Ο απόλυτος γαστρονομικός και οινικός χάρτης της Κεντρικής Μακεδονίας!

Γεννήθηκαν μέσα από ιστορίες και παραδόσεις και μιλάνε κατευθείαν στην καρδιά. Η γαστρονομία και ο οίνος της Κεντρικής Μακεδονίας είναι ένας  προορισμός ζωντανός, μοναδικός και πολυμορφικός, γεμάτος γευστικές εκπλήξεις, που διατηρεί τις αισθήσεις σε διαρκή πρόκληση. 

Από την Έδεσσα ως τα όρια του Αγίου Όρους και από την Κατερίνη ως τα Δαρνακοχώρια των Σερρών, δεν υπάρχει αντίστοιχο μέρος όπου μπορεί κανείς να συναντήσει τέτοια ποικιλομορφία στο τραπέζι, όπως αυτή της Κεντρικής Μακεδονίας. Μια από τις πλουσιότερες γαστρονομικές και οινικές παραδόσεις στην Ελλάδα -ίσως και στην Ευρώπη- συνθέτουν ένα μοναδικό παζλ γεύσεων και αρωμάτων. 

Ξεχωριστή, με δυνατή προσωπικότητα, δωρική, αλλά και πολύπλοκη, με βαθιά ιστορία και ουσία και σίγουρα πολυμορφική. Η γαστρονομική ταυτότητα της Κεντρικής Μακεδονίας διαμορφώθηκε από την αρχαιότητα μέχρι την Τουρκοκρατία και από τα προσφυγικά κύματα της Μικράς Ασίας μέχρι σήμερα, από τους ανθρώπους της, τις αντιλήψεις τους, τις δημιουργικές τους ανησυχίες και τις παραδόσεις τους, μέσα από ποικίλα  συστατικά και τεχνικές. Κι όλα αυτά με φόντο την εύφορη μακεδονική γη με τις φυσικές ομορφιές της, όπως ο παραγωγικός κάμπος της -από τον Όλυμπο, τον Θερμαϊκό και τη χερσόνησο της Χαλκιδικής μέχρι τον Στρυμονικό-, τα ποτάμια και η θάλασσά της. Με πλούσια αγροτική παραγωγή, κτηνοτροφία και αλιεία, κάθε είδους ψάρια, θαλασσινά, καρποί, λαχανικά, τυριά, κρέατα, πουλερικά, μπαχαρικά και βότανα, που ευδοκιμούν μόνο σε αυτά εδώ τα μέρη, δένονται αρμονικά σε συνθέσεις γλυκιές ή αλμυρές και συνοδεύονται από κορυφαίους οίνους, σε μια σειρά από τοπικά γαστρονομικά διαμάντια, προσφέροντας μοναδικές γευστικές εμπειρίες. Το παρελθόν -ένα γευστικό κράμα πολιτισμών και πειραματισμών- συναντάει το δημιουργικό παρόν και μαζί μεταμορφώνουν βιώματα αιώνων σε γαστρονομικές εμπειρίες.  

Μικρές στάσεις σε όσα συνέθεσαν τη γαστρονομική αυτή διαδρομή και  εξακολουθούν να αποτελούν τους πυλώνες της ιστορίας και της κοινωνικής ζωής του τόπου αυτού, καθώς και τη βάση μιας μακράς και σημαντικής παράδοσης! 

HIGHLIGHTS 

Κουλούρι: To snack-icon! Η καλημέρα στη Θεσσαλονίκη -και όχι μόνο- έχει το άρωμα του ψημένου σουσαμιού και την υφή της τραγανής ζύμης.  Παραδοσιακό αρτοσκεύασμα, με βυζαντινές καταβολές, που ξεκίνησε να παρασκευάζεται από πρόσφυγες της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς  Ασίας.

Μπουγάτσα: Κληρονομιά των μικρασιατών προσφύγων, ιδιαίτερα  δημοφιλής στη Β. Ελλάδα, της οποίας η συνταγή διαφέρει από τις υπόλοιπες. Κυρίως, περιέχει γέμιση κρέμας -σερβίρεται με άχνη και κανέλα- ή τυριού, αλλά και σπανάκι ή κιμά. Η μπουγάτσα Θεσσαλονίκης και Σερρών θεωρούνται οι κορυφαίες. Και είναι! 

Καφές φραπέ: Ο κρύος στιγμιαίος καφές, που γεννήθηκε το 1957 στη Θεσσαλονίκη κι έγινε παγκόσμια συνήθεια. To 1957, κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), ο Δημήτρης Βακόνδιος, υπάλληλος της Nestlé, απουσία ζεστού νερού για να φτιάξει τον στιγμιαίο καφέ του, αυτοσχεδίασε. Χρησιμοποιώντας  κρύο νερό κι έναν αναδευτήρα έφτιαξε έναν κρύο καφέ με πλούσιο αφρό, που ονομάστηκε φραπέ, από το γαλλικό «frappé», ήτοι ανακατεμένος.

THE COMBO

Αγιορείτικη Μελιτζανοσαλάτα: Παραδοσιακή συνταγή από το Άγιον Όρος. Ξεχωρίζει για την απλότητα και τη βαθιά της γεύση, καθώς η μελιτζάνα ψήνεται ολόκληρη μέχρι να μαλακώσει και να γίνει καπνιστή.

Αγιορείτικος Μπακαλιάρος με Πατάτες και Δαμάσκηνα: Μία συνταγή του Μοναχού Επιφάνιου, που έγινε γνωστός για τις μαγειρικές του ικανότητες και διέδωσε τη μαγειρική του Αγίου Όρους, παγκοσμίως. Η συνταγή είναι παραδοσιακή της Χαλκιδικής με σταφίδες. Ο ίδιος αντικατέστησε τις σταφίδες  με δαμάσκηνα και πρόσθεσε το κλασικό κρεμμυδόζουμο, αναβαθμίζοντας τη συνταγή! 

Αγριογούρουνο με κυδώνι: Το «βαρύ πυροβολικό» της Πιερίας -γνωστή για την εξαιρετική ποιότητα χοιρινού. Εδώ, η σύνδεση της τοπικής κουζίνας με τα προϊόντα της περιοχής αποτυπώνεται σ’ ένα πεντανόστιμο πιάτο με τρυφερό κρέας και τη γλύκα του κυδωνιού.

Αρνάκι καπαμάς: Παραδοσιακό, γιορτινό πιάτο που προέρχεται κυρίως από τη Μακεδονία και τη Θράκη. Η ονομασία αναφέρεται στην τεχνική  μαγειρέματος, καθώς το κρέας σιγοβράζει με καρυκεύματα και σάλτσα ντομάτας, σε σκεπασμένη κατσαρόλα, ώστε να διατηρείται η υγρασία και να απορροφά όλα τα αρώματα. 

Ατζέμ πιλάφι: Έχει περσική καταγωγή, καθώς οι Τούρκοι αποκαλούσαν τους Πέρσες “Acem”, και η λέξη «πιλάφι» προέρχεται από την περσική “pulaw”. Έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και αργότερα στην Ελλάδα, με την οθωμανική εκδοχή να θεωρείται η αυθεντική. 

