Άλλαξε η πανδημία τις διαπροσωπικές μας σχέσεις;

H πανδημία επηρέασε τις διαπροσωπικές σχέσεις με πρωτοφανή τρόπο, αναγκάζοντας όλους ανεξαιρέτως να ζήσουν πιο κοντά με μερικούς ανθρώπους και πιο μακριά από άλλους. Η ζωή στην καραντίνα απαίτησε στενή, συνεχή επαφή με τις οικογένειες και τους συνεργάτες, τη στιγμή που τα μέτρα έκαναν τους πάντες να απομονωθούν από τους φίλους και τις ευρύτερες κοινότητες.

Εκτός από την Ελλάδα, τόσο στην Κίνα- που αποτέλεσε την πρώτη χώρα στον κόσμο που μπήκε σε πλήρη καραντίνα όταν εμφανίστηκε ο ιός εκεί- όσο και στο Χονγκ Κονγκ, ο ιός τέθηκε υπό έλεγχο και η ζωή κυλά τώρα με πιο ομαλούς ρυθμούς. Ωστόσο, η πανδημία έχει αφήσει κάποια εμφανή σημάδια καταρχάς στις οικογενειακές σχέσεις.

Πιο συγκεκριμένα, το περιβάλλον περιορισμού, σε συνδυασμό με το οικονομικό άγχος που προκαλείται από μια οικονομία που επιβαρύνει η Covid-19, οδήγησε θα λέγαμε σε αύξηση των συγκρούσεων μεταξύ συζύγων, σύμφωνα με την Susanne Choi, κοινωνιολόγο σε πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ.

Αυτό αποδεικνύεται από την αύξηση των ποσοστών διαζυγίου. Στην πόλη Xi’an στην επαρχία Shaanxi της βορειοδυτικής Κίνας, σημειώθηκε ένας άνευ προηγουμένου αριθμός αιτήσεων διαζυγίου όταν άνοιξαν εκ νέου τον Μάρτιο.

Σύμφωνα με όσα μεταδίδει το BBC, το ποσοστό διαζυγίων αυξάνεται σταθερά στην Κίνα από το 2003, από τότε που η διαδικασία έγινε ευκολότερη και ταχύτερη. Το να κλείσει κανείς ραντεβού για  διαζύγιο μπορεί τώρα να γίνει εκεί μέσω της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης WeChat. Το 2019, 4,15 εκατομμύρια ζευγάρια υπέβαλαν αίτηση διαζυγίου, αλλά ένας νέος νόμος, ο οποίος τίθεται σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2021, απαιτεί από εκείνους που επιδιώκουν να τερματίσουν τους γάμους τους μια «περίοδο αναμονής» 30 ημερών, αν και αυτό δεν ισχύει εφόσον υπάρχει ενδοοικογενειακή βία.

Και φαίνεται ότι σε πιο ακραίες περιπτώσεις, αυτές οι συγκρούσεις που προέκυψαν κατά το lockdown οδήγησαν σε αύξηση των περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας. Στην επαρχία Χουμπέι, που αποτελεί την καρδιά της επιδημίας, αναφέρθηκε ότι τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας τριπλασιάστηκαν από την έναρξη της πανδημίας. Παρόμοια αύξηση έχει επίσης αναφερθεί σε πολλές άλλες χώρες σε ολόκληρη την Ευρώπη όπου έχει εφαρμοστεί το lockdown.

Στο Πεκίνο, ΜΚΟ για τα δικαιώματα των γυναικών ανέφερε αύξηση των κλήσεων προς τη γραμμή βοήθειάς της για θέματα ενδοοικογενειακής βίας, μετά την εφαρμογή των μέτρων σε ολόκληρη τη χώρα στις αρχές Φεβρουαρίου. Στο Χονγκ Κονγκ, το Harmony House, ένα κέντρο πρόληψης ενδοοικογενειακής βίας και καταφύγιο, ανέφερε αύξηση του αριθμού των εισόδων στο κέντρο από 10 τον Ιανουάριο σε 40 τον Απρίλιο.

Η Πινγκ Πινγκ, άλλαξε πρόσφατα το όνομά της για να προστατεύσει την ταυτότητά της, αφού είχε βιώσει ενδοοικογενειακή βία πριν ξεκινήσει η πανδημία. Aφού ο σύζυγός της άρχισε να εργάζεται από το σπίτι τον Ιανουάριο, οι εντάσεις επιδεινώθηκαν.

Ένας νέος κόσμος

Σε λιγότερο ακραίες περιπτώσεις συγκρούσεων, πολλές οικογένειες και ζευγάρια βρέθηκαν να αντιμετωπίζουν νέα προβλήματα, τα οποία ίσως επιδεινώνουν τις υπάρχουσες εντάσεις. Ένα κοινό σημείο διαμάχης, για παράδειγμα, είναι ο τρόπος εφαρμογής των μέτρων κοινωνικής απόστασης, λέει η Sharmeen Shroff, κλινική ψυχολόγος με έδρα το Χονγκ Κονγκ.

Αξιοσημείωτο είναι ότι στην καραντίνα, συχνά, οι γυναίκες καταλήγουν να επιβαρύνονται περισσότερο, δεδομένης της άνισης κατανομής στην οικιακή εργασία, σύμφωνα με τον Τσόι.

