Ο δυνατός της τηλεόρασης: Έμφυλα στερεότητα στα ΜΜΕ
Όσα στερεοτυπικά δεν παρατηρείς στη μικρή οθόνη.
Πόσοι παρατηρούν σε ποια θέση ενός τηλεοπτικού πάνελ κάθονται οι άντρες παρουσιαστές και σε ποια οι γυναίκες συνάδελφοί τους;
Δεν χρειάστηκε, ίσως θα σκεφτούν ορισμένοι. Τι σημασία έχει, θα αναρωτηθούν κάποιοι άλλοι. Κι όμως. Μια ολόκληρη κουλτούρα της ανδροκρατούμενης κοινωνίας φαίνεται να «κρύβεται» πίσω από τις θέσεις αυτές.
Τον Μάρτιο του 2016 ξέσπασε σάλος στα βρετανικά μέσα μαζικής ενημέρωσης σχετικά με τις θέσεις που είχαν στον περίφημο κόκκινο καναπέ της εκπομπής «BBC Breakfast», οι παρουσιαστές. Σε τέτοιο βαθμό που το BBC κατηγορήθηκε για μισογυνισμό. Ο λόγος; Η πλευρά του καναπέ που καθόταν η παρουσιάστρια Louise Minchin. Αν και πιο έμπειρη από τον συμπαρουσιαστή της Dan Walker καθόταν στην αριστερή. Πουύήταν το πρόβλημα; Ότι, η δεξιά πλευρά -αριστερή όπως βλέπει ο/η θεατής- θεωρείται από τους ειδικούς της επικοινωνίας ως προνομιακή. Σε αυτή κάθεται σχεδόν πάντα, το «πρώτο» όνομα σε ένα δίδυμο ή σε μια ομάδα παρουσιαστών.
Τι ισχύει στην Ελλάδα; Όπως διαβεβαίωσε ο καθηγητής του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργος Πλειός, μιλώντας στο σεμινάριο “Capacity building for women candidates and media stakeholders in public debates in Greece», η απάντηση είναι η αναμενόμενη. Οι άντρες παρουσιαστές στα περισσότερα τηλεοπτικά πάνελ κάθονται αριστερά και η συμπαρουσιάστριά τους δεξιά, όπως τους βλέπει το τηλεοπτικό κοινό.
Σύμφωνα με τον κ. Πλειό, η θέση των παρουσιαστών, είναι μόνο ένα από τα παραδείγματα ανισότητας όσον αφορά το φύλο στα ελληνικά ΜΜΕ, με τη διαφήμιση να πρωτοστατεί στην διατήρηση και αναπαραγωγή των κοινωνικών στερεοτύπων σε βάρος των γυναικών. «Ακόμη και τα παιδιά, παρουσιάζονται σαν μικρές κυρίες-γλυκά κοριτσάκια και μικροί κύριοι-αντράκια», συμπληρώνει ο κ. Πλειός.
Τα έμφυλα στερεότυπα στα ΜΜΕ αναπαράγονται εκτός από τις εικόνες και μέσα από τη γλώσσα, σημείωσε η καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και πρόεδρος της Επιτροπής Φύλου και Ισότητας του ΑΠΘ Δήμητρα Κογκίδου. Η κ. Κογκίδου έδωσε “μάχη” όταν το 2008 εκλέχτηκε στην Κοσμητεία της Παιδαγωγικής Σχολής, για τον όρο “Κοσμητόρισσα”. «Στην αρχή πολλοί όροι μπορεί να ξαφνιάζουν. Με τη γλώσσα δίνουμε μάχη και για το νόημα. Είναι πολιτική θέση ώστε να συμβάλουμε στην αποδόμηση των κυρίαρχων στερεοτύπων και όχι πολιτική ορθότητα», τονίζει η κ. Κογκίδου.
Το σεμινάριο “Capacity building for women candidates and media stakeholders in public debates in Greece», πραγματοποιείται στην αίθουσα του μορφωτικού ιδρύματος της ΕΣΗΕΜ-Θ (17-19/1 & 24-26/1) και υλοποιείται από κοινού από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, τη Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων και το Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου (Ίδρυμα Τσάτσος).
Δήμητρα Κεχαγιά/ΑΠΕ-ΜΠΕ
