Αυτό είναι το αρχαιότερο από όλα τα ρολόγια που ελέγχει τη ζωή σου

Πώς ξέρετε τι ώρα πρέπει να κοιμηθείτε ή να ξυπνήσετε; Ποια είναι η κατάλληλη ώρα για να γυμναστείτε και ποια προσφέρει τα μέγιστα οφέλη στην απόδοση σας; Κάθε πότε πρέπει να τρέφεστε, ποιες τροφές δεν είναι καλό να καταναλώσετε πριν κοιμηθείτε και πώς είναι δυνατόν όλα αυτά να έχουν σχέση με την υγεία σας; Η απάντηση με μια λέξη είναι ο κιρκάδιος ρυθμός το αρχαιότερο από όλα τα ρολόγια που ελέγχει τη ζωή μας. Αλλά τι είναι ο κιρκάδιος ρυθμός;

Σύμφωνα με όσα δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κωνσταντίνος Ντάλλας, Ερευνητής, στο Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab στο ΤΕΦΑΑ του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η λέξη δημιουργείται από τις λατινικές λέξεις, circa = γύρω και diem = ημέρα, δηλαδή ρυθμός στη διάρκεια της ημέρας και χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια οποιαδήποτε βιολογική διαδικασία που παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου.

Κάθε άτομο έχει τον δικό του κιρκάδιο ρυθμό, σε όλους μας όμως σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της σωστής λειτουργίας τού ρυθμού, παίζει ο ύπνος.

Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής, οι βραδινές εργασίες και η έντονη κοινωνική ζωή επηρεάζουν τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης. Πιο συγκεκριμένα, διευκρινίζει ο ερευνητής, η έλλειψη ή η κακής ποιότητας ή οι ανεπαρκείς ώρες ύπνου έχουν σαν αποτέλεσμα να διαταράσσονται οι δραστηριότητες που είναι υπό τον έλεγχο του κιρκάδιου ρυθμού, όπως οι διατροφικές συνήθειες, η θερμοκρασία του σώματος, ο μεταβολισμός, ο κυτταρικός κύκλος και η κυτταρική διαφοροποίηση, η ομαλή λειτουργία του καρδιαγγειακού, του πεπτικού, του ενδοκρινικού και του ανοσοποιητικού συστήματος, αλλά και γενικότερα η ψυχική και η σωματική υγεία.

Όταν ο κιρκάδιος ρυθμός διαταράσσεται έχει σαν αποτέλεσμα την απορρύθμιση των λειτουργιών που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Άλλες, επηρεάζονται σε μεγαλύτερο και άλλες σε μικρότερο βαθμό.

Επιπρόσθετα, όπως λέει ο κ. Ντάλλας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, τα τελευταία χρόνια πολλές χρόνιες ασθένειες, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή, η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή και διαταραχές του ύπνου έχουν συνδεθεί με τον κιρκάδιο ρυθμό. Ενδεικτικό του πόσες πτυχές της ζωής μας επηρεάζονται και καθορίζονται από τον κιρκάδιο ρυθμό είναι τα αποτελέσματα των παρακάτω ερευνών.

Μια έρευνα από το Ιατρικό Κέντρο Southwestern του Πανεπιστημίου του Τέξας έδειξε, τονίζει ο Ερευνητής, πως οι διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού μέσω νυκτερινών βαρδιών ή υπερατλαντικών ταξιδιών συνδέονται με παχυσαρκία και ανάπτυξη παθήσεων, όπως ο διαβήτης.

Πέρυσι, ερευνητές από το Βασιλικό Κολλέγιο του Λονδίνου διαπίστωσαν ότι η στέρηση ύπνου κάνει τους ανθρώπους να τρώνε περισσότερο για να αισθάνονται πλήρεις και ο λόγος είναι ότι διαταράσσονται οι σχετικές ορμόνες του οργανισμού. Συγκεκριμένα όσοι κοιμούνταν λιγότερο από πεντέμισι ώρες τη νύχτα κατανάλωναν κατά μέσο όρο 385 θερμίδες περισσότερες την ημέρα σε σύγκριση με όσους κοιμούνταν πάνω από 7 ώρες.

