Αφιέρωμα Θεσσαλονίκη: Τα πρόσωπα που τη χαρακτηρίζουν

Λέξεις: Γιώργος Τούλας, Κύα Τζήμου Εικόνες: Γιάννης Σιμητόπουλος, Άγγελος Τεκούρας Γραφικά: Dolphins

Τι είναι η Θεσσαλονίκη σήμερα; Ποια είναι τα πρόσωπα, τα πράγματα, τα σημεία, οι συνήθειες, οι θεσμοί που συνθέτουν το πρόσωπο της πόλης το 2017; Η Κύα Τζήμου και ο Γιώργος Τούλας καταθέτουν εδώ όλα αυτά που τους έρχονται στο μυαλό όταν ακούν τη λέξη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Στο πρώτο μέρος η λίστα με τα εμβληματικά πρόσωπα του σήμερα.

ΤΑ ΠΡOΣΩΠΑ

Γιάννης Μπουτάρης

Ίσως η πιο πληθωρική προσωπικότητα αυτής της πόλης είναι ο δήμαρχός της. Ένας άνθρωπος που έχει ταυτιστεί με την τεράστια δουλειά που έχει κάνει στο χώρο του κρασιού, της ανάδειξης του Νυμφαίου, της δημιουργίας του Αρκτούρου και της δημαρχίας της Θεσσαλονίκης.

Διαδέχτηκε τον καταδικασμένο ισόβια Βασίλη Παπαγεωργόπουλο δημιουργώντας μια ετερόκλητη ομάδα ανθρώπων με διαφορετικές κοινωνικές, οικονομικές και ιστορικές καταβολές. Ενέπνευσε μια πόλη που τον ψήφισε δυο φορές λόγω των ιδεών που κόμισε και του αντισυμβατικού του χαρακτήρα, που αποτελεί όμως ταυτόχρονα και ευχή και κατάρα. Η δεύτερη θητεία του στο δήμο χαρακτηρίζεται μάλλον από απογοήτευση και η ομάδα του σε ένα μεγάλο βαθμό δεν είναι πια ομάδα. Άνθρωπος που δεν έκρυψε ποτέ τα πάθη του και που δεν έμαθε από τα λάθη του τα οποία ενίοτε επαναλαμβάνει. Μια χαρισματική μορφή που σφράγισε την πόλη εδώ και δεκαετίες.

Άνθιμος

Ο Μητροπολίτης της πόλης, στα 83 του χρόνια παραμένει ακμαίος και επιδραστικός σε ένα μεγάλο μέρος πολιτών της πόλης που έχει ισχυρούς δεσμούς με την εκκλησία.

Γεννημένος στην Ηλεία και με πρωθύστερη θητεία ως Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη όταν χήρεψε ο θρόνος το 2004 και έκτοτε διοικεί το ποίμνιο της πόλεως. Φορέας εξαιρετικά συντηρητικών θέσεων σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καταφέρεται συχνά κατά της διαφορετικότητας, των μεταναστών και άλλων ομάδων πληθυσμού και παρεμβαίνει στην κοσμική ζωή της πόλης με αναχρονιστικό τρόπο. Μνημειώδης η κόντρα του με τον Γιάννη Μπουτάρη πριν τις εκλογές του 2010 που ουσιαστικά έδωσε γραμμή στους πιστούς για να τον καταψηφίσουν.

Ιβάν Σαββίδης

Ο επιχειρηματίας φαινόμενο. Γεννημένος στις 27 Μαρτίου του 1959 στο χωριό Σάντα, της περιφέρειας Τσάλκας της πρώην Σοβιετικής Δημοκρατίας της Γεωργίας, γιος οικογένειας εργατών ελληνικής καταγωγής από τον Πόντο, μετακόμισε στο Ροστόφ όπου και εργάστηκε στην Καπνοβιομηχανία όπου και ανελίχθη μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και κατάφερε να δημιουργήσει τον όμιλο Agrocom που βρίσκεται, σύμφωνα με το Forbes, στην 152η θέση στη λίστα των 200 μεγαλύτερων ρωσικών εταιρειών και ο ίδιος στην 30η θέση των πλουσιότερων ανθρώπων της Ρωσίας, ενώ εξελέγη και βουλευτής και παρασημοφορήθηκε στη Ρωσία. Στη Θεσσαλονίκη, έδρα των ελληνικών επιχειρήσεών του, κατέχει τον ΠΑΟΚ, το Makedonia Palace, ιστορικά ακίνητα, τη ΣΕΚΑΠ, ενώ πρόσφατα απέκτησε το Έθνος, μετοχές στο Mega και το κανάλι Έψιλον. Αποτελεί ίσως τον πιο συζητημένο αυτή την εποχή επιχειρηματία της πόλης και τις επενδύσεις του περιμένουν με ανυπομονησία πολλοί που ονειρεύονται να του πουλήσουν.