Βουβαλίσιο στιφάδο: Ιδιαίτερη σπεσιαλιτέ από την περιοχή γύρω από τη Λίμνη Κερκίνη. Το εξαιρετικό, ντόπιο βουβαλίσιο κρέας αποτελεί γαστρονομική εμπειρία, που πρέπει να απολαύσει κάθε επισκέπτης.

Γεμιστά: Η ονομασία αναφέρεται σε ένα γενικότερο είδος συνταγών με γεμισμένα λαχανικά, όπως ντομάτες, πιπεριές, κολοκυθάκια και μελιτζάνες με ρύζι ή κιμά. Η ιστορική τους προέλευση συνδέεται με την ελληνική και την οθωμανική παράδοση των «ντολμάδων». Η ιδέα του γεμιστού λαχανικού είναι μια αρχαία πρακτική, που αναφέρεται σε διάφορες κουζίνες του κόσμου. Ντομάτες και πιπεριές γεμίζονται με ρύζι, κιμά και μπαχαρικά, ενώ θα ανακαλύψετε ενδιαφέρουσες παραλλαγές σε όλη την Κεντρική Μακεδονία. 

Γκαβόψαρα Ημαθίας: Ο πιο δημοφιλής τσιπουρομεζές της Νάουσας. Πρόκειται για μελιτζάνες ψημένες σε αλατόνερο με σινάπι. 

Γκαϊκανάς Νάουσας: Παραδοσιακό έδεσμα, που αποτελεί μέρος της τοπικής κουζίνας. Θυμίζει κάτι ανάμεσα σε ομελέτα και σαγανάκι και βασίζεται κυρίως στα αβγά και το τυρί, όπως τοπικός Μπάτζος ή κεφαλοτύρι.  

Ευριστέ: Το ποντιακό, χειροποίητο, ψημένο ζυμαρικό, ξεχωρίζει για τη διαδικασία παρασκευής του -είναι χρονοβόρα-, κι έχει μοναδική γεύση και υφή. Θα το συναντήσετε κυρίως σε περιοχές του Κιλκίς. 

Ιμάμ Μπαϊλντί: Το πιο χαρακτηριστικό πιάτο με μελιτζάνες και κρεμμύδι της ελληνικής κουζίνας, με καταγωγή από την οθωμανική μαγειρική παράδοση. Στα τουρκικά, σημαίνει «ο ιμάμης λιποθύμησε» και η επικρατέστερη ιστορία αφορά στον ιμάμη (μουσουλμάνος κληρικός), που λιποθύμησε από την απόλαυση της πλούσιας γεύσης ή την ποσότητα του ελαιολάδου που χρησιμοποιήθηκε! 

Ιτς πιλάφ: Ρύζι με συκωτάκια και μυρωδικά, που ξεκίνησε ως γέμιση (αυτό σημαίνει ιτς στα τουρκικά, «μέσα») για αρνί και στη συνέχεια, έγινε ξεχωριστό πιάτο. 

Κεμπάπ: Θα το βρείτε σε διάφορες παραλλαγές στην Κεντρική Μακεδονία, αλλά  το κλασικό είναι κιμάς -από μοσχάρι ή αρνί-, πλασμένος σε μπάλες ή λουκάνικα, που ψήνεται στη σχάρα. Συνοδεύεται με πίτες, λαχανικά και τζατζίκι.

Κεσκέκι: Καθαρά γιορτινό πιάτο -σερβίρεται σε γάμους, βαφτίσεις, πανηγύρια- με ρίζες στη μικρασιατική κουζίνα. Παρασκευάζεται από σπασμένο σιτάρι (πλιγούρι) και κρέας, συνήθως αρνίσιο ή μοσχαρίσιο.

Κόκορας με χυλοπίτες: Κλασικό, ελληνικό comfort πιάτο, που μπορείτε να βρείτε σε διάφορα εστιατόρια και ταβέρνες της Θεσσαλονίκης, αλλά και αγαπημένη συνταγή για το σπιτικό τραπέζι. 

Κολομπαρίνα: Παραδοσιακή, γλυκιά κολοκυθόπιτα χωρίς φύλλο που αγαπάνε στη  Βόρεια Ελλάδα, κυρίως στην περιοχή των Σερρών. Είναι γνωστή και με άλλα ονόματα, όπως γκουλιάρα, γκολιαρόπιτα ή γυμνή κολοκυθόπιτα. 

Κουκουλωτό με αρνίσιο κρέας: Το συναντάμε κυρίως στην Πέλλα. Το κύριο συστατικό του είναι το αρνίσιο κρέας, ενώ περιλαμβάνει ρύζι, κριθάρι ή πλιγούρι, μαζί με χορταρικά και μπαχαρικά, και παρασκευάζεται σε κατσαρόλα ή πήλινο σκεύος. 

Λουκάνικο Τζουμαγιάς: Παραδοσιακή ποικιλία λουκάνικου, που παρασκευάζεται στην Ηράκλεια Σερρών. Θεωρείται μία από τις πιο δημοφιλείς σπεσιαλιτέ του Νομού κι έχει κατακτήσει όλη την Ελλάδα.

Μακεδονική Μάντζα: Χαρακτηριστικό δείγμα της αγροτικής κουζίνας της Νάουσας. Η ονομασία της προέρχεται από το ιταλικό «mangiare», που σημαίνει «τρώω». Αποτελείται από απλά υλικά, όπως πατάτες, κρεμμύδια, πιπεριές και ντομάτες.

Μανιταρόπιτα: Πιάτο κυρίως της Πιερίας. Παρασκευάζεται με φύλλο -χωριάτικο ή σφολιάτα- και γέμιση από μανιτάρια, τυριά, όπως φέτα ή κασέρι, κρεμμύδια, σκόρδο και μυρωδικά, όπως μαϊντανό ή θυμάρι. 

Μύδια: Σπεσιαλιτέ της Θεσσαλονίκης και άμεσα συνδεδεμένα με τη γαστρονομική ταυτότητα της πόλης. Η περιοχή του Θερμαϊκού, ιδίως οι περιοχές της Νέας Μηχανιώνας και του Καλοχωρίου, είναι φημισμένες για την παραγωγή μυδιών υψηλής ποιότητας.

Μπουγιουρντί: Δημοφιλής και πεντανόστιμος μεζές με βάση τη φέτα ή άλλο τυρί, τις πιπεριές -συνήθως κόκκινες-, τις ντομάτες και τα μπαχαρικά, όπως ρίγανη και πιπέρι. Το πιάτο ψήνεται σε πήλινο σκεύος ή ταψί σε φούρνο. 

Μπουμπάρι: Παραδοσιακό λουκάνικο της Χαλκιδικής, που έχει ρίζες στην τοπική κουζίνα. Προκειται για ένα λουκάνικο, φτιαγμένο από χοιρινό κρέας, ρύζι, μυρωδικά και μπαχαρικά.

