Η αγορά τροφίμων μετά τον κοροναϊό

Για περισσότερα από 35 χρόνια η βιομηχανία τροφίμων και η εφοδιαστική αλυσίδα των καταστημάτων λιανικής στις ΗΠΑ αρνείται πεισματικά τον αυτοματισμό και την πλήρη, ψηφιακή παρακολούθηση. Ένα παντοπωλείο λαμβάνει προϊόντα από εκατοντάδες ξεχωριστούς προμηθευτές, πολλοί από τους οποίους εξακολουθούν να επικοινωνούν τις προσφορές τους σε έντυπους καταλόγους , ενώ οι stock managers περνούν ώρες κάθε εβδομάδα δίνοντας παραγγελίες μέσω τηλεφώνου ή φαξ.

Το σκηνικό έχει αλλάξει το τελευταίο διάστημα. Τα μέτρα του lockdown που έχουν τεθεί σε ισχύ σε 45 πολιτείες, οδηγούν τους περισσότερους Αμερικανούς  να παραγγέλνουν τώρα περισσότερο από ποτέ τρόφιμα on line είτε για παράδοση στο σπίτι, είτε για παραλαβή από τα καταστήματα. Πριν από την πανδημία, η Instacart, η μεγαλύτερη υπηρεσία αυθημερόν παράδοσης ειδών σουπερ μάρκετ είχε προβλέψει ότι το 20% των νοικοκυριών στις ΗΠΑ θα κάνει τα ψώνια τους μέσω internet μέσα στην επόμενη 5ετία. Τα πράγματα όμως επιταχύνθηκαν ραγδαία τον τελευταίο μήνα : Ο όγκος των παραγγελιών της υπηρεσίας αυξήθηκε κατά 150%, ενώ τα downloads της εφαρμογής της, έχουν επταπλασιαστεί και η εταιρία προχωρά σε χιλιάδες προσλήψεις προκειμένου να ανταποκριθεί στη ζήτηση.

Πολλές μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ αγωνίζονται να αντεπεξέλθουν σε αυτή τη νέα πραγματικότητα ενώ κάποιες δεν τα καταφέρνουν. Άλλες χρησιμοποιούν τους χώρους τους ειδικά για παραλαβές on line παραγγελιών, άλλες έχουν παρατείνει το ωράριό τους για τις υπηρεσίες παράδοσης  κι άλλες , όπως η Kroger κλείνουν κάποια φυσικά καταστήματα και τα χρησιμοποιούν αποκλειστικά για on line παραγγελίες.

Μετά το τέλος της πανδημίας, φαίνεται ότι τα σούπερ μάρκετ θα αλλάξουν για πάντα. Ο κόσμος θα ψωνίζει διαφορετικά, η δουλειά των υπαλλήλων θα αλλάξει, τα καταστήματα θα αλλάξουν μορφή και μέγεθος. Ωστόσο όλα αυτά δε σηματοδοτούν το τέλος τους αλλά μάλλον την προσαρμογή τους στις  νέες συνήθειες των Αμερικανών.

Οι online υπηρεσίες των καταστημάτων τροφίμων άρχισαν να αναπτύσσονται κατά τη δεκαετία του ’90, χωρίς να παρουσιάσουν μεγάλη ανάπτυξη, καθώς σήμερα αντιπροσωπεύουν μόλις το 3% του τζίρου, τη στιγμή που άλλοι τομείς λιανικής όπως βιβλία, cd και ηλεκτρονικά είδη έχουν έναν τζίρο από online πωλήσεις της τάξεως του 40%.

Ο καταναλωτής θέλει να αγγίξει το αβοκάντο και να κουνήσει το πεπόνι πριν το επιλέξει. Η μετατροπή του παντοπωλείου σε ένα σύνολο ψηφιακών εικόνων στην οθόνη δεν τον βοηθάει.

Στην πραγματικότητα ούτε οι ίδιοι οι παντοπώλες αγαπούν το ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι πωλήσεις των τροφίμων στηρίζονται περισσότερο στην ψυχολογία του καταναλωτή και στις παρορμητικές αγορές. Ωστόσο τα παντοπωλεία έχουν αλλάξει στο παρελθόν και αναμένεται να αλλάξουν ξανά.

