πίνει νερό στο όνομά της Μαριγούλας, εσύ τι κάνεις; Στο κέντρο του Πολυγύρου, λοιπόν, ακριβώς πίσω από τη Νομαρχία, βρίσκεται ένα από τα παλιότερα καταστήματα εστίασης στον Πολύγυρο, καθώς λειτουργεί από το 1971. Ο εξωτερικός χώρος δεν θα σου γεμίσει το μάτι αλλά τώρα το χειμώνα ο εσωτερικός θα σε αποζημιώσει, διακοσμημένος με αναπαλαιωμένα έπιπλα και ασπρόμαυρες φωτογραφίες που διηγούνται την 40χρονη ιστορία του καφεοινοπωλείου, όπως αυτοχαρακτηρίζεται στην ταμπέλα του. Ψυχή του μαγαζιού ο Σοφοκλής Γιαγτζόγλου, γιος της κας Μαριγούλας και εγγονός του περίφημου ζαχαροπλάστη Καπλάνη, που από τη δεκαετία του ’50 μέχρι τα μέσα του ’80 έγραψε την πιο γλυκιά ιστορία στην περιοχή. Η κυρία Μαριγούλα, αποφάσισε να εντάξει κάποια μαγειρευτά πιάτα στο μικρό ζαχαροπλαστείο-καφενείο κατά απαίτηση των θαμώνων του μαγαζιού και το μαγαζί λοξοδρόμησε σε ένα δρόμο που το 2010 το οδήγησε στον Χρυσό Σκούφο του Αθηνοράματος-Alpha Guide. Σπεσιαλιτέ που δεν φεύγουν απ΄τον κατάλογο η τεράστια σπαλομπριζόλα ψημένη μέτρια με βούτυρο, η χοιρινή μπριζόλα με καραμελωμένα κρεμμύδια, ο “σιδηρόδρομος” (spare ribs) με μαυροδάφνη και τα σογάνια, κρεμμύδια γεμιστά με κιμά, μυζήθρα και τραχανά. Σπεσιαλιτέ τα γεμιστά καρότα με τραχανά και κιμά … Εποχιακά αναζήτησε την μοσχαρίσια καρδιά με σάλτσα με σόγια και καπνιστή πάπρικα ή το φρέσκο ψητό χέλι με χαρουπόμελο, το ψαρονέφρι με κράνα, το κοτόπουλο με σάλτσα ινδοκάρυδου και σχοινόπρασο, κόντρα μοσχαριού με βούτυρο τρούφας Χαλκιδικής, σουτζουκάκια μπακαλιάρου με μπούκοβο και περγαμόντο, το φιλεταρισμένο μυλοκόπι με φάβα από πορτοκαλί φακές και το μαγειρευτό χταπόδι με μαραθόριζα και ελιές Χαλκιδικής. Από σαλάτες must η μαρινάτη κολοκυθοσαλάτα με σύγκλινο και ανθότυρο ή αυτή με το σπανάκι, αχλάδι, κρουτόν, κουκουνάρι, περιχυμένη με μπαλσάμικο σύκο και η πράσινη με ρόκα, καπαρόφυλλα, λιαστή ντομάτα, κουκουνάρι, κόκκινο πιπέρι, ρόδι, κράνα και βαλσάμικο. Ο σεφ δεν παραμελεί φυσικά και τα επιδόρπια: ζελέ από φρέσκο γκρέιπφρουτ, σπιτικό παγωτό και cheesecake με κατίκι Δομοκού. Καλή όρεξη!

*Πολύγυρος, Κωνσταντινουπόλεως, τηλ. 2371023171. Ώρες λειτουργίας: 12 μμ – 2 πμ. Δευτέρα ρεπό