Μπουρέκι: Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά πιάτα της Μακεδονίας. Μια πίτα γεμισμένη με φέτα, κολοκύθια και διάφορα μυρωδικά, που συνήθως ψήνεται στον φούρνο. 

Παραδοσιακά ζυμαρικά: Τραχανάς, χυλοπίτες και πλεξούδες αποτελούν βασικό κομμάτι της μακεδονικής διατροφής και περιλαμβάνονται σε ποικίλα πιάτα και σπεσιαλετέ της κεντρικής Μακεδονίας.

Παστίτσιο: Το διάσημο πιάτο με μακαρόνια, κιμά και μπεσαμέλ, που ψήνεται στον φούρνο, αποτελεί την κορωνίδα της μακεδονικής κουζίνας κι έχει ιταλική καταγωγή. Ξεκίνησε ως ένα πιάτο με στρώσεις, που περιείχε ζυμαρικά, κρέας και σος, σε διάφορες παραλλαγές γύρω στον 17ο αιώνα. Μπορεί να συναντήσετε και παραλλαγές με άλλα είδη κρέατος, όπως μοσχαρίσιο ή κοτόπουλο.

Πιλάφι με κολοκυθολούλουδα: Παραδοσιακό πιάτο της Πιερίας και σπεσιαλιτέ της περιοχής. Αρώματα από πιλάφι και τρυφερά κολοκυθολούλουδα, προσφέρουν ένα comfort γευστικό αποτέλεσμα.

Πιροσκί: Παραδοσιακά γεμιστά ψωμάκια που βρίσκουμε σε πολλές περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας. Η γέμιση συνήθως περιλαμβάνει κιμά, τυρί ή λαχανικά, ενώ το ψωμάκι είναι τηγανισμένο ή ψημένο. Προέρχεται κυρίως από τη Ρωσία και την Ουκρανία, αν και ο όρος «πιροζόκ» (ενικός του πιροσκί) είναι υποκοριστικό του ρωσικού «πιρόγκ», που σημαίνει «πίτα». 

Σαγανάκι: Δημοφιλής συνταγή που χρησιμοποιεί φέτες τυριού (συνήθως φέτα ή κεφαλοτύρι) και τηγανίζεται σε βούτυρο ή λάδι μέχρι να γίνει τραγανό από έξω και λιωμένο από μέσα. Σερβίρεται με λεμόνι και μυρωδικά.

Σαλιγκάρια γιαχνί: Στην περιοχή της Πέλλας θεωρείται ένα από τα κουρυφαία και δημοφιλή παραδοσιακά φαγητά, που παρασκευάζεται με σαλιγκάρια, τα οποία μαγειρεύονται σε μια πυκνή, κοκκινιστή σάλτσα με ντομάτες, κρεμμύδια, σκόρδο και αρωματικά, όπως δάφνη και γαρίφαλλα. 

Σαρακατσάνικη γαλατόπιτα: Παραδοσιακή πίτα που συνδυάζει γλυκές και αλμυρές γεύσεις, χρησιμοποιώντας φύλλο και μια κρέμα με βάση το γάλα και το τυρί. 

Σιρόν με πασκιτάν: Χειροποίητα ζυμαρικά της ποντιακής κουζίνας, τυλιγμένα σε μικρά ρολάκια. Στην παραδοσιακή τους εκδοχή, απαιτούν σάλτσα με πασκιτάν, το αποβουτυρωμένο, στραγγισμένο και αλατισμένο γιαούρτι.

Σουβλάκια Αγίου Προδρόμου: Στο γραφικό χωριό της Χαλκιδικής, θα πάτε για την εξαιρετική κουζίνα και ειδικότερα τα φημισμένα σουβλάκια του. Μια γαστρονομική εμπειρία που δεν πρέπει να χάσετε.

Σουτζουκάκια Σμυρνής: Χαρακτηριστικό πιάτο της Θεσσαλονίκης, και όχι μόνο, με κιμά (κυρίως μοσχαρίσιο), που μαγειρεύεται με μπαχαρικά και σάλτσα ντομάτας. 

Τας Κεμπάπ: Ένα πιάτο με κρέας, που η ονομασία του προέρχεται από τις τουρκικές λέξεις tas (σκεύος) και kebab (ψητό κρεατικό πιάτο). Η ελληνική εκδοχή του είναι μοσχαράκι σε σάλτσα ντομάτας, μπαχαρικά και κόκκινο κρασί στην κατσαρόλα, που συνήθως σερβίρεται με πιλάφι. Η προέλευσή του στην Ελλάδα συνδέεται με τους έλληνες πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη και τη Μικρά Ασία. 

Τσιρονόπιτα Λαγκαδά: Παραδοσιακή πίτα που παρασκευάζουν στις περιοχές γύρω από την Κορώνεια και τη Βόλβη, κυρίως από τσιρόνι, δηλαδή, αποξηραμένες και αλατισμένες σαρδέλες ή άλλους θαλασσινούς θησαυρούς.

Τζιγεροσαρμάδες: Θεωρούνται παραδοσιακό φαγητό της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με ιδιαίτερη σύνδεση με περιοχές όπως η Θράκη και η Κομοτηνή. Η ονομασία τους προέρχεται από το «τζιέρι», που σημαίνει συκώτι κι εντόσθια, καθώς η γέμιση αποτελείται κυρίως από αρνίσια εντόσθια, συκωταριά και ρύζι. 

Φασουλονταβάς: Μία χορτοφαγική σπεσιαλιτέ της Ημαθίας που συνδυάζει φασόλια με ρύζι και άλλα υλικά. Τέλεια γεύση και μεγάλη θρεπτική αξία, καθώς περιέχει όσπρια και δημητριακά.

THE BASE

Άγρια χόρτα Χαλκιδικής: Η Χαλκιδική είναι πλούσια σε άγρια χόρτα, τα οποία συλλέγονται και χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή κουζίνα της. Ανάμεσά τους, η μολόχα, το πικροράδικο ή πικραλίδα, γνωστό και ως ραδίκι. 

Αγριομάραθος και Χαμομήλι: Βότανα που χρησιμοποιούνται για τη γεύση, αλλά και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.

Αχλάδια Κατερίνης: Η Κατερίνη είναι γνωστή για τα αχλάδια της, που αποτελούν βάση για διάφορα γλυκά και μαρμελάδες.

Γαρίδες Πιερίας: Από τον πλούσιο θαλασσινό κατάλογο της Κεντρικής  Μακεδονίας, οι γαρίδες είναι χαρακτηριστικές της περιοχής και ξεχωρίζουν για την υψηλή ποιότητα και τη μοναδική τους γεύση. Γνωστές ως «γαρίδες Θερμαϊκού», με κυριότερη ποικιλία τη νόστιμη γαρίδα «Μπάρμπα».

Βερίκοκα Ημαθίας: Φημισμένα για την εξαιρετική ποιότητα και πλούσια γεύση, καλλιεργούνται σε εύφορα εδάφη που ευνοούνται από το μεσογειακό κλίμα. Ξεχωρίζουν για το έντονο πορτοκαλί χρώμα, τη ζουμερή σάρκα και τη γλυκιά, αρωματική τους γεύση.