Το lockdown είναι κάτι προσωρινό και όχι τρόπος ζωής, αλλά οπωσδήποτε θα επηρεάσει τις καθημερινές πρακτικές. Ο Bryan Leach, CEO της εταιρίας προώθησης ψηφιακών αγορών Ibotta, προβλέπει ότι οι online αγορές παντοπωλείων θα αυξηθούν από 3 % σε διψήφιο νούμερο λόγω της πανδημίας. Αυτή είναι μια μεγάλη αλλαγή, ωστόσο η πλειοψηφία των αγορών τροφίμων θα συνεχίσουν να γίνονται στα φυσικά καταστήματα. Ο κόσμος έχει ανάγκη να επιλέγει μόνος του τη μαναβική, να «πετάγεται» για κάτι γρήγορο που ξέχασε, ή να χαζεύει προϊόντα απλά για να εμπνευσθεί κάποιο φαγητό. «Δεν νομίζω ότι αυτό θα προκαλέσει το θάνατο του αμερικανικού μανάβικου», μου είπε ο Leach. «Πιστεύω ακόμα ότι οι άνθρωποι το βλέπουν ως δημόσια πλατεία.».

Η πανδημία θα μπορούσε να φέρει μια δραματική αλλαγή στις συνήθειες των καταναλωτών. Αυτήν την περίοδο, οι καταναλωτές δεν τρώνε έξω, λόγω lockdown, αλλά εξακολουθούν να έχουν ανάγκη τροφής. Το delivery από εστιατόρια παρουσιάζει αύξηση, αλλά οι διαδικτυακές αγορές τροφίμων στοιχίζουν λιγότερο, ενώ παράλληλα μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού από συνεχόμενες μετακινήσεις εκτός σπιτιού.

Μία νέα στάση απέναντι στα σούπερ μάρκετ μπορεί να αλλάξει τον τρόπο συμπεριφοράς των ανθρώπων ως προς τις αγορές τροφίμων γενικότερα. Κάτι τέτοιο μπορεί να φανεί τόσο υποσχόμενο όσο και ανησυχητικό.

Σύμφωνα με το θετικό σενάριο, η αύξηση των online αγορών τροφίμων μπορεί να ενθαρρύνει τις εταιρίες να αμείβουν καλύτερα τους υπαλλήλους τους για τις δεξιότητές τους και να κάνουν τους Αμερικανούς να στραφούν σε μικρότερα τοπικά παντοπωλεία. Οι ιντερνετικοί πωλητές μπορεί να θεωρηθούν περισσότερο ως μικροί καταστηματάρχες, ή ως προμηθευτές φρέσκων και τοπικών προϊόντων σε μικρότορες κλίμακες. Οχι εργάτες, αλλά αφοσιωμένοι εργαζόμενοι με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία που βοηθά στην κάλυψη των ειδικών αναγκών των οικογενειών.

Το κακό σενάριο όμως φαίνεται να είναι πιο πιθανό. Οι μεγάλες αλυσίδες θα εμφανιστούν ακόμη πιο δυναμωμένες. H είσοδος παικτών όπως η Amazon και Kroger μπορεί να είναι ακόμα σε πειραματικό στάδιο, ωστόσο η αύξηση ζήτησης διαδιακτυακών τροφίμων μπορεί να τα οδηγήσουν σε δημιουργία «καταστημάτων φαντασμάτων», προορισμένων μόνο για delivery. Με σωστή αναδιοργάνωση μπορούν να κάνουν τις online παραγγελίες ακόμη πιο αποτελεσματικές και να εδραιώσουν μία ισχυρή θέση στον τομέα της αγοράς τροφίμων, ενώ θα επεκτείνονται και σε άλλους τομείς. Αλλωστε τα μεγάλα σουπερ μαρκετ είχαν αρχίσει να διαφοροποιούνται καθώς επεκτείνονταν, ακόμη και πριν την πανδημία, μονοπωλώντας τα ψώνια της εβδομάδας και διαθέτοντας επιπλέον είδη ντελικατέσεν, φούρνου, stand με φρέσκο χυμό, φρεσκοκομμένο καφέ κ.α. Ο κορωνοϊός θα αυξήσει περισσότερο αυτή την ανάπτυξη. Αυτό πιθανότατα θα συνθλίψει τους μικρο μεσαίους παντοπώλες και θα τους ωθήσει στη μετατροπή τους σε παντοπωλεία-φάντασμα.

Με την επιστροφή στην κανονικότητα, τα σούπερ μάρκετ θα συνεχίσουν να βρίσκονται μέσα στα τεράστια πάρκινγκ τους και ο κόσμος θα συνεχίσει να αφιερώνει χρόνο για ψώνια, αν και μπορεί να το κάνει με smartphone αντί για καροτσάκια πιο συχνά από πριν.

Τα σούπερ μάρκετ πιθανότατα θα πλήξουν περισσότερες επιχειρήσεις που υπήρχαν έξω από αυτά, όπως το κρεοπωλείο και το φαρμακείο. Μετά την πανδημία, αυτή η βιομηχανία θα είναι ακόμη πιο κολοσσιαία. Τα μικρά καταστήματα και οι εργαζόμενοί τους ενδέχεται να υποφέρουν την ώρα που μεγάλες εταιρίες μπορεί να θριαμβεύσουν.

Πηγή: theatlantic.com