Έρευνα: Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός των Γυναικών στην Ελλάδα

• Από την έρευνα προέκυψε ότι οικονομικά εγγράμματο χαρακτηρίζεται μόλις το 43% των συμπολιτών μας, χωρίς να υπάρχει, στο κομμάτι αυτό, κάποια ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες. Παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν γνωρίζουν λιγότερα από τους άνδρες, υπάρχει χάσμα σε ό,τι αφορά την οικονομική συμπεριφορά, τις πεποιθήσεις σχετικά με ζητήματα χρηματοοικονομικής διαχείρισης, αλλά και την αυτοπεποίθηση των δύο φύλων.
• Το αντικείμενο των οικονομικών αγχώνει ένα στα δύο άτομα, με τις γυναίκες να εμφανίζονται πιο επιρρεπείς στο συναίσθημα αυτό (57% έναντι 46% των ανδρών). Οι γυναίκες συνδέουν επίσης πολύ περισσότερο την οικονομική διαχείριση με συναισθήματα ανίας, θεωρώντας σε ποσοστό 43% την ενασχόληση με τα οικονομικά βαρετή υπόθεση, έναντι 31% των ανδρών. Από την έρευνα προκύπτει ότι η ενασχόληση με τα χρήματα έχει αρνητικό «ηθικό» πρόσημο για σημαντική μερίδα πολιτών (29%), στην οποία υπερ-εκπροσωπούνται πάλι οι γυναίκες (32%).
• Το 45% των ανδρών και το 35% των γυναικών εκφράζουν την άποψη ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο κατάλληλες για την ενασχόληση με χρηματοοικονομικά θέματα, ενώ το 83% των ανδρών δηλώνει ότι παίρνουν οι ίδιοι τις περισσότερες καταναλωτικές αποφάσεις στο νοικοκυριό τους.

Αυτά και άλλα σημαντικά συμπεράσματα προέκυψαν από την έρευνα που πραγματοποίησε το Women On Top και η αθηΝΕΑ, σε συνεργασία με την qed και με τη χρηματοδότηση της Παπαστράτος. Στόχος της έρευνας ήταν να διερευνηθεί το κατά πόσο οι γυναίκες στην Ελλάδα είναι σε θέση να διαχειριστούν το οικονομικό τους παρόν, να χτίσουν την οικονομική τους ανεξαρτησία και να πάρουν οικονομικές αποφάσεις που θα συμβάλουν στην ευημερία τη δική τους, των οικογενειών τους και της κοινωνίας μας στο μέλλον.

Τα ευρήματα της έρευνας βοηθούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα σε σχέση με τις χρηματοοικονομικές δεξιότητες ανδρών και γυναικών στην Ελλάδα, με κυριότερα το ότι ο οικονομικός αναλφαβητισμός εμφανίζεται εντονότερος στις νεότερες και τις πιο μεγάλες ηλικίες, καθώς και στις λιγότερο ευκατάστατες κοινωνικοοικονομικές ομάδες. Παράλληλα, οι γυναίκες και οι νέοι/ες συνδέουν σε μεγάλο βαθμό την οικονομική διαχείριση με συναισθήματα ανίας και άγχους, γι’ αυτό και προτιμούν να ασχολούνται άλλοι/ες με αυτήν.

Τι είναι ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός;

Ο συνδυασμός της αντίληψης, των γνώσεων, των δεξιοτήτων, των στάσεων και των συμπεριφορών που είναι απαραίτητα για να παίρνει κανείς σωστές οικονομικές αποφάσεις και, εν τέλει, να επιτυγχάνει την ατομική οικονομική ευημερία.

Είναι το σύνολο αυτών που πιστεύουμε, που γνωρίζουμε, που αισθανόμαστε για τα χρήματα, καθώς και του πώς αντιδρούμε στην πράξη όταν καλούμαστε να τα ζητήσουμε, να τα συγκεντρώσουμε, να τα ξοδέψουμε, να τα επενδύσουμε και, γενικά, να τα διαχειριστούμε.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι γυναίκες δείχνουν μικρή αυτοπεποίθηση σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των οικονομικών ζητημάτων, ακόμα και όταν έχουν επαρκείς γνώσεις για τα χρηματοοικονομικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι γυναίκες όλων των κοινωνικοοικονομικών τάξεων και μορφωτικών επιπέδων δηλώνουν σημαντικά μικρότερη χρήση πιο σύνθετων χρηματοοικονομικών προϊόντων (ασφάλειες και επενδύσεις) από τους άνδρες. Όσες γυναίκες, ωστόσο, είναι κύριες εισοδηματίες ή διαχειρίστριες στην οικογένειά τους παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά αυτοπεποίθησης και ενημέρωσης σε σχέση με τα οικονομικά.

Από την έρευνα προέκυψε, επίσης, ότι η ενασχόληση με τα χρήματα έχει αρνητικό «ηθικό» πρόσημο για σημαντική μερίδα πολιτών, στην οποία υπερ-εκπροσωπούνται οι γυναίκες και οι νέοι/ες της Generation Z (άτομα ηλικίας 18-24 ετών). Τέλος, είναι χαμηλότερο το ποσοστό των γυναικών που θεωρούν ότι είναι σημαντικό στις μέρες μας να γνωρίζουν κάποια πράγματα για τα οικονομικά θέματα, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησής τους σε σχέση με τις συνέπειες του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού για τις ίδιες και τις οικογένειές τους.

Από τις απαντήσεις των ερωτώμενων διαφαίνεται ότι μόλις το 51% των ανδρών αποδέχεται την ύπαρξη του μισθολογικού χάσματος. Το ποσοστό αυτό είναι σαφώς μεγαλύτερο μεταξύ των γυναικών, αγγίζοντας το 73%. Οι περισσότεροι άνδρες αναφέρουν μεγαλύτερη άνεση από τις γυναίκες στο να διαπραγματεύονται τον μισθό τους. Από την άλλη, οι οικονομικά αναλφάβητες γυναίκες έχουν πολύ λιγότερη άνεση στο να διαπραγματεύονται την αμοιβή τους σε σχέση με τους οικονομικά αναλφάβητους άνδρες, αλλά και με τις οικονομικά εγγράμματες γυναίκες. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος που, προβλέψιμα, κρατά τις γυναίκες αυτές εγκλωβισμένες σε ό,τι αφορά την οικονομική ανάπτυξη και ανεξαρτησία τους.

Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας κρίνεται επιτακτική η ανάπτυξη μιας εθνικής στρατηγικής για τη χρηματοοικονομική εκπαίδευση στην Ελλάδα. Κομβικό ρόλο οφείλει να παίξει η πολιτεία για την περαιτέρω ενσωμάτωση στο σχολικό πρόγραμμα αντίστοιχων εκπαιδευτικών βαθμίδων της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης ως διακριτού πεδίου. Εξαιρετικά θετική θα μπορούσε να είναι η εφαρμογή προγραμμάτων χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης από μεγάλους εργοδότες της χώρας.

Μπορείτε να δείτε την έρευνα  εδώ