Βουβαλίσιο γιαούρτι Κερκίνης: Από τα πιο εκλεκτά γαλακτοκομικά προϊόντα της Ελλάδας. Οι Σέρρες φημίζoνται για την εκτροφή βουβαλιών, τα οποία βρίσκονται εκεί από την αρχαιότητα. Η εκτροφή τους στηρίζεται στα πλούσια και υγρά βοσκοτόπια της περιοχής, που προσφέρουν εξαιρετική ποιότητα γάλακτος. Το βουβαλίσιο γιαούρτι διαθέτει πλούσια και κρεμώδη υφή, έντονη γεύση και υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Σε σύγκριση με το γιαούρτι από αγελαδινό ή πρόβειο γάλα, είναι πλουσιότερο σε πρωτεΐνες και ασβέστιο. 

Ελιές Χαλκιδικής: Οι περίφημες «Χονδροελιές» ξεχωρίζουν για το εντυπωσιακό τους μέγεθος, είναι σαρκώδεις και διαθέτους μια ελαφρώς πικάντικη γεύση. 

Κάστανα Πάικου: Γνωστά για τη γλυκιά γεύση τους και την τρυφερή τους υφή, είναι μια εξαιρετική ποικιλία που παράγεται στην περιοχή γύρω από το όρος Πάικο, σε Πέλλα και Κιλκίς. 

Καρατζοβίτικη πιπεριά: Προέρχεται από τους καρπούς της ποικιλίας του γένους Καψικόν το ετήσιον (Capsicum annuum), που έφθασαν επί Τουρκοκρατίας στην Καρατζόβα, όπως λεγόταν τότε η περιοχή της Αριδαίας, και ευδοκίμησαν στα χωριά Γαρέφι και Προμάχους, τα οποία ερίζουν για την καταγωγή της. Με εξαιρετική γεύση και πλούσια σε βιταμίνες, αποτελεί κομμάτι της τοπικής παράδοσης και γαστρονομίας, που προορίζεται τόσο για το καθημερινό τραπέζι, όσο και για την παραγωγή του κόκκινου πιπεριού -καπνιστή πάπρικα και μπούκοβο. Η χρήση του συνδέεται με τις παραδοσιακές μεθόδους συντήρησης των τροφίμων, όπου οι καπνιστές πιπεριές χρησιμοποιούνταν για να προσθέσουν γεύση και άρωμα, παρέχοντας ταυτόχρονα μια φυσική μορφή συντήρησης.

Κεράσια Πέλλας: Τα φημισμένα παγκοσμίως πεντανόστιμα κεράσια του κάμπου. Η Πέλλα είναι ιδανική για την καλλιέργεια κερασιών λόγω του εύφορου εδάφους, του ήπιου κλίματος και της παραδοσιακής αγροτικής γνώσης.

Μέλι Χαλκιδικής: Δίκαια χαρακτηρίζεται το κέντρο της μελισσοκομίας στην Ελλάδα, με πάνω από 7.000 μελισσοκόμους και μεγάλη ετήσια παραγωγή.

Ροδάκινα Ημαθίας: Γνωστά για την εξαιρετική ποιότητα και γεύση τους, αποτελούν τα πιο περιζήτητα φρούτα της Ελλάδας. 

Τυριά: Η διάσημη φέτα και τα μακεδονικά κεφαλοτύρια μαζί με παραδοσιακά τυριά, όπως το σκοτύρι και η μυζήθρα, πρωταγωνιστούν σε πιάτα σε όλο τον κόσμο.

Φέτα Χαλκιδικής: Η Χαλκιδική είναι φημισμένη παγκοσμίως για την πλούσια παράδοσή της στην παραγωγή τυριών και γαλακτοκομικών προϊόντων. Η φέτα είναι ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης), που σημαίνει ότι η παραγωγή της πρέπει να ακολουθεί συγκεκριμένα πρότυπα και να γίνεται μόνο στην Ελλάδα.

SWEET LIFE

Ακανές Σερρών: Το κατεξοχήν παραδοσιακό γλυκό των Σερρών, ένα μείγμα από ζάχαρη, νισεστέ, καβουρντισμένα αμύγδαλα και κατσικίσιο βούτυρο. Η ιστορία του ξεκινά επί Τουρκοκρατίας, όταν οι Μπέηδες έκαναν τις καλοκαιρινές διακοπές τους στον Λαϊλιά, γι’ αυτό κι έμεινε η ονομασία «Ακανές Λαϊλιά Σερρών». Η παρασκευή γινόταν σε μεγάλα καζάνια, ενώ το νερό του Λαϊλιά ήταν το βασικότερο συστατικό που του προσέδιδε όλη τη νοστιμιά.

Γλυκά του κουταλιού: Η Κεντρική Μακεδονία με την πλούσια αγροτική παραγωγή της σε φρούτα φημίζεται για τα γλυκά του κουταλιού, όπως κεράσι, κυδώνι, σύκο, σταφύλι, καρύδι, βερίκοκο κλπ. 

Ιτσλί ή χανούμ γκιρντάν: Ένα μικρασιάτικο γλυκό, γεμιστό με καρύδι, που το κεντάνε με ένα ειδικό τσιμπίδι και δημιουργούν περιφερειακά ένα διακοσμητικό σχέδιο.

Καζάν ντιμπί: Παραδοσιακό γλυκό της οθωμανικής κουζίνας, ιδιαίτερα δημοφιλές τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία. Το όνομά του στα τουρκικά σημαίνει «ο πάτος του καζανιού», καθώς φτιάχνεται με  καραμελωμένη κρούστα, που έχει γεύση καμένου καζανιού.

Μαρμελάδες Πέλλας & Ημαθίας: Γνωστές για τις πολλές καλλιέργειες φρούτων, φημίζονται για τη δημιουργία υψηλής ποιότητας μαρμελάδων. Η Πέλλα περισσότερο με ροδάκινα, βερίκοκα και κεράσια και η Ημαθία με μήλα και ροδάκινα.

Μουσταλευριά αγιορείτικη: Δημοφιλής συνταγή που περιλαμβάνει μούστο, νισεστέ, νερό, σουσάμι, κανέλα και προαιρετικά αμύγδαλα ή καρύδια. Οι ρίζες της ανάγονται στα αρχαία χρόνια, τότε που ήταν γνωστή ως οινούτα -η ονομασία αυτή διατηρήθηκε κατά τη βυζαντινή περίοδο μαζί με άλλες, όπως μουστόπιτα και πάστελλος. 

Μουστόπιτα Νάουσας: Ένα παραδοσιακό γλυκό με ρίζες στην ποντιακή και μακεδονική κουζίνα. Είναι γνωστή για την πλούσια γεύση της και την ιδιαίτερη σύνθεση των υλικών της. Παρασκευάζεται κυρίως από μούστο και αλεύρι, με προσθήκη κανέλας και γαρίφαλου.

