Ανεργία και ελληνική οικογένεια

Μια πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα που αφορά στη χαρτογράφηση της ανεργίας στην Ευρώπη αναλύει μερικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία μέσα από τα χαρακτηριστικά των διαγενεακών σχέσεων στην Ευρώπη και τις επιπτώσεις τους στο φαινόμενο της ανεργίας.

Η διαΝΕΟσις* διεξάγει το ελληνικό σκέλος του CUPESSE ενός μεγάλου ευρωπαϊκού προγράμματος για τη χαρτογράφηση της ανεργίας στην Ευρώπη με τη συμμετοχή 11 κρατών-μελών της Ε.Ε. υπό τον συντονισμό του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης.

Στο πλαίσιο του προγράμματος διεξάγονται ποσοτικές και ποιοτικές έρευνες στους νέους ηλικίας 18-35 ετών σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν, αλλά και στους γονείς τους. Μια σειρά από μελέτες αναλύουν τα πλούσια αποτελέσματα και αναδεικνύουν τα χαρακτηριστικά των διαγενεακών σχέσεων στην Ευρώπη σήμερα, και μαζί τις επιπτώσεις τους στην απασχόληση των νέων και στο φαινόμενο της ανεργίας.

Τα αποτελέσματα της έρευνας θα δημοσιευτούν σε μια σειρά από μελέτες τη τριετία 2017 – 2019.

Η διαΝΕΟσις ξεκινά δημοσιεύοντας τα αποτελέσματα της μεγάλης ποσοτικής έρευνα που διεξήχθη από την MRB το φθινόπωρο του 2016 με τη συμμετοχή 1.500 νέων Ελλήνων και 500 περίπου γονεών τους από όλες τις περιφέρειες της χώρας.

Από τις απαντήσεις τόσο των νέων όσο και των γονιών τους προκύπτουν πολλά και χρήσιμα συμπεράσματα για τις στάσεις και τις αντιλήψεις των νέων σε μια σειρά από θέματα, όπως, η απασχόληση, η επιχειρηματικότητα, το ρίσκο, η οικονομική τους κατάσταση, η συμμετοχή τους σε συλλογικές δραστηριότητες και οι προσδοκίες τους για το μέλλον. Το γεγονός δε ότι η ποσοτική έρευνα καταγράφει και τις στάσεις των γονιών τους για τα ίδια θέματα δίνει τη δυνατότητα σε ερευνητές και επιστήμονες να βγάλουν χρήσιμα συμπεράσματα για τις διαγενεακές σχέσεις και τη διάχυση πεποιθήσεων και αντιλήψεων μέσα στην οικογένεια.

To προφίλ των Ελλήνων ηλικίας 18-35 μετά από 7 χρόνια κρίσης.

38% των νέων ζουν στην Αθήνα. 60% των νέων είναι ελεύθεροι. Μόνο 22% έχουν παιδιά. Οι Έλληνες νέοι δηλώνουν λίγο περισσότερο αριστεροί, πολύ λιγότερο θρησκευόμενοι (31% έναντι 54%) από τους γονείς τους. Έχουν λίγο καλύτερο επίπεδο εκπαίδευσης από αυτούς, αλλά, παραδόξως, συμμετέχουν λιγότερο σε εθελοντικές ή συλλογικές δράσεις από ό,τι οι γονείς τους (πλην των πολιτικών δράσεων), εμπιστεύονται λιγότερο τους θεσμούς και συμμετέχουν λιγότερο σε πολιτιστικά δρώμενα (43% έναντι 57%). Ενδιαφέρον είναι και το οικονομικό τους προφίλ: 48% των Ελλήνων νέων δηλώνουν ως πηγή εισοδήματός τους «οικονομική στήριξη από γονείς ή άλλους συγγενείς». Είναι η πιο συχνή πηγή εσόδων –πιο συχνή από τη «μισθωτή εργασία», που είναι στο 45%.

