Επιστημονική Εκδήλωση: Εναλλακτικά προϊόντα καπνού και νικοτίνης – Καινοτομία, Επιστημονική Τεκμηρίωση και Υπευθυνότητα

Η ενημερωτική εκδήλωση με τίτλο “Εναλλακτικά προϊόντα καπνού και νικοτίνης – Καινοτομία, Επιστημονική Τεκμηρίωση και Υπευθυνότητα” πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 19 Νοεμβρίου στο Ξενοδοχείο Mediterranean Palace στη Θεσσαλονίκη, από το Επιστημονικό Τμήμα PMI Science της Παπαστράτος, για ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας με συμμετοχή διακεκριμένων ομιλητών που συνεισέφεραν επιστημονικά δεδομένα από διαφορετικά γνωστικά πεδία.

Στην εκδήλωση που συντόνισε ο Γεώργιος Πανοτόπουλος, MD, PhD, Παθολόγος – Διατροφολόγος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Παχυσαρκίας, του Μεταβολισμού και των Διαταραχών Διατροφής, παρουσιάστηκαν κρίσιμα ζητήματα δημόσιας υγείας σχετικά με τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού και νικοτίνης, όπως η περιβαλλοντική ρύπανση από τα αποτσίγαρα και τις χρησιμοποιημένες ράβδους καπνού και ο ρόλος των εναλλακτικών προϊόντων νικοτίνης για χρήση από το στόμα βάσει επιστημονικών δεδομένων. Αναφέρθηκε επίσης, η συμβολή της Παπαστράτος στην αποτροπή της πρόσβασης των ανηλίκων στα προϊόντα αυτά μέσω συντονισμένων δράσεων και συνεργασιών.

Οι επιπτώσεις των απορριμμάτων καπνού στο υδάτινο και χερσαίο περιβάλλον είναι τεράστιες, καθώς πάνω από 4,5 τρισεκατομμύρια αποτσίγαρα απορρίπτονται ετησίως σε όλο τον κόσμο, ένα φαινόμενο που η επιστημονική κοινότητα μελετά με σκοπό την καλύτερη διαχείριση.

Το κάπνισμα εξάλλου, παραμένει ο βασικός παράγοντας κινδύνου για χρόνια νοσήματα. Τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης νέας τεχνολογίας, όπως τα σακουλάκια νικοτίνης (nicotine pouches), προσφέρουν νέες επιλογές στους καπνιστές. Το παράδειγμα της Σουηδίας αποτελεί δείγμα επιτυχίας της στρατηγικής μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα μέσω της χρήσης του snus (σακουλάκια καπνού), του οποίου εξέλιξη αποτελούν τα σακουλάκια νικοτίνης.

Τέλος, καίριας σημασίας είναι η προστασία των νέων από τα προϊόντα καπνού και νικοτίνης με εφαρμογή μέτρων αποτροπής. Ειδικότερα, απαραίτητη κρίνεται η παρακολούθηση της χρήσης τους μέσω εθνικών επιδημιολογικών εργαλείων για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων.

Η Καθηγήτρια στη Σχολή Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης Ελευθερία Ψυλλάκη, έθεσε το σοβαρό ζήτημα των επιπτώσεων των αποτσίγαρων και ράβδων καπνού στο υδατικό περιβάλλον και την ανάγκη για υπεύθυνη διαχείριση των προϊόντων καπνού μετά τη χρήση τους. Το 77% των τσιγάρων που καταναλώνονται κάθε χρόνο απορρίπτονται αλόγιστα στο περιβάλλον και αποτελούν το πιο διαδεδομένο απόρριμμα στις αστικές περιοχές (22-46%). Τα χρησιμοποιημένα προϊόντα καπνού καταλήγουν στη θάλασσα και στις παραλίες, κάνοντας τα αποτσίγαρα τα πιο κοινά απορρίμματα, ενώ αποτελούν το δεύτερο πιο κοινό απόβλητο στις παραλίες της ΕΕ. Η ερευνητική κοινότητα επικεντρώνεται κυρίως στην αδυναμία του φίλτρου να βιοαποδομηθεί. Τα ερευνητικά αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν έδειξαν ότι τα εκπλύματα από αχρησιμοποίητες θερμαινόμενες ράβδους καπνού δεν είναι τοξικά, καθώς και ότι τα εκπλύματα από χρησιμοποιημένες ράβδους καπνού έχουν σημαντικά μειωμένη τοξικότητα σε σχέση με τα συμβατικά τσιγάρα. Η υπεύθυνη διαχείριση των προϊόντων καπνού μετά τη χρήση τους είναι επιβεβλημένη καθώς και οι εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού στις καλές πρακτικές διάθεσης αυτών των απορριμμάτων.

