Έχουν “φωνή” οι νέοι εργαζόμενοι;

«Έχουν “φωνή” οι millennials και οι Gen Zers εργαζόμενοι;». Αυτό είναι το βασικό ερώτημα σε ρεπορτάζ του BBC. 

Καθώς οι millennials και οι Gen Zers αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του εργατικού δυναμικού κάθε χρόνο, υπάρχει μία μεγάλη διαφορά που τους ξεχωρίζει από τους προκατόχους τους. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες γενιές, αυτοί οι νεότεροι εργαζόμενοι είναι πιο πρόθυμοι να ακουστούν στον χώρο εργασίας, είτε αυτό υποδηλώνει βελτιώσεις είτε καινοτομίες, αμφισβήτηση μισθών και παροχών, όπως η ευέλικτη εργασία.

«Οι νεοεισερχόμενοι στον χώρο εργασίας φαίνονται πολύ πιο άνετοι να μιλούν για ευελιξία, ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, δικαιοσύνη, για τις προσδοκίες που έχουν για την επαγγελματική τους ζωή, σε σύγκριση με τις παλαιότερες γενιές», λέει ο Martin Kilduff, καθηγητής οργανωτικής συμπεριφοράς στο University College του Λονδίνου.

Ωστόσο, ενώ οι νεότεροι εργαζόμενοι θέλουν να ακούγονται περισσότερο από ποτέ, αντιμετωπίζουν ένα υποκείμενο παράδοξο: παρά την επιθυμία τους να μιλήσουν, τα πράγματα πολλές φορές δεν είναι τόσο απλά. Σε πολλές περιπτώσεις, έρχονται αντιμέτωποι με το υψηλότερα διευθυντικά στελέχη, τα οποία εξακολουθούν να περιμένουν από τους νεότερους εργαζόμενους να «πληρώσουν τα σπασμένα» προτού που τη γνώμη τους και να μην γίνουν ποτέ υψηλόβαθμοι υπάλληλοι.

Με αφορμή το ρεπορτάζ του BBC, δύο νέα παιδιά ηλικίας 20-25 χρονών γράφουν για το αν μπορούσαν να μιλήσουν και να ακουστούν στις πρώτες τους εργασίες.

«Η εργασιακή πραγματικότητα στην Ελλάδα είναι ένα χάος. Νιώθω πως ποτέ δεν ακούστηκα στην πρώτη μου εργασία. Ήταν μία ταβέρνα και φυσικά δεν είχα σκοπό να γίνουν δεκτές οι καινοτόμες ιδέες μου. Αυτό γιατί πολύ απλά δεν είχα ιδέες. Ο στόχος μου ήταν απλώς να δουλέψω σωστά, χωρίς να κοροϊδεύω το αφεντικό και τον εαυτό μου, να πάρω τα χρήματα μου για να μπορέσω να είμαι πιο άνετος. Κι αυτό έγινε! Τα προβλήματα ξεκίνησαν όταν ο παλαιότερος συνάδελφος που εργαζόταν 17-18 χρόνια εκεί προσπαθούσε με κάθε τρόπο να δείχνει πως αυτός κάνει κουμάντο εκεί και όλοι οι υπόλοιποι νεότεροι συνάδελφοι έπρεπε να τον ακούμε. Από το θέμα του ωραρίου που πάντα έφευγε νωρίτερα χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Έως το θέμα των αδειών και των ρεπό που διαρκώς έπρεπε να γίνει αυτό που εκείνος ήθελε και τον εξυπηρετούσε. Δυστυχώς δεν υπήρχε περιθώριο για να γίνει συζήτηση, καθώς προσπαθούσε η φωνή του να ξεπερνάει την δική μου και η κουβέντα κατέληγε σε καυγά» – Νίκος, 23 ετών.