Ρεβανί Βέροιας: Το ρεβανί (ή ραβανί) είναι το παραδοσιακό γλυκό της Βέροιας, αλλά φημισμένο σε όλη την Ελλάδα. Σιροπιαστό που  φτιάχνεται για περισσότερο από έναν αιώνα στην πόλη και αποτελεί must try κάθε επισκέπτη.

Πολίτικο τσουρέκι: Το αυθεντικό μαστιχωτό τσουρέκι αποτελεί ένα από τα διασημότερα γλυκά της Θεσσαλονίκης, με τη φήμη του να ξεπερνάει τα στενά όρια ακόμα και της χώρας. Η καταγωγή του είναι μικρασιατική και η παρασκευή του συνδέεται με τις γευστικές παραδόσεις των ελλήνων προσφύγων της Κωνσταντινούπολης. 

Σαραγλί: Η δημοφιλκής αυτή γλυκιά παρασκευή βασίζεται σε φύλλο κρούστας και περιέχει γέμιση από αμύγδαλα ή καρύδια, με μέλι και  μπαχαρικά, προσφέροντας μια μοναδική γεύση στους φανατικούς των σιροπιαστών.

Τρίγωνα Πανοράματος: Χειροποίητο χωνάκι από τραγανό, σιροπιασμένο φύλλο, γεμιστό με βελούδινη κρέμα πατισερί. «Τρίγωνο» εξαιτίας του σχήματος, «Πανοράματος» λόγω της προέλευσής του, μια δημιουργία άνω των 80 ετών -μια ιδέα-σύμβολο από τον Γιάννη Ελενίδη.

Χαλβάς Φερών: Από τα πλέον παραδοσιακά γλυκά, που φτιάχνεται από σιμιγδάλι, ζάχαρη, νερό και λάδι. Το σερβίρουν με καβουρδισμένα αμύγδαλα ή καρύδια για έξτρα γεύση.

ΟΙΝΟΠΟΙΕΙΑ 

Η γαστρονομία της Κεντρικής Μακεδονίας συνδυάζει τις κορυφαίες τοπικές πρώτες ύλες με τις παραδοσιακές τεχνικές και τις σύγχρονες τάσεις, διαμορφώνοντας έναν γαστρονομικό χάρτη που αντανακλά την ιστορία, τον πολιτισμό και τη γεωγραφία της περιοχής. Οι τοπικές γεύσεις προσφέρουν μοναδικές συγκινήσεις, που ενισχύονται από τη συνοδεία οίνου, που αποτελεί ένα από τα δυνατά χαρτιά της περιοχής. Η Κεντρική Μακεδονία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ελληνική οινοπαραγωγή, με την ποικιλομορφία των κρασιών της και τα επισκέψιμα οινοποιεία της. Εδώ, καλλιεργούνται γηγενείς και διεθνείς ποικιλίες, με σημαντικότερη ερυθρή την Ξινόμαυρο, ενώ από τις λευκές ξεχωρίζουν η Μαλαγουζιά και το Ασύρτικο. Διεθνείς ποικιλίες, όπως το Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Sauvignon Blanc και Chardonnay έχουν, επίσης, εγκλιματιστεί στην περιοχή, συμβάλλοντας στην ποικιλία των κρασιών. Κι έτσι η πλούσια γαστρονομική παράδοση ενισχύεται και με την οινική παρουσία. 

Τα σημαντικότερα επισκέψιμα οινοποιεία της περιοχής αποτελούν πλέον κάτι παραπάνω από απλές παραγωγικές μονάδες οίνου, καθώς συμβάλλουν στην αύξηση του οινοτουρισμού με τη διοργάνωση ποικίλων εκδηλώσεων, όπως δοκιμές κρασιών, γευσιγνωσίας, μουσικές εκδηλώσεις, συναντήσεις και συζητήσεις, αλλά κυρίως επαφή και γνωριμία με τον θαυμαστό κόσμο του οίνου. 

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Κτήμα Γεροβασιλείου: O αεικίνητος και πολυπράγμων Βαγγέλης Γεροβασιλείου ξεκινάει το 1981 την αναβίωση των 25 στρεμμάτων οικογενειακού αμπελώνα στην Επανομή και πέντε χρόνια μετά, πραγματοποιεί την πρώτη οινοποίηση. Σήμερα, ο αμπελώνας εκτείνεται σε 800 στρέμματα όπου καλλιεργούνται ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες, το υπέροχο οινοποιείο είναι από τα πιο ενεργά κι επισκέψιμα στη Μακεδονία  και η συλλογή ανοιχτηριών και αμπελοοινικών εργαλείων του ίδιου παρουσιάζεται στο Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου, στην καρδιά του οινοποιείου του Κτήματος, που αξίζει να επισκεφθείτε.  

Οινοποιείο Κεχρής: Μια αμιγώς οικογενειακή επιχείρηση που συνεχίζει μια 100ετή ιστορία. Το οινοποιείο ιδρύθηκε το 1984 στο Καλοχώρι, με οδηγό την παράδοση και την καινοτομία, καταφέρνοντας να τοποθετήσει τη ρετσίνα δίπλα στα καλύτερα δείγματα του παγκόσμιου αμπελώνα. Είναι το μοναδικό στην Ελλάδα που διεξάγει συστηματική έρευνα και πειραματισμούς σχετικά με την παραγωγή ρετσίνας, ενώ με τα Κεχριμπάρι και Δάκρυ του Πεύκου, δύο προϊόντα-σταθµοί στην οινική ιστορία της Ελλάδας, κατάφερε να ξεπεράσει το στερεότυπο και να εδραιώσει τη ρετσίνα ως ένα κρασί-πρότυπο του αύριο. 

Domaine Florian: Ο χαρακτηρισμός «μπουτίκ οινοποιείο» ταιριάζει άριστα στο εκλεπτυσμένο και δραστήριο οινοποιείο της οικογένειας Schneider, που ξεχωρίζει για τη μακρά οικογενειακή παράδοση στην αμπελουργία και είναι αφιερωμένο στην υψηλής ποιότητας και οικολογικά βιώσιμη παραγωγή κρασιού. Οι φιλέλληνες ιδιοκτήτες, οινοποιοί τρίτης γενιάς εκ Γερμανίας, γοητευμένοι από τις δυνατότητες του ελληνικού αμπελώνα, εγκαθίστανται στον Τρίλοφο στις αρχές του 2000, το 2008, δημιουργούν το οινοποιείο και το 2013, βγαίνει η πρώτη επίσημη ετικέτα του Κτήματος και τα πρώτα διεθνή βραβεία σε  διαγωνισμούς είναι γεγονός. Το 2013, τα κτήματα πιστοποιήθηκαν ως βιολογικά.

Κτήμα Μπαμπατζιμόπουλου: Ένα όνομα, μια ιστορία! Η ενασχόληση της οικογένειας με την αμπελοκαλλιέργεια, την αποσταγματοποιία και την εμπορία κρασιού χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα. Το 1974, ο Ανέστης Μπαμπατζιμόπουλος -μορφή στον κόσμο του οίνου- φύτεψε τον πρώτο ιδιόκτητο αμπελώνα του -ο πρώτος βιολογικός αμπελώνας και η δεύτερη βιολογική καλλιέργεια στην Ελλάδα- στην Όσσα και δημιούργησε το Κτήμα τους. Μέσα στον αμπελώνα, κτίζεται το 2000 το οινοποιείο. Μοναδικός διάδοχος και συνεχιστής του οράματός του, ο γιος του, Χρήστος, που αντιπροσωπεύει το αύριο της θρυλικής αποσταγματοποιίας.

ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ

Domaine Porto Carras new era: Το όραμα του Γιάννη Καρρά μετουσιώθηκε στον μεγαλύτερο ελληνικό βιολογικό αμπελώνα σε Ελλάδα κι Ευρώπη. Στη  Σιθωνία Χαλκιδικής, σε μια μαγευτική περιοχή 4750 στρεμμάτων, οι πρώτες φυτεύσεις γίνονται τη δεκαετία του 1970, ενώ από το 2002, πραγματοποιείται η συστηματική αναδιάρθρωσή του, με προτεραιότητα την αναγέννηση του αμπελώνα σε σύνδεση με το μοναδικό terroir. Το οινοποιείο, που σχεδιάστηκε από τον ιδρυτή του κινήματος Bauhaus, αρχιτέκτονα Walter Gropius, χτίζεται το 1970, και μαζί με τον αμπελώνα αποτελούν ορόσημα για την ελληνική οινοποιία.

Akrathos Newlands Winery: Πρόκειται για μια φιλική υπόθεση με πρωτοστάτη τον Μπάμπη Μπεκρή, που αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο και οραματιστή ενός κτήματος στη σκιά του ιερού βουνού Άθως, όπου θα καλλιεργούνται ελληνικές γηγενείς ποικιλίες και θα παράγονται κρασιά που θα έχουν χαρακτήρα, τυπικότητα και ψυχή. Το 2010, φυτεύονται τα πρώτα 10 στρέμματα βιολογικού αμπελώνα, το 2014 ολοκληρώνονται οι φυτεύσεις και ξεκινάει η κατασκευή του οινοποιείου, σ’ έναν μαγευτικό τόπο.  

Μυλοπόταμος Αγίου Όρους: Ιδρύθηκε το 973μ.Χ. ώς Μετόχι (αγρόκτημα) της Ι.Μ.Μεγίστης Λαύρας με σκοπό την καλλιέργεια αμπελιού για την παραγωγή κρασιών για τις ανάγκες της Μονής. Το 1990, ξεκινά η αναστήλωσή του από τον Γέροντα Επιφάνιο. Το 1993, ξεκινά η ανοικοδόμηση του νέου οινοποιείου και δίνεται η άδεια από το ελληνικό κράτος για την παραγωγή εμφιάλωση και διάθεση των κρασιών του. Καταφέρνει έτσι να είναι ο πρώτος μοναχός που διαθέτει τα κρασιά του Μυλοποτάμου και στις αγορές εκτός Αγίου Όρους. Το έργο του συνεχίζει ο Γέροντας Ιωακείμ, όπου μονάζει στον Μυλοπόταμο για πάνω από 30 χρόνια.

Κτήμα Λειβαδιώτη: Η οικογένεια Λειβαδιώτη, το 1978, αποφασίζει να ξαναφέρει στο φως την αίγλη και τη φήμη της Μαραθούσας Χαλκιδικής στο κρασί και το καταφέρνει, καθώς στους αμπελώνες της, που εκτείνονται στα 120 στρέμματα, φιλοξενούνται ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες σταφυλιών. Η  κατασκευή του σύγχρονου, επισκέψιμου οινοποιείου ολοκληρώνεται το 2008 με ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα. 

Οίνος Γρηγοριάδη: Με στόχο την παραγωγή οίνων ανωτέρας ποιότητας, διεθνών ποικιλιών -κυρίως Barbera, Refosco dal peducolo rosso και Cabernet Franc-, ο Γεώργιος Γρηγοριάδης, χημικός-οινολόγος, ίδρύει το 2017 το κτήμα του, με αμπελώνα καλλιεργητικά προσαρμοσμένο στα βιολογικά πρότυπα και γνώμονα τον σεβασμό στο περιβάλλον και την ανώτερη ποιότητα της παραγόμενης πρώτης ύλης. 

Κτήμα Ιατρίδη: Το Κτήμα ξεκίνησε τη δραστηριότητά του με σκοπό να αναδείξει τα χαρακτηριστικά μιας περιοχής, όπου οι παλαιότεροι είχαν εισάγει την καλλιέργεια της αμπέλου απο τις χαμένες πατρίδες. Στους ιδιόκτητους αμπελώνες στο Λάκκωμα Χαλκιδικής καλλιεργεί ελληνικές και διεθνείς ποικιλίες σταφυλιών, με τα παραγόμενα κρασιά να φέρουν το χαρακτηρισμό Π.Γ.Ε Χαλκιδική (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ενδειξη Χαλκιδική), αποδεικνύοντας τον αριστο εγκλιματισμό των ποικιλιών στο μικροκλίμα της περιοχής.

Κτήμα Τζήκα: Το πάθος από τον παππού στον εγγονό κληροδοτήθηκε και το οινοποιείο του Γιάννη Τζήκα στη Σίβηρη είναι μια οικογενειακή αγροτουριστική μονάδα, όπου, οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες καλλιεργούνε βιολογικά τα αμπέλια τους και φτιάχνουν -με παραδοσιακές μεθόδους και χωρίς προσθήκη συντηρητικών- τα κρασιά τους. 

ΗΜΑΘΙΑ

Οινοποιείο Μπουτάρη: Όταν ο Ιωάννης Μπουτάρης ιδρύει την οινοποιία στη Νάουσα Ημαθίας, στις ανατολικές παρυφές του Βερμίου, το 1879 δε φαντάζεται ότι αυτή θα εξελιχθεί σε μία από τις ιστορικότερες ελληνικές οινοποιίες, θέτοντας τις βάσεις για την ανάπτυξη του ποιοτικού εμφιαλωμένου κρασιού και συμβάλλοντας στην αναβίωση και ανάπτυξη γηγενών ποικιλιών. Η παρουσία της σε 30 χώρες του κόσμου και οι διακρίσεις της έως σήμερα την καθιστούν άξια πρέσβειρα του ποιοτικού εμφιαλωμένου κρασιού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το οινοποιείο στη Νάουσα αποτελεί έναν μοναδικό σταθμό στην εξέλιξη του κρασιού, ενώ ακολουθεί το δεύτερο στην ορεινή Γουμένισσα, του Κιλκίς, στη Μαντίνεια της Πελοποννήσου, στη Σαντορίνη, στη Νεμέα και στην Κρήτη.

Κτήμα Κυρ Γιάννη: Το 1997, ο αείμνηστος Γιάννης Μπουτάρης, μια από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής βιομηχανίας, της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της χώρας, υλοποιεί το όνειρό του για τους αμπελώνες στις δύο πλευρές του όρους Βερμίου, στη βορειοδυτική Ελλάδα. Σήμερα, το Κτήμα διαχειρίζεται ο Στέλλιος Μπουτάρης, οινοποιός πέμπτης γενιάς, καθοδηγώντας την ομάδα στην επόμενη φάση της πορείας του.  