Επίσης, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Γιούτα προειδοποιούν για την ύπαρξη συγκεκριμένων τροφών, που η κατανάλωση τους, τις βραδινές ώρες, απορυθμίζει τον οργανισμό μας.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι ο σίδηρος που λαμβάνουμε από την τροφή επηρεάζει το βιολογικό ρολόι του ήπατος. Η κατανάλωση, λοιπόν, κρέατος το βράδυ, αποσυγχρονίζει το ρολόι του ήπατος με εκείνο του εγκεφάλου, προκαλώντας συχνά μεταβολικά προβλήματα, σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ντάλλας.

Επιπρόσθετα η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή ψυχιατρικής Ντάνιελ Σμιθ και τη δρα Λόρα Λάιαλ του Πανεπιστημίου της Γλασκόβης στη Σκωτία, δημοσίευσε στο περιοδικό ψυχιατρικής The Lancet Psychiatry, τα αποτελέσματα μιας έρευνάς τους όπου συμμετείχαν 91.100 άνθρωποι ηλικίας 37 έως 73 ετών. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως ένας άνθρωπος με διαταραγμένους βιολογικούς ρυθμούς έχει κατά μέσο όρο 6% περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστεί με κατάθλιψη, 10% με διαταραχή (αστάθεια) της διάθεσης και 11% με διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη), ενώ έχει και 9% περισσότερες πιθανότητες να βιώνει μοναξιά.

Παρόλα τα αποτελέσματα παραμένει ασαφές σε ποιο βαθμό, όπως τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ερευνητής, προκαλεί την ψυχική διαταραχή η διατάραξη του βιολογικού ρολογιού ή αντίθετα αποτελεί ένα σύμπτωμά της, καθώς οι αλλαγές στις αντίστοιχες συνήθειες ενός ανθρώπου και στο βιολογικό ρολόι είναι συχνά το πρώτο σύμπτωμα μιας ψυχικής διαταραχής. Άλλα δεν είναι μόνο η σωματική και ψυχική υγεία που επηρεάζεται από τον κιρκάδιο ρυθμό αλλά και η αθλητική απόδοση.

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα έρευνες, έχει αποδεχθεί πως στις 08:30 το πρωί έχουμε τη μέγιστη έκκριση τεστοστερόνης. Στις 14:30 έχουμε τον καλύτερο συντονισμό και καλύτερη αντίδραση. Ενώ στις 17:00 καλύτερη καρδιαγγειακή απόδοση και μυϊκή δύναμη. Στηριζόμενοι σε αυτά μπορούμε να πούμε πως η καλύτερη ώρα για προπόνηση εξαρτάται από το τι θέλουμε να βελτιώσουμε. Επιπλέον, όπως λέει ο κ. Ντάλλας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, κοντά στις 21:00 το βράδυ θα ήταν ωφέλιμο να αποφεύγεται η άσκηση, καθώς αρχίζει η έκκριση μελατονίνης με αποτέλεσμα η άσκηση να διαταράσσει την οδήγηση του οργανισμού σε κατάσταση ύπνου.

Βέβαια σημαντικό ρόλο παίζει και τι τύπος ανθρώπου είναι κάποιος σε σχέση με την ώρα που ξυπνά και κοιμάται. Αν είναι «πρωινός τύπος» (ξυπνά νωρίς το πρωί) οι παραπάνω οδηγίες μπορούν να βοηθήσουν, σε περίπτωση όμως που είναι «βραδινός τύπος» (ξύπνα κοντά στο μεσημέρι) τα πράγματα αλλάζουν.

Συνεπώς, αυτό που χρειάζεται να γίνει είναι να ακούμε το βιολογικό μας ρολόι και να ζούμε μια καλά δομημένη ζωή με τακτικά καθορισμένες ώρες γευμάτων, άθλησης, διασκέδασης και συγκεκριμένο πρόγραμμα ύπνου, που θα μας οδηγήσουν να βελτιώσουμε τη σωματική και ψυχική μας υγεία…