Πατήρ Αθηναγόρας

Αντί να βρεθεί στην Αφρική και να ασκήσει το ιεραποστολικό του έργο ο Αθηναγόρας Λακουτάρης επέλεξε την εσχατιά του Δενδροποτάμου.

Εκεί στο γκέτο με τον Φάρο του Κόσμου του, περιθάλποντας αποφυλακισμένα παιδιά, αναλφάβητους εφήβους και τσιγγανόπουλα χωρίς αύριο, έστησε την πιο σημαντική ανθρωπιστική ιστορία της πόλης καταφέρνοντας να βγάλει από την αφάνεια μιας αόρατης γειτονιάς νέους ανθρώπους στέλνοντάς τους ακόμα και στην Αμερική για σπουδές. Σπουδαία περίπτωση κληρικού που δρα αθόρυβα και με αποτέλεσμα.

Δημήτρης Κυρσανίδης

Στα social media είναι γνωστός ως DK. Το μότο του είναι «να είσαι καλύτερος απ’ το χτες, χειρότερος απ’ το αύριο» και αυτό σε δεύτερη ανάγνωση δεν αφήνει περιθώρια για μια ζωή στην μετριότητα.

Ο 22χρονος Δημήτρης Κυρσανίδης κάνοντας το όνομά του συνώνυμο με το freerunning στην Ελλάδα και διεθνώς, μας έδειξε στην πράξη πώς είναι να ξεπερνάς εμπόδια, κυριολεκτικά και μεταφορικά, πώς φτάνεις από τις δυτικές συνοικίες της Θεσσαλονίκης στους εντυπωσιακούς χορηγούς, στις διακρίσεις και στους εκατοντάδες χιλιάδες ακόλουθους, ενώ πιστεύει ότι η Θεσσαλονίκη είναι η πιο όμορφη πόλη στην Ελλάδα. Αδιαμφισβήτητα ένα από τα πρόσωπα με ιδιαίτερα θετική επιρροή στους νέους, σίγουρα στη λίστα των ανθρώπων που συνθέτουν σήμερα το ανθρώπινο brand της.

Δημήτρης Φατούρος

Η πιο εμβληματική μορφή εν ζωή της επιστήμης και της αρχιτεκτονικής στην πόλη. Γεννημένος το 1928 αρχιτέκτονας, ζωγράφος, πανεπιστημιακός, συγγραφέας, πρύτα – νης του ΑΠΘ, εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων στην τελευταία κυβέρνηση του Ανδρέα, υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης με την στήριξη τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της Αριστεράς, αλλά έχασε για ελάχιστες ψήφους από τον Ντίνο Κοσμόπουλο. Σχεδίασε μερικά από τα σημαντικότερα κτίρια που αντα – νακλούν το ένα ή τα πολλά πρόσωπα που αναζητούσε η σύγχρονη Ελλάδα. Αποτελεί την πιο εμβληματική φιγούρα μιας ολόκληρης εποχής επιστημόνων της Θεσσαλονίκης, ένα πρόσωπο που εμπνέει και γοητεύει τις νεώτερες γενιές.