Κτήμα Διαμαντάκος: Η ιστορία ξεκινάει από το αμπέλι του παππού Γιώργου, αμπελουργού πρώτης γενιάς, στη θέση Ισβόρι της Νάουσας και συνεχίζεται, το 1998, με τον Ευάγγελο, αμπελουργό-οινοποιό δεύτερης γενιάς, να εμφιαλώνει το πρώτο κρασί. Ένα  οικογενειακό boutique οινοποιείο, στην καρδιά της ζώνης ΠΟΠ Νάουσα στην τοποθεσία Μαντέμι, που από το 1978 διατηρεί τη μακραίωνη αμπελουργική παράδοση της περιοχής, καλλιεργώντας δύο αυτόχθονες ποικιλίες, το Ξινόμαυρο και το Πρεκνάδι. 

Οινοποιείο Τασιώνα: Στη Ράμνιστα Γιαννακοχωρίου, 5 χιλιόμετρα έξω από τη Νάουσα, η αγάπη για το κρασί έχει μια ιστορία από τα τέλη του 19ου αιώνα, καθώς η οικογένεια καλλιεργεί αμπέλια και παράγει το δικό της κρασί. Τη δεκαετία του 1970, ο παππούς Θωμάς, 4ης γενιάς αμπελουργός, αγοράζει και φυτεύει τα αμπέλια εδώ όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα. Η συνέχεια γράφεται με τον γιο του και αμπελουργό, Νικόλαο, να υλοποιεί το όνειρο του πατέρα του, το νέο οινοποιείο, το 2020. Η νέα γενιά, οι δύο κόρες του, συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση δυναμικά. 

Klonas boutique winery: Τα πρώτα αμπέλια φυτεύονται στα τέλη του περασμένου αιώνα από τον παππού, Τάκη Κλώνα. Σήμερα, το οινοποιείο καλλιεργεί διάφορες ποικιλίες, με το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής να εξάγεται σε Ευρώπη, Αμερική, Καναδά και Ασία. Στόχος είναι η ανάδειξη των αυτόχθονων ποικιλιών, όπως το Ξινόμαυρο και το Πρεκνάδι, και η «τοποθέτηση» της Νάουσας στη θέση που της αξίζει στον παγκόσμιο οινικό χάρτη. 

Οινοποιείο Αργατία: Αργατία θεωρείται η υπέρτατη εκδήλωση του συλλογικού πνεύματος στους ελληνικής καταγωγής πληθυσμούς του Πόντου, αφού προϋποθέτει τη συνεργασία για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού. Κάτω από αυτό το πνεύμα, το 2000, ο Παναγιώτης Γεωργιάδης και η Dr Χαρούλα Σπινθηροπούλου, ιδρύουν το οινοποιείο τους στο Ροδοχώρι, με υψηλής ποιότητας προϊόντα από βιολογική καλλιέργεια κι έναν φιλόξενο χώρο για τους επισκέπτες. Στόχος τους, να προσελκύσουν κόσμο στην περιοχή, συμβάλλοντας μακροπρόθεσμα στην αγροτοτουριστική της ανάπτυξη.

Ευστρατία Ταζογλίδου: Ο αμπελώνας στους πρόποδες του όρους Βέρμιο, στην τοποθεσία Αμυγδαλιά του Τριλόφου Ημαθίας, φέρει την υπογραφή της γεωπόνου/αμπελουργού Ευστρατίας Ταζογλίδου, η οποία αφού αποκτά πλούσια εμπειρία στην Ι. Μπουτάρης ως προϊσταμένη αμπελουργικού Β. Ελλάδος, επικεντρώνεται στην ποικιλία Ξινόμαυρο, αποδεικνύοντας πως η έκφρασή της διαφοροποιείται από το μικροκλίμα, αλλά και από τις ενέργειες  του αμπελουργού.

Κτήμα Ταραλάς: Ο Δημήτρης Ταραλάς το 2006, αναλαμβάνει την καλλιέργεια του βιολογικού αμπελώνα -έκτασης 100 στρεμμάτων σήμερα- στους πρόποδες του Ανατολικού Βερμίου, και την οινοπαραγωγή σε μια περιοχή που ενδείκνυται για την παραγωγή ερυθρών κρασιών. Το παράδοξο εδώ είνα ότι ένα τμήμα του αμπελώνα βρίσκεται στα Πολλά Νερά Ημαθίας, όπου καλλιεργούνται οι ποικιλίες Ξινόμαυρο Νάουσας και Merlot και στο άλλο, στην Πατρίδα Ημαθίας, όπου  καλλιεργούνται οι Μαλαγουζιά, Πρεκνάδι, Cabernet, Μοσχόμαυρο, Νεγκόσκα και Ροδίτη.  

Οινοποιείο Αργυράκης: Η ενασχόληση της οικογένειας Αργυράκη με το κρασί ξεκινάει από τη Μικρά Ασία. Στο χωριό Κουκλουτζά της Σμύρνης, ο έμπορος αλόγων Γιώργος Αργυράκης παράγει στο κτήμα του τα πρώτα κρασιά, όπως το Φιλέρι και το Μπατίκι. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οικογένεια εγκαθίσταται στον Εύοσμο Θεσσαλονίκης, όπου συνεχίζει να φτιάχνει δικό της κρασί. Όταν ο εγγονός του, Γιώργος, γίνεται οινολόγος και αποκτά εμπειρία στον χώρο της οινοποίησης, δημιουργεί τα δικά του κρασιά. Σήμερα οι γιοι του, Κωνσταντίνος και Σπύρος, δημιούργησαν ένα μικρό βιοκλιματικό οινοποιείο  -100% ενεργειακά αυτόνομο. 

Βαένι Νάουσα: Ο οινοποιητικός συνεταιρισμός, που στελεχώνεται από έμπειρους επιστήμονες και λειτουργεί με ευρωπαϊκά πρότυπα, αποτελεί μία από τις πλέον εξελιγμένες ελληνικές μονάδες, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 50% της παραγωγής στη Νάουσα. Με 200 έμπειρους αμπελουργούς- μέλη και την πιο προηγμένη τεχνολογία, εγγυώνται για την ποιότητα των κρασιών, που προέρχονται κυρίως από την ποικιλία Ξινόμαυρο. Τα κρασιά του εξάγονται σε όλο τον κόσμο. 

Κτήμα Φουντή: Μια σύγχρονη οικογενειακή επιχείρηση, που έχει στόχο την παραγωγή οίνων ποιότητας με σύγχρονη τεχνογνωσία. Ο πρώτος αμπελώνας με Ξινόμαυρο της οικογένειας φυτεύεται το 1930. Στη δεκαετία του 1970, ο Νικόλαος Φουντής επεκτείνει και αναπτύσσει τον ιδιόκτητο αμπελώνα στη Νέα Στράντζα, ιδρύοντας το δικό του οινοποιείο, το 1992. Σήμερα, καλλιεργούνται κυρίως Ξινόμαυρο, καθώς και Merlot και Malvasia Aromatica. 