Ο κ. Σταμάτης Ευσταθίου, Ειδικός Παθολόγος, Διευθυντής, Κέντρο Πρόληψης Καρδιαγγειακών Νόσων, ΤΥΠΕΤ, στο πλαίσιο της στρατηγικής μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα, αναφέρθηκε στο ρόλο των εναλλακτικών προϊόντων καπνού και νικοτίνης για χρήση από το στόμα, τα οποία συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας και των ρυθμιστικών Αρχών. Φαίνεται πως τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού και νικοτίνης για χρήση από το στόμα μπορούν να αποτελέσουν μια σημαντική επιλογή για ενήλικους καπνιστές που δεν διακόπτουν το κάπνισμα.

Προς τεκμηρίωση των παραπάνω, αναφέρθηκε το χαρακτηριστικό παράδειγμα της Σουηδίας με το snus, όσον αφορά την εφαρμογή της στρατηγικής μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα, με οφέλη για τη δημόσια υγεία. Η μακροχρόνια χρήση του snus στη Σουηδία και τη Νορβηγία έχει συνδεθεί με μείωση των ποσοστών καπνίσματος και θνησιμότητας από νοσήματα που σχετίζονται με αυτό. Εξέλιξη του snus συνιστούν τα σακουλάκια νικοτίνης, καθώς δεν περιέχουν φύλλα πραγματικού καπνού και τις ουσίες που εμπεριέχονται σε αυτόν, αλλά μόνο νικοτίνη φαρμακευτικής καθαρότητας, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα για μειωμένο τοξικολογικό φορτίο.

Την εκδήλωση έκλεισε με την ομιλία του ο Αντιπρόεδρος της Παπαστράτος Ιάκωβος Καργαρώτος, ο οποίος παρουσίασε το γενικό πλαίσιο της πανελλαδικής καμπάνιας της Παπαστράτος υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Τεχνητής Νοημοσύνης για την αποτροπή της πρόσβασης των ανηλίκων σε προϊόντα καπνού και νικοτίνης με τίτλο «Είναι στο χέρι μας να μην είναι στο χέρι τους». Η φιλοσοφία της πρωτοβουλίας είναι ότι η προστασία των ανηλίκων είναι ζήτημα ουσίας και ευθύνης που μας αφορά όλους: την Πολιτεία που ρυθμίζει και ελέγχει, τις εταιρείες και την εφοδιαστική αλυσίδα που πρέπει να εφαρμόζουν υπεύθυνες εμπορικές πρακτικές αλλά και την κοινωνία στο σύνολό της. Η καμπάνια έχει τρεις πυλώνες: την εκπαίδευση των λιανοπωλητών, την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας στο σύνολό της και τη χρήση ψηφιακών εργαλείων για τον ασφαλή έλεγχο της ενηλικότητας με στόχο την αλλαγή κουλτούρας σε όλα τα επίπεδα και τα κανάλια πώλησης, φυσικά και ψηφιακά.

Μέσω των ενημερωτικών ομιλιών υπογραμμίστηκε πως η καινοτομία στον σχεδιασμό προϊόντων νικοτίνης μπορεί να συμβάλει θετικά στη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, εφόσον συνοδεύεται από ένα αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο, υπευθυνότητα στη διάθεση και τη χρήση τους, καθώς και αυστηρή επιτήρηση της αγοράς.