«Οι γυναίκες που εργάζονται ενδέχεται να επηρεαστούν δυσανάλογα από τις απολύσεις που σχετίζονται με την Covid-19», δήλωσε ο Τσόι, επειδή οι γυναίκες πρέπει να μείνουν στο σπίτι και να φροντίσουν τις οικογένειές τους, αλλά και επειδή τόσο στην Κίνα όσο και στο Χονγκ Κονγκ, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να απασχοληθούν στον τομέα της λιανικής, συμπεριλαμβανομένων των εστιατορίων, των ξενοδοχείων και των αεροπορικών εταιρειών, που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία.

Επιπλέον, πολλοί από αυτούς που πλήττονται από απολύσεις στην ηπειρωτική Κίνα θα είναι μετανάστες εργαζόμενοι, εξηγεί ο Τσόι. Πολλοί έφυγαν από τις πόλεις για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους όταν ξεκίνησε η πανδημία.

Η Hu Xiaohong, μια μετανάστρια εργαζόμενη στο Πεκίνο, επισκέφθηκε το σπίτι της στο Shanxi για τις διακοπές και έχει μείνει εκεί με τον σύζυγό της και δύο παιδιά. Από τη μία πλευρά, η ίδια είναι ανήσυχη, διότι δεν μπορεί να κερδίσει τα προς το ζην. Αλλά ο γιος της είναι πολύ χαρούμενος. «Είναι η πρώτη φορά που τα παιδιά μου ζουν ξανά με τη μαμά τους».

Ψηφιακό δίκτυο

Οι άνθρωποι συχνά στρέφονται προς τους φίλους τους και τις ευρύτερες κοινότητες στο διαδίκτυο για βοήθεια.

Αλλά υπάρχει επίσης ένα ψηφιακό χάσμα, μεταξύ των ανθρώπων που έχουν πρόσβαση σε αυτές τις τεχνολογίες και των ανθρώπων που δεν έχουν, λέει η Fanny Cheung, ψυχολόγος στο κινεζικό πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ. Οι ηλικιωμένοι, για παράδειγμα, είναι λιγότερο εξοικειωμένοι με τις διαδικτυακές τεχνολογίες επικοινωνίας και λιγότερο συνδεδεμένοι με τις οικογένειές τους λόγω των μέτρων.

Στο άλλο άκρο, η νεότερη γενιά βασίζεται ακόμη περισσότερο στις διαδικτυακές τεχνολογίες για να συνδεθεί με άλλους. Και ενώ αυτές οι εικονικές φιλίες μπορεί να φαίνονται καλές, η έρευνα δείχνει ότι η αυξημένη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κάνει τους νέους να αισθάνονται πιο μοναχικοί και απομονωμένοι.

Παρά τις προκλήσεις αυτές, η πανδημία προσφέρει επίσης στους ανθρώπους την ευκαιρία να επανεκτιμήσουν κριτικά τις σχέσεις τους. «Έχω δει ότι οι άνθρωποι αρχίζουν να αποκαθιστούν σχέσεις, όχι μόνο με άλλα άτομα, αλλά και με τον εαυτό τους», λέει ο Shroff.

Στην πραγματικότητα, ενώ μερικοί άνθρωποι έσπευσαν να τερματίσουν τους γάμους τους, στη Γουχάν – όπου πιστεύεται ότι προήλθε ο κοροναϊός – άλλοι φαίνεται να συρρέουν διαδικτυακά για να υποβάλουν αιτήσεις γάμου – μέσω ενός συστήματος που έχει δημιουργηθεί σε πλατφόρμα πληρωμών . Η εφαρμογή ανέφερε αύξηση 300% στις εφαρμογές μέσω της πλατφόρμας μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου, με το σύστημα να διακόπτεται ακόμη και για λίγο λόγω της ζήτησης.

Το ψυχολογικό αποτέλεσμα

Ακόμη, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις της πανδημίας και οι σχετικές ανησυχίες στην ψυχική μας υγεία. Ορισμένοι επαγγελματίες ψυχικής υγείας πιστεύουν ότι θα μπορούσε να επέλθει μια άλλη κρίση υγείας πίσω από την ίδια την πανδημία. «Αν δεν δράσουμε γρήγορα, τα νοσοκομεία θα υπερφορτωθούν σύντομα για αιτήματα για υπηρεσίες ψυχικής υγείας», λέει ο Shroff.

Μελέτη στο Χονγκ Κονγκ μετά την επιδημία Sars 2002-03 διαπίστωσε ότι «ένα χρόνο μετά το ξέσπασμα, οι επιζώντες του Sars είχαν ακόμη υψηλά επίπεδα στρες και ανησυχητικά επίπεδα ψυχολογικής δυσφορίας», συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και του άγχους.

Αλλά δεν είναι όλα τα νέα άσχημα- μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι προέκυψαν επίσης θετικά αποτελέσματα, όπως η ενίσχυση των σχέσεων με την οικογένεια και τους φίλους, με πάνω από το 60% των ερωτηθέντων να δηλώνουν ότι «νοιάζονται περισσότερο για τα συναισθήματα των μελών της οικογένειάς τους» μετά την υγειονομική κρίση και ότι ένιωσαν αυξημένη ανάγκη να επικεντρωθούν στην ψυχική υγεία.

Στην Κίνα, όπου εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό στίγμα σχετικά με ζητήματα ψυχικής υγείας, η πανδημία θα μπορούσε να είναι μια «συνθήκη αφύπνισης», η οποία θα αναγκάσει την κυβέρνηση να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην ισότητα και στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Από τους πολίτες της Γουχάν που φωνάζουν όλοι μαζί από τα μπαλκόνια τους, μέχρι Κινέζες φεμινίστριες και ακτιβιστές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η πανδημία ενίσχυσε όπως όλα δείχνουν τις οικογένειες και ένωσε κοινότητες.

Πηγή: BBC