«Ποτέ δεν ένιωσα ότι ακούγομαι στην δουλειά. Πάντα αισθανόμουν ότι όσα σκέφτομαι εγώ έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Σ’ αυτό βέβαια οφείλεται η στάση και συμπεριφορά των παλαιότερων συναδέλφων. Πολλές φορές έκανα πηγαδάκια “εναντίον” των νεότερων συναδέλφων. Και δεν μιλάω ιεραρχικά αλλά ηλικιακά. Είναι αρκετά σύνηθες οι μεγαλύτεροι – και συνεπώς πιο έμπειροι- να βάζουν περιορισμούς στους νεότερους και να τους καθοδηγούν μ’ έναν συγκεκριμένο τρόπο στη δουλειά. Φυσικά η εμπειρία είναι ένα βασικό κομμάτι όταν μιλάμε για ένα εργασιακό περιβάλλον, όμως θα έπρεπε να ακούγονται και οι νέες φωνές, οι οποίες πολλές φορές ίσως να έχουν να πουν και κάτι καινοτόμο, κάτι που μπορεί να δώσει μία διαφορετική οπτική. Ελάχιστοι είναι οι μεγαλύτεροι εργαζόμενοι που θα δώσουν βάση σ’ αυτά που θα πούμε εμείς οι νεότεροι στη δουλειά.» – Μαρία, 25 ετών

Το δημοσίευμα του BBC:

Τα τελευταία χρόνια, η εργασία έχει αλλάξει με πολλούς τρόπους – μεταξύ αυτών, το γεγονός ότι οι νέοι εργαζόμενοι θέλουν μια θέση στο τραπέζι.

Αυτή δεν είναι μια εντελώς νέα επιθυμία: έρευνα του 2011 για τους millennial εργαζόμενους – που εκείνη την εποχή ήταν η κατώτερη γενιά στο χώρο εργασίας – έδειξε ότι το 90% πίστευε ότι η ηγεσία πρέπει να ακούσει τις ιδέες τους. Τώρα, ωστόσο, το ζήτημα γίνεται ακόμη πιο έντονο καθώς η Gen Z μπαίνει στο εργατικό δυναμικό. Οι ειδικοί λένε ότι ακολουθούν το παράδειγμα των millennials με την επιθυμία να ακουστούν – και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αναμένουν να μπορούν να μιλήσουν για ακόμη περισσότερα θέματα, όπως η ευελιξία, η αμοιβή και οι αξίες.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι νέοι εργαζόμενοι επιθυμούν όλο και περισσότερο να έχουν φωνή. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι η Gen Z θέλει ιδιαίτερα να εργαστεί για εταιρείες των οποίων το εργατικό δυναμικό φαίνεται τόσο διαφορετικό όσο και η γενιά τους.

Οι παρούσες οικονομικές συνθήκες μπορεί επίσης να εξηγήσουν γιατί η Gen Z και οι millennials θέλουν να υποστηρίξουν τον εαυτό τους με τρόπο που οι παλαιότερες γενιές δεν το έκαναν, λέει ο Kyle Brykman, επίκουρος καθηγητής διαχείρισης στο Πανεπιστήμιο του Windsor, στο Οντάριο του Καναδά. Καθώς οι εργαζόμενοι είχαν το πάνω χέρι στην αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια, οι προτεραιότητες έχουν αλλάξει, ώστε οι εργαζόμενοι όλων των ηλικιών να εξετάζουν το ενδεχόμενο πρόσβασης σε προνόμια, όπως η ευελιξία, ενώ δεν το έκαναν πριν. Ταυτόχρονα, αυτοί οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι έχουν άλλες προοπτικές εργασίας εάν οι εργοδότες δεν τις ακούσουν. Απλώς, είναι πιο εύκολο να έχουμε εμπιστοσύνη στην υποστήριξη όταν οι εργαζόμενοι γνωρίζουν ότι η αντικατάστασή τους είναι δύσκολη και δαπανηρή. «Είναι αγορά πωλητών, όχι αγορά αγοραστών», λέει ο Shaw.

Μερικοί εργαζόμενοι που θέλουν μία θέση στο τραπέζι είναι αρκετά τυχεροί καθώς αρκετές εταιρείες ευνοούν περιβάλλοντα στα οποία οι νεότερες γενιές περιλαμβάνονται καλύτερα στις συζητήσεις και ενθαρρύνονται ενεργά να μιλήσουν.