Οι φυλές των Ελλήνων

Οι ερευνητές της MRB έκαναν μια πρώτη απόπειρα επεξεργασίας των αποτελεσμάτων, φιλοδοξώντας να ταυτοποιήσουν ευδιάκριτες “φυλές” ανάμεσα στους Έλληνες γονείς και τα παιδιά τους. Οι ερευνητές ταυτοποίησαν τέσσερις διακριτές ομάδες αναλύοντας τις απαντήσεις τους σε εννέα κατηγορίες ερωτήσεων, από αυτές που είχαν να κάνουν με τη συμμετοχή σε συλλογικές δράσεις και την εμπιστοσύνη στους θεσμούς, μέχρι αυτές που είχαν να κάνουν με τις οικογενειακές σχέσεις και τις απόψεις περί οικονομικής κατάστασης των ερωτηθέντων. Οι ερευνητές ταυτοποίησαν τις τέσσερις κατηγορίες πρώτα στους γονείς, και μετά χαρτογράφησαν τις αντίστοιχες κατηγορίες και στα παιδιά. Προέκυψαν ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Οι κατηγορίες αυτές ορίστηκαν ως «Παραδοσιακοί» (“Family traditionalists”), «Κοινωνικά ενεργοί» (Socially Active), «Καλοβαλμένοι συστημικοί» (“Well off systemics”) και «Καλοβαλμένοι προοδευτικοί» (“Well off experiencers”). Αυτές οι ειδικές ομάδες έχουν   κάποια χαρακτηριστικά τα οποία μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

Σύμφωνα με τα ευρήματα της MRB, σε όποια κατηγορία κι αν ανήκουν οι γονείς, αν τα παιδιά τους ανήκουν στις κατηγορίες «παραδοσιακοί» ή «κοινωνικά ενεργοί» εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά ανεργίας (άνω του 18% -έως και 39%). Ανεξαρτήτως κατηγορίας των γονέων -πλην μιας-, δε, τα παιδιά που ανήκουν στις κατηγορίες «καλοβαλμένοι συστημικοί» ή «καλοβαλμένοι προοδευτικοί», εμφανίζουν ποσοστά ανεργίας κάτω του 7,5%. Μόνη εξαίρεση στον κανόνα, οι «κοινωνικά ενεργοί» γονείς. Πρόκειται για τους γονείς που δεν είναι ιδιαίτερα μορφωμένοι, δεν δίνουν μεγάλη έμφαση στις οικογενειακές συλλογικότητες σε σύγκριση με τις άλλες ομάδες, έχουν οικονομικά προβλήματα και αναπτύσσουν κοινωνική ή πολιτική δράση. Τα παιδιά τους, όπως έδειξε η ανάλυση της MRB, είναι σε πολύ υψηλό ποσοστό (άνω του 23%) άνεργα, ανεξάρτητα από το σε ποια κατηγορία ανήκουν.

Γενικότερα φαίνεται πως ο συνδυασμός χαμηλής μόρφωσης, οικονομικής ανεπάρκειας και έλλειψης εμπιστοσύνης στους θεσμούς στους γονείς έχει ως αποτέλεσμα πολύ υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στα παιδιά τους, σε σχέση με τα παιδιά γονέων με διαφορετικά χαρακτηριστικά.

Οι νέοι που εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας, ανεξάρτητα από ποιους γονείς προέρχονται, είναι κυρίως νέοι οι οποίοι δεν θεωρούνται “ενεργοί πολίτες”, αντιδρούν απέναντι στους θεσμούς, δεν είναι ιδιαίτερα μορφωμένοι και δεν “αφιερώνουν χρόνο στην πνευματική τους καλλιέργεια».

Στο site της διαΝΕΟσις είναι δημοσιευμένα όλα τα αποτελέσματα των δεκάδων ερωτήσεων με πλήρεις πίνακες και διαγράμματα.

*Η διαΝΕΟσις είναι ένας ανεξάρτητος, μη-κερδοσκοπικός ερευνητικός οργανισμός που:

• Παράγει μελέτες και ερευνητικό έργο πάνω στα σημαντικά θέματα της εποχής μας, επιδιώκοντας να προσφέρει συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής.
• Διενεργεί σε βάθος δημοσιογραφικές έρευνες δίνοντας έμφαση στην τεκμηριωμένη ανάλυση και την ολοκληρωμένη πληροφόρηση.
• Αναπτύσσει εργαλεία και πρωτοβουλίες στον χώρο των ανοιχτών δημοσίων δεδομένων, με στόχο τη συλλογή, επεξεργασία και δημοσίευσή τους.

Πηγή: www.dianeosis.org/