Κοντοσώρος – Ξινό Νερό

Το χωριό Ξινό Νερό στη Φλώρινα με τους 1.100 κατοίκους, βρίσκεται στο ΒΔ τμήμα της Μακεδονίας, σε υψόμετρο 650μ., 30 χιλιόμετρα ΝΑ της Φλώρινας και 5 χιλιόμετρα ΒΔ του Αμυνταίου και είναι γνωστό για τρία πράγματα. Το καρναβάλι του, που οργανώνεται κάθε χρόνο, το φυσικό, μεταλλικό του νερό και τον Κοντοσώρο. Στον λιτό χώρο δεσπόζει το τζάκι, ενώ πίσω στον κήπο υπάρχει ένας πλήρως ενημερωμένος λαχανόκηπος από όπου προέρχονται τα φρέσκα ζαρζαβάτια που χρησιμοποιεί ο κύριος Κοντοσώρος στην κουζίνα του. Στο πέτρινο κελάρι αποθηκεύονται κρασιά από όλα τα τοπικά οινοποιεία και περιλαμβάνονται πάνω από 200 ετικέτες κρασιών από τον ελληνικό αμπελώνα αλλά και πολλές διεθνείς. Από το 2001 λειτουργεί και ξενώνας κτισμένος σε παραδοσιακή αρχιτεκτονική, ενώ από το 2008 το εστιατόριο βραβεύεται κάθε χρόνο με το Χρυσό Σκούφο για την Ελληνική Κουζίνα. Η μαγειρική του Νίκου Κοντοσώρου δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα τα πανάκριβα γκουρμέ εστιατόρια της Αθήνας και του εξωτερικού. Θα προσκυνήσεις από την πρώτη μπουκιά. Στην κουζίνα του οι πιπεριές Φλωρίνης, το σαφράν και τα άγρια μανιτάρια έχουν την τιμητική τους. Από την πιο απλή ομελέτα με μανιτάρια (που μόλις μάζεψε από το βουνό) μέχρι τα εξαιρετικά ριζότο με άγρια μανιτάρια ή αυτό με τα κολοκυθάκια, το καπνιστό χοιρινό και το ξύσμα λεμονιού. Ο κατάλογος σχετικά μικρός για να μη σε φέρνει σε δύσκολη θέση όταν έρχεται η ώρα της παραγγελίας: Αϊβάρ (πατέ πιπεριάς φλωρίνης, φέτα Φλωρίνης ψητή με κρούστα, μπάτζος (σκληρό, αποβουτυρωμένο τυρί) στα κάρβουνα στα κορυφαία ορεκτικά, μια υπέροχη σαλάτα με φρέσκα φασολάκια, κάπαρη και αυγό και συνεχίζεις με κανελόνια με σάλτσα από πιπεριές Φλωρίνης, ψαρονέφρι με φλωρινέτα (τοπικό τυρί) και λιαστή ντομάτα, σουτ μακάλο (τηγανητός μοσχαρίσιος κεφτές περιχυμένος με χυλωμένο ζωμό κότας αρωματισμένο με σαφράν ), ένα τοπικό πιάτο που δεν θα το γευτείτε αλλού, χοιρινό με τραχανά, μαλακό τυρί και αρωματισμένο με τσουμπρίκα (ένα μυρωδικό σαν τη ρίγανη), χοιρινό φιλέτο με κρούστα κόκκινου πιπεριού και γλυκοπατάτα και κεφτεδάκια ζυμωμένα με τραχανά.

*Ξινό Νερό Φλώρινας, 2386081256, 2386081551.

Θωμάς – – Σκλήθρο

Το Σκλήθρο (μέχρι το 1927 λεγόταν Ζέλενιτς), που πήρε το όνομά του από τα πανύψηλα σκλήθρα που φυτρώνουν στις όχθες του τοπικού χειμάρρου που χύνεται στη λίμνη Ζάζαρη, είναι χτισμένο στα 680 μ. υψόμετρο, στους πρόποδες του όρους Βίτσι, στο δρόμο προς Καστοριά. Απέχει 51 χλμ. από τη Φλώρινα και έχει μόνιμο πληθυσμό περίπου 500 κατοίκων, εκ των οποίων οι περισσότεροι ασχολούνται με την καλλιέργεια της πατάτας. Όμορφο χωριό σε όμορφη τοποθεσία, αλλά έχεις ακόμη ένα λόγο για να πας μέχρι εκεί. Το εστιατόριο του Θωμά που είναι πάνω στο δρόμο που περνά δίπλα απ΄το Σλήθρο. Το εστιατόριο λειτουργεί από το 1970, ενώ την παράδοση ενός από τα πιο διάσημα εστιατόρια της επαρχίας που μεταμόρφωσε το παραδοσιακό φαγητό της περιοχής σε γκουρμεδιά εξαιρετικής ποιότητας, συνεχίζουν οι εγγονοί του Θωμά, Βαγγέλης και ο Θωμάς Πασπάλης. Ξεκίνας με χωριάτικο ψωμί με προζύμι, μανούρι Βλάστης με ντομάτα, κρέμα βαλσάμικου και βασιλικό, πιπεριές Φλωρίνης γεμιστές με τουρσί, σαλιγκάρια τηγανητά με σκορδοβούτυρο, μανιτάρια γεμιστά και περνάς στα κυρίως πιάτα με βουβάλι (ελιά ) με λιμοντσέλο πάνω σε πουρέ σελινόριζας, κότσι χοιρινό στη γάστρα με πατάτα Σκλήθρου, αγριογούρουνο κρασάτο με σπιτικές χυλοπίτες, μάγουλα μοσχαρίσια κοκκινιστά με παπαρδέλες, χοιρινό με πορτοκάλι, μοσχαράκι με μελιτζάνα, ελάφι κοκκινιστό, αγριογούρουνο κρασάτο, μπριζόλα σασέρ κρασάτη, αμελέτητα μόσχου, στρουθοκάμηλο τηγανητή σβησμένη με κρασί και κατσικοκεφτέδες. Για επιδόρπιο σοκολατόπιτα, καρυδόπιτα, κολοκύθα και ντοματάκι του κουταλιού.

*18ο χλμ. Αμυνταίου-Καστοριάς, Σκλήθρο Φλώρινας, 2386031206.

Και τα 4 εστιατόρια βραβεύτηκαν με Χρυσό Σκούφο 2016 στα πρόσφατα βραβεία του Αθηνοράματος.