Ωστόσο, ενώ ορισμένες εταιρείες είναι υποστηρικτικές, δεν βρίσκεται κάθε νέος εργαζόμενος σε ένα περιβάλλον στο οποίο η φωνή του ενθαρρύνεται ή καλωσορίζεται – και ακόμη και σε αυτές τις πιο “ανοιχτές” εταιρείες, ορισμένοι υπάλληλοι διαπιστώνουν ότι δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. 

Ένα μεγάλο μέρος αυτής της αποσύνδεσης είναι ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί εδραιωμένοι κανόνες και προοπτικές στον εργασιακό χώρο που προωθούν από προηγούμενες γενιές σε θέσεις εξουσίας. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι αναμένουν να δουν τις νεότερες γενιές να περιμένουν για να μιλήσουν.

Επιπλέον, ενώ οι Gen Z και οι Millennials θέλουν να μπορούν να μιλούν για αξίες, πολλοί Gen Χ και Boomers εξακολουθούν να βλέπουν την πολιτική και την προσωπική ζωή ως θέματα που πρέπει να αφήσουν στο σπίτι. Μια έρευνα από την πλατφόρμα πληροφοριών των εργαζομένων Perceptyx έδειξε ότι οι μισοί εργαζόμενοι άνω των 45 ετών θέλουν να απαγορεύσουν την πολιτική συζήτηση από το γραφείο, ενώ λιγότεροι από τρεις στους 10 νεότερους εργαζόμενους συμφώνησαν.

Μερικοί από τους «κανόνες» του χώρου εργασίας του παρελθόντος απλώς έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινή ζωή ως κανόνες. Οι Boomers περίμεναν σεβασμό από τις νεότερες γενιές και η Gen X συμμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό, λέει ο Shaw. «Η Gen X έμαθε να κρατάει το στόμα της κλειστό γιατί έκανε τη ζωή πιο εύκολη».

Μια άβολη ασυμφωνία

Ωστόσο, δεν είναι κάθε διευθυντής απλά απρόθυμος να ακούσει τι έχουν να πουν οι νεότεροι εργαζόμενοι ή να τους εξυπηρετήσουν. Μέρος του προβλήματος για πολλούς μάνατζερ, λέει ο Shaw, είναι ότι κανείς δεν θέλει να είναι ο κακός, να αρνηθεί ένα αίτημα ή να κλείσει μια ιδέα. «Δεν έχουμε πάντα μια απάντηση που θα κάνει τους ανθρώπους χαρούμενους», λέει.

Επιπλέον, ορισμένοι ηλικιωμένοι διευθυντές απλά δεν αισθάνονται άνετα να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα που θέλουν να φέρουν οι νέοι εργαζόμενοι στο χώρο εργασίας, λόγω της διαφορετικής γενιάς.

Οι Gen X και οι Baby Boomers τείνουν να αφήνουν ιδιωτικά ζητήματα στο σπίτι, όμως οι Gen Z είναι πιο πιθανό να φέρουν τις απόψεις και τα συναισθήματά τους στο χώρο εργασίας.  Αυτή η διαφορά μπορεί να είναι άβολη και ακόμη και προκλητική για τις παλαιότερες γενιές.

Οι νεότεροι εργαζόμενοι, λοιπόν, έχουν κολλήσει να κρατούν τις απόψεις τους για τον εαυτό τους προς το παρόν; Ναι και ΟΧΙ.

Οι νεότεροι εργαζόμενοι μπορεί να μην είναι σε θέση να υποστηρίξουν τον εαυτό τους με τον τρόπο που θα ήθελαν –ή με τον τρόπο που μπορούν οι μεγαλύτεροι συνάδελφοι– αλλά μπορούν να βρουν συμμάχους που θα βοηθήσουν.

Οι ειδικοί λένε ότι η πραγματική αλλαγή θα έρθει καθώς οι millennials προωθούνται σε περισσότερες διοικητικές θέσεις και καθώς η Gen Z εισέρχεται περαιτέρω στον εργασιακό χώρο.