ΚΙΛΚΙΣ

Μικρό Κτήμα Τίτου: Μπορεί να ονομάζετια «μικρό», εντούτοις είναι μεγάλης σημασίας για την περιοχή του Κιλκίς. Στους πρόποδες του Πάικου, στη Γουμένισσα, περιτριγυρισμένο από αιωνόβιες βελανιδιές, πλάι στον ποταμό Σείριο, ο Τίτος Ευτυχίδης φυτεύει το 1972 έναν αμπελώνα 40 στρεμμάτων. Η μακρόχρονη φιλία του με τον Βαγγέλη Γεροβασιλείου, οδηγεί τη γυναίκα του, Αγγελική Ευτυχίδη, να περάσει το Κτήμα στα χέρια που εμπιστευόταν περισσότερο. Έτσι, το 2018, ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου και ο Βασίλης Τσακτσαρλής από το Κτήμα Βιβλία Χώρα, φτάνουν στη Γουμένισσα με στόχο να δημιουργήσουν ερυθρούς οίνους υψηλής ποιότητας, ΠΟΠ Γουμένισσα. Και συνεχίζουν… 

Κτήμα Τάτση: Η ενασχόληση της οικογένειας από το Άνω Βοδενό της Ανατολικής Ρωμυλίας με το κρασί, χάνεται πίσω στον χρόνο. Το 1924, οι πρόσφυγες παππούδες εγκαθίστανται στη Γουμένισσα και αποκτούν αμπέλια στο ύψωμα Λιμπάσκεριτ και Γερακώνα, που φροντίζονται και από τις τρεις γενιές. Από το 1998, η καλλιέργεια των αμπελιών είναι πιστοποιημένη βιολογικά και από το 2002, καλλιεργούνται με τη μέθοδο της βιοδυναμικής καλλιέργειας. Τα κρασιά που παράγονται είναι όλα φυσικά και η οινοποίηση από το 2007 πραγματοποιείται στο νέο οινοποιείο. 

ΠΕΛΛΑ

Κτήμα 3 Γενιές: Η ιστορία της οικογένειας Θωμαϊδη ξεκινάει το 1936, όταν αποκτά τα πρώτα της αμπέλια στην περιοχή Πόζαρ, ενώ σηματοδοτείται με την πρώτη ποικιλία που καλλιεργεί την Αμάσσι, από την ομώνυμη πόλη Αμάσσεια Πόντου, από όπου και κατάγονται. Σημεία-σταθμοί, το 1999, οπότε αποκτά το δικό της αποστακτήριο και παράγει τσίπουρο, και το 2014, όταν το οινοποιείο μπαίνει στον οινικό χάρτη με δικές του ετικέτες.

Κτήμα Ζην Ηδεώς: Το 2005, στο Λουτράκι Αλμωπίας, ένα πρωτοπόρο για την περιοχή κτήμα κάνει την εμφάνισή του, με στόχο την εξερεύνηση και την ανάδειξη των αμπελοοινικών δυνατοτήτων της περιοχής, με γηγενείς και μη ποικιλίες. Ο αμπελώνας του διαμορφώνεται σε τρεις διαφορετικές περιοχές, για την αξιοποίηση ολόκληρου του εύρους της Αλμωπίας, και σήμερα υπάρχουν δύο επισκέψιμες εγκαταστάσεις, στο Λουτράκι και στους Νερόμυλους. 

ΠΙΕΡΙΑ

Kitrvs Αμπελώνας – Οινοποιείο: Μπορεί να είναι νέο σε ηλικία, εντούτοις έχει τραβήξει την προσοχή των οινόφιλων κι έχει βάλει δυναμικά την Πιερία στον οινικό χάρτη. Ο ενιαίος οικογενειακός αμπελώνας στην Πύδνα Πιερίας, παράγει ετικέτες με ενδιαφέρον, αλλά αυτή που τον ανέδειξε είναι η Μαλαγουζιά.

Κτήμα Χρυσοστόμου: Ο αμπελώνας της οικογένειας Χρυσοστόμου στην Πύδνα Πιερίας, περικλείει μια ιστορία που ξεκινάει το 1925, όταν πρόσφυγες από την Α. Ρωμυλία (βόρεια Θράκη) αποικούν στο χωριό φέρνοντας μαζί τους την αγάπη για το αμπέλι και το κρασί. Το Estate Chrisostomou άνοιξε επίσημα τις πύλες του τον Μάΐο του 2025, και μια περιήγηση στο οινοποιείο θα σας συστήσει τη βασική φιλοσοφία λειτουργίας του: το παλιό συναντά το νέο, όπου σύγχρονες εγκαταστάσεις κι αισθητική παντρεύονται τις βαθιά δεμένες ρίζες με την παράδοση του ελληνικού αμπελώνα. 

Κτήμα Ξηρομερίτη: Το 2012, ο Αλέξανδρος Ξηρομερίτης με τη Χριστίνα  ξεκινούν τη δημιουργία του πρώτου αμπελώνα, σ’ ένα ιδανικό οικοσύστημα για την καλλιέργεια του αμπελιού. Στον ίδιο χώρο, δημιουργούν και το οινοποιείο/εμφιαλωτήριο. Σήμερα, ο αμπελώνας φτάνει τα 20 περίπου στρέμματα, και στόχος παραμένει η παραγωγή οινοποιήσιμων σταφυλιών για την παραγωγή αξιόλογων κρασιών. 

ΣΕΡΡΕΣ

Κτήμα Τ’ Αποστόλη: Ένα οικογενειακό επισκέψιμο οινοποιείο-αποσταγματοποιείο στην Άμπελοι Σερρών, που από το 2004 μέχρι και σήμερα συνδυάζει τη σύγχρονη τεχνολογία με την παραδοσιακή βιολογική καλλιέργεια, ενώ έχει λάβει και βραβείο καλής πρακτικής από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο. Επισκεφτείτε το πρόσφατα ανακαινισμένο βιολογικό οινοποιείο και μυηθείτε στον μυσταγωγικό κόσμο της οινοπαραγωγής. 

Κτήμα Δαρνάκα: Το 1969, ο Σπύρος Ουζούνης ιδρύει ένα μηχανουργείο στο 1ο χλμ. Σερρών-Δράμας, όπου μεγαλώνει ο εγγονός του, Οδυσσέας. Το 2012,  επιστρέφει στις Σέρρες και συνειδητοποιεί ότι στον χώρο, εκτός από αναμνήσεις, προσφέρεται μια νέα δυνατότητα. Έτσι, γεννιέται το Κτήμα. Το μηχανουργείο γίνεται αποστακτήριο και κάθε φθινόπωρο, τα καζάνια ζωντανεύουν. Το 2020, ξεκινά βιολογική καλλιέργεια κράνων κι εκεί γεννιέται η ιδέα ενός λικέρ που ενώνει το τσίπουρο με την ένταση και το άρωμα των κράνων και των σανγκουινιών!

Με τη συνεργασία: