50 ταινίες που αγάπησα

Όταν κυκλοφόρησε το 100ο τεύχος της parallaxi πριν αρκετά χρόνια ο Γιώργος Τούλας αναζήτησε πιο αγαπημένες του ταινίες, με κίνδυνο να αφήσει έξω από τη λίστα άλλες τόσες. Αφού τις εντοπίζει ξεκαθαρίζει τις εκκρεμότητες που έχει μαζί τους. Τα ναι και τα όχι; Των αγαπημένων κινηματογραφικών εμμονών. Φυσικά χωρίς αξιόλογη σειρά και χωρίς να αναφέρονται περισσότερες από μία ταινία κάθε σκηνοθέτη. Έκτοτε βέβαια πέρασαν χρόνια πολλά και σήμερα η λίστα θα είχε και τίτλους της τελευταίας δεκαπενταετίας. Αλλά έστω και έτσι η λίστα απηχεί ένα κινηματογραφικό σύμπαν…

1. ΤΟ ΠΑΡΤY

Yes: Γιατί ο Πήτερ Σέλερς έπλασε εδώ τον απόλυτο ρόλο της ζωής του.

Νο; Γιατί η σκηνή της πισίνας δημιούργησε ένα από τα πιο ψηλά στάνταρ κωμικών σκηνών που δεν κατάφεραν να ξεπεραστούν ποτέ.

2. AMERICAN BEAUTY

Yes: Γιατί ποτέ ξανά στο σινεμά δεν ένοιωσα να ασφυκτιώ τόσο πολύ μαζί με έναν ήρωα, όσο με τον Κέβιν Σπέισι εδώ.

Νο; Γιατί το αντικείμενο του πόθου θα μπορούσε να είναι κάποια πιο πειστική.  

3. ΟΛΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΜΟΥ

Yes: Γιατί ο Αλμοδοβάρ έκλεισε το στόμα σε όσους πίστευαν ότι το μελόδραμα πέθανε κάνοντας την καλύτερη ταινία του.

Νο; Ίσως αν μετρίαζε λίγο το στοιχείο της σεναριακής υπερβολής; Λέμε τώρα.

4. Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑΝΗΣ ΠΟΡΤΑΣ

Yes: Γιατί είχα δει στο Ιντεάλ της Αγίου Δημητρίου μια γυναίκα να κλαίει βουβά δίπλα μου βλέποντας την.

Νο; Γιατί ο Τρυφώ έφυγε αφήνοντας μας την αίσθηση πως τα καλύτερα μόλις άρχιζαν.

5. ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ

Yes: Το απόλυτο ποίημα ενός ανολοκλήρωτου έρωτα κάνει όσα ακολούθησαν να μοιάζουν απλά ασκήσεις νηπιαγωγίου.

Νο; Επειδή δεν μπορώ να βρώ ούτε ένα ψεγάδι σε τούτο το Βισκοντικό αριστούργημα.

6. ΣΤΕΛΛΑ

Yes: Γιατί ο Κακογιάννης τόλμησε να περιγράψει τη γυναίκα του πενήντα με ένα τρόπο που αποτέλεσε επανάσταση.

Νο; Γιατί δεν μαρέσει  να βλέπω τη Μελίνα να πεθαίνει.

7. ΝΟΝΟΣ

Yes: Το σινεμά όταν θέλει να μιλήσει για μαφία δεν έχει καλύτερο τρόπο.

Νο; Γιατί θα θέλαμε τον Μάρλον Μπράντο να πρωταγωνιστεί σε όλη την τριλογία.

8. ΤΑ ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙΑ ΜΙΑΣ ΜΕΡΑΣ

Yes: Και μόνο για τη σκηνή του βωβού αποχαιρετισμού στο τραμ που σε κάνει να ανατριχιάζεις λες και χωρίζεις εσύ.

Νο; Ίσως γιατί με τούτη την ταινία ο Αίβορι έφτασε στα όρια του.

9. ΜΙΑ ΤΡΕΛΛΗ ΤΡΕΛΛΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Yes: Γιατί ακόμα υπάρχουν γενιές που μεγαλώνουν τα Σαββατόβραδα με την Πάστα Φλώρα.

Νο; Γιατί κάθε φορά που την ξαναβλέπω, οι απόντες πρωταγωνιστές της γίνονται περισσότεροι από τους παρόντες.

10. Η ΧΑΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΔΕΡΦΕΣ ΤΗΣ

Yes: Το απόλυτο ευαγγέλιο του Γούντι Άλεν. Η ταινία που θα πρεπε να τον θυμούνται οι επόμενες γενιές των σινεφίλ.

Νο; Το πνεύμα του Μπέργκμαν κυκλοφορεί διαρκώς στο πλατό. Αυτό δεν το λες απαραίτητα και κακό.

11. ΜΥΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΨΕΜΜΑΤΑ

Yes: Η βάση του βρετανικού σινεμά των ανθρώπων. Μάθημα του πώς να χαμηλώσεις τους τόνους και το βλέμμα στη διπλανή πόρτα.

Νο; Ο Μάικ Λι νομίζω πως κόλησε για πάντα σαυτό το στυλ.

12. ΜΑΤΡΙΞ

Yes: Όταν βγήκα από την αίθουσα ήξερα πως ο τρόπος που θα βλέπουμε σινεμά δεν θα είναι ποτέ ξανά ίδιος.

Νο; Το μεγάλο λάθος της ταινίας είναι πως αφήνει το παράθυρο ανοιχτό στις συνέχειες. Η μήπως όχι;

13. ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ

Yes: Για όσους πιστεύουν στη δύναμη της αγάπης και σε εκπεσώντες αγγέλους δεν υπάρχει πιο ιδανικό παραμύθι σε ένα μαγικό Βερολίνο.

Νο;  Από το πρώτο πλάνο νοιώθεις ότι ο Βέντερς δεν πρόκειται να ξανακάνει ποτέ τόσο μεγάλη ταινία. Η ιστορία απλά το επαλήθευσε.

14. Η ΘΥΣΙΑ

Yes: Δεν νομίζω να έχεις νοιώσει ποτέ στο σινεμά ότι ένας δημιουργός είχε ήδη αρχίσει να αποχαιρετά τα εγκόσμια όσο σε τούτο το διαμάντι.

Νο; Όταν βγήκε το φιλμ ξέραμε πως ο Ταρκόφσκι δεν θα μας κλείσει ποτέ ξανά ραντεβού στις αίθουσες.

15. ΤΣΑΙ ΣΤΗ ΣΑΧΑΡΑ

Yes: Ο Μπερτολούτσι έκανε άλλα, ίσως μεγαλύτερα φιλμ. Αλλά η εικόνα του Μπόουλς να μιλά για τη ζωή σε ένα καφένειο του Μαρόκου είναι αξεπέραστη. Εμμονές είναι αυτές.

Νο; Μια ίσως λιγότερο επιδερμική αντιμετώπιση των εσωτερικών θεμάτων.

16. Η ΔΙΠΛΗ ΖΩΗ ΤΗΣ ΒΕΡΟΝΙΚΑ

Yes: Το απόλυτα δυσιπόστατο ταξίδι στο εγώ.

Νο; Το ότι δεν μπορώ να διαλέξω εύκολα αν την αγαπώ όσο και τη Μπλε ταινία.

17. ΠΟΤΕ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ

Yes: Το απόλυτο κέφι στο σινεμά. Σπάνια βγαίνεις από την αίθουσα με τέτοιο χαμόγελο. Έχω δει κόσμο να περιμένει στην ουρά για ώρες και να χειροκροτά ασταμάτητα.

Νο; Γιατί χρειάστηκε να έρθει ένας ξένος, ο Ζιλ Ντασέν, για να δώσει μια λαμπερή εικόνα της Ελλάδας που χρειαζόμασταν το εξήντα.

18. Η ΤΙΜΗ ΤΩΝ ΠΡΙΤΖΙ

Yes: Ο πατριάρχης Χιούστον ανακεφαλαιώνει σε μια ταινία τα μαθήματα σινεμά που δίδαξε στον κόσμο.

Νο; Η κόρη του Αντζέλικα σε ένα ρεσιτάλ μεταμέλειας κάνει σε μια σκηνή το ρόλο της ζωής της και δεν φτάνει ποτέ ξανά σε τέτοια επίπεδα.

19. ΜΕΡΙΚΟΙ ΤΟ ΠΡΟΤΙΜΟΥΝ ΚΑΥΤΟ

Yes: Ο ορισμός της χολιγουντιανής κωμωδίας. Ο μύθος των κρυμμένων ταυτοτήτων, ο Λέμον σε ρεσιτάλ ερμηνείας και η ανελέητη σάτιρα των ηθών θριαμβεύει.

Νο; Η σκηνή που η Μέρλιν εμφανίζεται για πρώτη φορά στο τραίνο. Ποτέ άλλοτε στο σινεμά η οθόνη δεν φωτίστηκε τόσο.  

20. Η ΣΙΩΠΗ ΤΩΝ ΑΜΝΩΝ

Yes: Το απόλυτο θρίλερ όλων των εποχών που ήρθε μόλις στα 90ς.

Νο; Όταν ο Χόπικινς ετοιμάζεται να δειπνήσει με ανθρώπινο κρέας, φασόλια και κιάντι όλοι υποψιαζόμαστε πως  θα υπάρξει συνέχεια που δεν θα είναι το ίδιο δυνατή.

21. ΣΙΝΕΜΑ Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

Yes: Μερικά φιλμ τα αγαπάς μονάχα για την απόλυτη κινηματογραφοφιλία τους.

No; Η υπερβολική δόση νοσταλγίας σκοτώνει;

22. UNDERGROUND

Yes: Αν και ο καιρός των Τσιγγάνων δικαιωματικά μας έκλεψε την καρδιά, χρειάστηκε η κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας για να προκύψει αυτό το αριστούργημα.

No; Ίσως η ελαφρώς μονομερής ενατένιση της Ιστορίας. Ανθρώπινο όμως δεν είναι;

23. ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ

Yes: Για την παγκόσμια κριτική η απόλυτη ταινία του Αγγελόπουλου είναι ο Θίασος. Ποτέ δεν θα ξεχάσω όμως το συναίσθημα που είχα βγαίνοντας από το Αττικόν της Αθήνας, καθώς η σχεδία με τον Κατράκη ξεμάκραινε σε ένα no mans land.

No; Η παρουσία της γυναίκας-Χρονοπούλου- στο φιλμ ήταν και πάλι μάλλον άστοχη;

24. ΔΑΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΚΥΜΑΤΑ

Yes: Θεωρώ τον Λαρς Φον Τρίερ μεγαλοφυία. Με όποιο είδος και αν καταπιάστηκε το απέδειξε. Στο μελόδραμα απλά ζωγράφισε.

No; Υπάρχει μια κατηγορία ταινιών που ονομάζονται μεγάλες άρρωστες ταινίες. Εκεί ανήκει η Μάρνι, εκεί και τα Κύματα. Πάσχουν, αλλά τις αγαπάμε.

25. ΤΟ ΠΙΑΝΟ

Yes: Ακόμα και με λιγότερα δάκτυλα ένα χέρι μπορεί να κάνει θαύματα.

No; Η Τζέιν Κάμπιον δεν είναι μια μεγάλη σκηνοθέτης. Απλά έκανε μια μεγάλη ταινία.

26. ΚΑΖΑΜΠΛΑΝΚΑ

Yes: Γιατί ο Σάμ μπορεί να παίζει χιλιάδες φορές το ίδιο κομμάτι για τον Μπόγκι στο πιάνο.

No; Γιατί ο έλικας του τέλους παίρνει μακριά το θρίαμβο του έρωτα.

27. ΟΡΓΙΣΜΕΝΟ ΕΙΔΩΛΟ

Yes: Η άνοδος και η πτώση ενός τυπικού Σκορτσεζικού ήρωα. Του πιο απόλυτου. Πληγωμένο θεριό. Όπως όλοι μας κάποτε.

No; Το Όσκαρ καλύτερης ταινίας δεν θα έβρισκε καλύτερο αποδέκτη. Δυστυχώς όμως…

28. ΜΠΛΕ ΒΕΛΟΥΔΟ

Yes: Το κομμένο αυτί στο χορτάρι στην αρχή κάνει την Αμερική να ανατριχιάσει. Και μας να χαμογελάμε ευτυχισμένοι.

No; Η μελωδία της παρακμής βλάπτει σοβαρά την υγεία;

29. ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΕΪΝ

Yes: Το σινεμά ωριμάζει. Κάθε πλάνο και ένα μάθημα στις σχολές κινηματογράφου.

No; Άτιμη Ακαδημία. Έπρεπε να παραδώσει τα βραβεία και να φύγει. Το έδωσε μόνο το σενάριο.

30. ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

Yes: Ο μεγάλος Ντίνος Δημόπουλος οδηγεί την μεθυσμένη και υπέρλαμπρη Τζένη στον κήπο να πανηγυρίζει υπέρ του Γιανκούκου.