Τα δίδυμα

Ο Ανέστης και ο Μιχάλης, με καταγωγή από τη Δράμα, ήρθαν παιδιά στη Θεσσαλονίκη και έζησαν όλη τους τη ζωή από το Γαλλικό Ινστιτούτο μέχρι το κέντρο. Τους συναντάς εδώ και πολλές δεκαετίες στις παραστάσεις του ΚΘΒΕ, τις πρόβες, τις μεγάλες πορείες, έξω από θέατρα και γκαλερί. Είναι αθεράπευτα ΠΑΟΚ, αγαπούν τα γλυκά, τις κουβέντες, τις φωτογραφίες και μεγαλώνουν μαζί με την πόλη, αποτελώντας ένα από τα σήματα κατατεθέντα της.

Αλεξάνδρα Γερόλυμπου

Η σπουδαιότερη πολεοδόμος αυτής της πόλης, η γυναίκα στην οποία οφείλουμε τις γνώσεις μας για την Πυρκαγιά του 1917, τη γέννηση της νέας Θεσσαλονίκης, το όραμα του Εμπράρ αλλά και την αρχιτεκτονική κληρονομιά της πόλης στον εικοστό αιώνα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη και πολεοδομία στο Παρίσι, όπου εργάστηκε για πολλά χρόνια σε αρχιτεκτονικά γραφεία. Δίδαξε αστικό σχεδιασμό και ιστορία της πολεοδομίας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έχει συνεργαστεί σε μελέτες για τη Θεσσαλονίκη και συμμετέχει ενεργά σε κινήσεις και πρωτοβουλίες πολιτών για τη βελτίωση του χώρου της πόλης. Αποτελεί σύμβολο για τις νεώτερες γενιές της πόλης που αγαπούν την κληρονομιά της και σπουδαία δασκάλα.

 Πρόδρομος Νικηφορίδης  – Βernard Cuomo

Το δίδυμο των αρχιτεκτόνων στους οποίους οφείλουμε την μεγαλύτερη αστική ανάπλαση στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες, την ανάπλαση της νέας Παραλίας. Ένα έργο που άλλαξε τον δημόσιο χώρο της Θεσσαλονίκης και τη συνολική εικόνα της πόλης.

Με σπουδές Αρχιτεκτονικής στη Γαλλία εργάζονται μαζί από το 1986 και έργα τους είναι η Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης 2006-2009, η Ανάπλαση Νέας Παραλίας Θεσσαλονίκης 2000-2014 και το Θησαυροφυλάκιο της Τράπεζας της Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη 2001- 2009. Το 2009 τους απονεμήθηκε το Βραβείο Αρχιτεκτονικής για την πενταετία 2004-2008 από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής και μια σειρά διεθνή βραβεία. Σήμερα ασχολούνται με την ανάπλαση του στρατοπέδου Παύλου Μελά.

 Νίκος Γκάλης

Η μεγαλύτερη μορφή στην ιστορία του ελληνικού μπάσκετ παραμένει τόσα χρόνια μετά τον τερματισμό της καριέρας του ο άνθρωπος που εμπνέει περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον τις νεώτερες γενιές που αγαπούν την καλαθόσφαιρα. Κάθε μία, από τις σπάνιες εμφανίσεις του σε εκδηλώσεις αποτελεί αφορμή για λαϊκή προσκύνημα.

Ντίνος Χριστιανόπουλος

Ο μεγάλος Θεσσαλονικιός ποιητής, στα 87 του παραμένει η πιο επιδραστική μορφή των γραμμάτων της πόλης. Έχοντας ζήσει κόντρα όλη του τη ζωή, ακόμα και όταν το 2011 τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του και αρνήθηκε να το παραλάβει παραπέμποντας στο κείμενό του “Εναντίον” από το 1979 όπου αναφέρει χαρακτηριστικά: «Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης απ’ όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία από το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε. Αυτό το απαίσιο “υπείροχον έμμεναι άλλων”, που μας άφησαν οι αρχαίοι. Με ένα τεράστιο έργο στην ποίηση, την πεζογραφία, το δοκίμιο, τις μελέτες, τη μουσική, το ρεμπέτικο, τον Καβάφη, το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, εμφανίζεται σπάνια πια στην πόλη, αλλά κάθε του εφάνιση αποτελεί είδηση.