No; Απωθημένο μιας ζωής: Που ποτέ δεν ζήσαμε ένα πάρτι σαν του Ναυάρχου.

31. ΡΑΝ

Yes: Οι κώδικες του Γιαπωνέζικου σινεμά στην πιο extra large εκδοχή τους. Μεγαλείο Κουροσάβα.

No; Οι βουβές σκηνές της μάχης στοιχειώνουν στην παγκόσμια μυθολογία. Το Χόλιγουντ ακόμα πασχίζει να τις φτάσει.

32. ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΓΙΓΑΝΤΩΝ

Yes: Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ δεν είναι απλά μέσα στην πεντάδα των αγαπημένων μου. Είναι σε τούτη την ταινία και ένας μεγάλος, κοσμοπολίτης μετρ της αγωνίας.

No; Νο comments.

33. ΟΙ ΗΣΥΧΕΣ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

Yes: Ο Παντελής Βούλγαρης είναι ο μεγαλύτερος σκηνοθέτης μικρών ιστοριών στην Ελλάδα. Εδώ οδηγεί τον Βέγγο, την Μπαζάκα και την Παίζη στην οδό της μοναξιάς.

No; Ποτέ ξανά ο Αύγουστος στην Αθήνα δεν έμοιαζε τόσο ποιητικός.

34. ΜΠΟΝΙ ΚΑΙ ΚΛΑΙΝΤ

Yes: Όσο και να μη θες να ταυτιστείς με τους κακοποιούς η διαδρομή αυτού του διδύμου σε παίρνει μαζί του.

No; Η χρήση της βίας στο σινεμά του Άρθουρ Πεν;

35. ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΑΣ

Yes: Την ώρα των μεγάλων επιλογών συγνώμη χρωστάμε μονάχα στον εαυτό μας. Το πιο φωτεινά κλειστοφοβικό φιλμ του σινεμά.

No; Αυτοκριτική ή κάθαρση; Ο Καζάν μετανοεί γιατί συνεργάστηκε με τον Μακαρθισμό. Δημόσια.

36. ΟΙ ΓΕΦΥΡΕΣ ΤΟΥ ΜΑΝΤΙΣΟΝ

Yes: Στο όνομα του προσκυνώ. Ο μεγάλος Κλιντ Ίσντγουντ αφήνοντας το θυμό να καταλαγιάσει διηγείται μια μεγάλη ερωτική ιστορία.

No; Το να πρέπει να αφήσω έξω από τη λίστα τους Ασυγχώρητους δεν είναι εύκολη υπόθεση.

37. Η ΛΑΜΨΗ

Yes: Ο χαρακτηρισμός ιδιοφυής δεν έχει ταυτιστεί ποτέ με άλλο πρόσωπο όσο με τον Στάνλει Κιούμπρικ. Ο ορισμός του ψυχολογικού θρίλερ και ο Νίκολσον αποτρόπαιος όσο ποτέ.

No;Είδα το φιλμ στο γυμνάσιο και δεν μπορούσα να κοιμηθώ μια βδομάδα.

38. ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΧΤΙΔΑ

Yes: Η λεπτότητα της Γαλλικής φινέτσας στην απόλυτη έκφραση της ματιάς του Ρομέρ.

No; Ταυτίζεσαι τόσο πολύ με την στιγμή που η ηρωίδα βλέπει την πράσινη αχτίδα που την ψάχνεις για χρόνια. Δυστυχώς δεν την βλέπεις ποτέ.

39. ΚΛΕΦΤΗΣ ΠΟΔΗΛΑΤΩΝ

Yes: Μάθημα πρώτο: Ο Ιταλικός Νεορεαλισμός άλλαξε το σινεμά. Τα ψήγματα του τα βρίσκουμε παντού στο μέλλον. Μάθημα δεύτερο: Ο κλέφτης είναι η επιτομή του.

No; Στις νεώτερες γενιές της ευδαιμονίας το φιλμ μπορεί να μοιάζει ξεπερασμένο.

40. ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ

Yes: Ο Σέρτζιο Λεόνε αποχαιρετά το μάταιο τούτο κόσμο με την ιστορία μιας φιλίας που κρατά σαράντα χρόνια. Η τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής.

No; Μεγάλες ταινίες όπως τις συνηθίσαμε από σκηνοθέτες σαν αυτόν δυστυχώς νοιώθεις πως τελειώνουν. Βλέποντας την ταυτίζεσαι καλώς ή κακώς με την παρακμή και τη ματαίωση των ονείρων.  

41. ΛΑ ΣΤΡΑΝΤΑ

Yes: Ο Φελίνι από τα πρώτα του βήματα βγάζει στο δρόμο της ζωής την Τζελσομίνα και τον Ζαμπανό και τους παραδίδει σε μια μοναδική πορεία γεμάτη μαγικά πλάσματα.

No; Η υπερβολική κριτική της αριστεράς προσπαθεί να μειώσει τη μαγεία του φιλμ με πολιτικά κριτήρια. Λάθος οπτική.

42. ΑΜΕΛΙ

Yes: Για όσους δεν πίστευαν ότι τα παραμύθια στο σινεμά σταμάτησαν στον Σπίλμπεργκ. Το πιο τρυφερό στόρι των τελευταίων τριάντα χρόνων.

No; Υπάρχει κόσμος που ακόμα δεν μπορεί να ξεπεράσει το τριπ που μπήκε παρακολουθώντας την.

43. ΕΡΩΤΙΚΗ ΕΠΙΘΥΜΙΑ

Yes: Ο Γον Καρ Βάι μετατρέπει το Χονγκ Κονγκ του εξήντα στον τόπο της απόλυτης ερωτικής ματαίωσης.

No; Το υπερβολικό στυλιζάρισμα για πολλούς μοιάζει με παγίδα.

44. ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑΣ ΣΧΕΣΗΣ

Yes: Το μεγάλο δίλημμα ενός έρωτα μέσα από τη σημειολογία των βλεμμάτων και των αγγιγμάτων.

No; Η θεοκρατική άποψη για τον κόσμο εμποδίζει τον έρωτα να βρει δικαίωση. Σε πολλούς αυτό φάνηκε συντηρητική επιλογή.

45. ΦΑΝΥ ΚΑΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ

Yes: Μια εποποιία τριών ωρών μπορεί να αποτελέσει το αλφάβητο του σινεμά ενός ογκόλιθου. Τα πάθη της οικογένειας Έγνταλ είναι ο καθρέφτης ενός αιώνα.

No; Οι εμμονές του Μπέργκμαν σε όλο τους το μεγαλείο. Το λατρεύεις, εκτός αν δεν αντέχεις αυτό το είδος σινεμά.

46. ΓΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

https://www.youtube.com/watch?v=akd-xT0SjnA

Yes: Όταν μια ιστορία γίνεται η αφορμή για να εστιάσεις στην Ιστορία, ο Κεν Λόουτς μαθαίνει στους Ισπανούς και στον κόσμο τα περί εμφυλίου τους.

No; Αριστερό και στρατευμένο σινεμά στις μέρες μας είναι για πολλούς πασέ.

47. ΕΥΔΟΚΙΑ

Yes: Ο Αλέξης Δαμιανός με την ιστορία του κοριτσιού του στρατιώτη στρέφει το ελληνικό σινεμά εκατόν ογδόντα μοίρες προς το μέλλον.

No; Το ντουμπλάζ της Ελένης Ροδά στη φωνή της Μαρίας Βασιλείου, η μοναδική άτυχη στιγμή του φιλμ.  

48. ΤΡΟΥΜΑΝ ΣΟΟΥ

Yes: Ο εφιάλτης ενός κόσμου που υποψιαζόμασταν και τώρα τον ζούμε.

No; Όταν ο Τζιμ Κάρει εγκαταλείπει το σκηνικό όλοι ανακουφιζόμαστε. Στην πραγματικότητα το βλέπετε πιθανό;

49. ΜΟΥΛΕΝ ΡΟΥΖ

Yes: Αν πίστευες ότι στο άκουσμα της λέξης μιούζικαλ θα έβγαζες σπυριά ο Μπαζ Λούρμαν σε βοηθά να το ξεπεράσεις.

No; Το βίντεο κλιπ μπορεί να αποθεώνει το σινεμά;

50. ΓΚΑΤΑΓΚΑ

Yes: Σε ένα κόσμο που το τέλειο αποθεώνεται το όνειρο των λειψών μπορεί ακόμα να υπάρξει. Το μέλλον μπορεί να είναι ένας φιλόξενος πλανήτης. Ακόμα,

No; Ο Τζουντ Λο θα έπρεπε να πρωταγωνιστεί.