Street art

Μια δυναμική σκηνή υπαίθριων καλλιτεχνών που αλλάζουν το δημόσιο χώρο εδώ και χρόνια με murals σε μεγάλες ή μικρότερες επιφάνειες. Οι Ser, Simoni, Nar, Zofos, Nast, Apset, Reb, Inva και πολλοί άλλοι έκαναν μια δημοφιλή στο εξωτερικό τέχνη, την τέχνη του δρόμου, κτήμα και της δικής μας κουλτούρας.

Η λογοτεχνική σκηνή

Με μια παράδοση μεγάλη στα χρόνια του εξήντα και του εβδομήντα, από δυνατές πένες που ορίστηκαν σαν λογοτεχνική σκηνή της Θεσσαλονίκης η πόλη έζησε ένα ενδιάμεσο κενό για να επιστρέψει ξανά με μια γενιά δημιουργών που ζουν εδώ αλλά δημιουργούν υπέρ-τοπικά και διαπρέπουν πανελλαδικά χάρη στα γραπτά τους. Θωμάς Κοροβίνης Σάκης Σερέφας Άκης Δήμου, Σοφία Νικολαϊδου Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Ισιδωρος Ζουργός, Κατερίνα Καριζώνη, υπογραφές που η τα βιβλία και τα έργα τους αποτελούν γεγονότα για τον αναγνώστη και το θεατή αυτής της χώρας.

Στέργιος Δελιαλής

Ο άνθρωπος στον οποίο η πόλη οφείλει το ερέθισμα για το design, αποτελεί μια εμβληματική φυσιογνωμία από τη δεκαετία του εξήντα μέχρι σήμερα.

Με μια συλλογή χιλιάδων αντικειμένων που χάρη στην αδιαφορία της Πολιτείας ποτέ δεν βρήκαν στέγη στο περίφημο μουσείο φάντασμα της πόλης για το ντιζάιν, με τεράστιο έργο, σχεδιαστικό και μελετητικό και ένα κύκλο ανθρώπων κολοσσιαίο που έμαθαν κοντά του αποτελεί τον πατριάρχη του είδους στην Ελλάδα. Φέτος ένα ντοκιμαντέρ του Κωνστανίνου Καμπούρογλου απέδωσε την τιμή που του οφείλει η πόλη.

 Η σκηνή των σχεδιαστών

Η γραφιστική εδώ και δυο δεκαετίες έγινε το μεγάλο ατού της πόλης. Οι πολυβραβευμένοι Beetroot, Red Creative, Δημήτρης Κολιαδήμας, Δημήτρης Παπάζογλου, dolphins, Red Fish, o βιομηχανικός σχεδιαστής Θανάσης Μπάμπαλης, ο Γιάννης Καλογιαννίδης, ο Ανδρέας Ζαπατίνας, ο Χάρακας του Τάσου Σωτηρόπουλου και του σκηνογράφου Γιάννη Κατρανίτσα, και πολλοί ακόμα δημιουργοί, σπάνε τα σύνορα της πόλης και δημιουργούν έργα και εφαρμογές που ανανεώνουν και προχωρούν το πρόσωπο του ελληνικού design, της γραφιστικής και των κατασκευών.

 Η μουσική της πόλης

Από τον Γιάννη Αγγελάκα και τον Παύλο Παυλίδη, έως το Σωκράτη Μάλαμα και τον Γιώργο Χριστιανάκη, μια σειρά από σπουδαία πρόσωπα σε διαφορετικά είδη μουσικής απέδειξαν μέσα σε τρεις δεκαετίες πως και διαδοχή υπήρξε στην απώλεια μεγάλων δημιουργών και έμπνευση.

Οι εμβληματικές προσωπικότητες

Οι άνθρωποι που δημιούργησαν και έγραψαν ιστορία ο καθένας στον τομέα του και επηρεάζουν με τη σκέψη και τα λόγια τους την πνευματική ζωή της πόλης. Ο Στέλιος Νέστωρας, ένας πραγματικός ευπατρίδης της Αριστεράς, ο Σάκης Παπαδημητρίου, ο πατριάρχης της τζαζ στην Ελλάδα, ο Γιώργος Κορδομενίδης, ο δημιουργός του Εντευκτηρίου και της Λογοτεχνικής Σκηνής, ο Νικηφόρος Παπανδρέου, ιδρυτής της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης, ο αρχαιολόγος Γιώργος Βελένης.