Ελπίζοντας να μειώσουμε την υπογεννητικότητα στη χώρα

Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αφήνει πίσω της η δεκαετής κρίση είναι η αύξηση της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα.

Ο Όμιλος Eurolife ERB στηρίζει το έργο της HOPEgenesis, συμμετέχοντας στις δραστηριότητες που υλοποιεί η οργάνωση για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση των πολιτών γύρω από αυτό το θέμα.

Η HOPEgenesis είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που δραστηριοποιείται στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας και ασχολείται συστηματικά εδώ και χρόνια με το θέμα της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα.

Ένα μεγάλο βήμα και έναυσμα για τη συνεργασία τους ήταν η εκπόνηση μιας εξαιρετικής  έρευνας με θέμα «Διερεύνηση των παραγόντων που δημιουργούν το πρόβλημα της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα».

Η έρευνα εκπονήθηκε από το Εργαστήριο Διαχείρισης Κινδύνων & Ασφαλίσεων του Τμήματος Στατιστικής & Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά, για λογαριασμό της HOPEgenesis, με την υποστήριξη του Ομίλου Eurolife ERB. Η έρευνα καταγράφει για πρώτη φορά συστηματικά τους παράγοντες του προβλήματος.

Μια σπουδαία πρωτοβουλία η υιοθεσία περιοχών: μέσω της HOPEgenesis, ο Όμιλος Eurolife ERB υιοθετεί περιοχές της χώρας στις οποίες δραστηριοποιείται η HOPEgenesis, παρέχοντας υποστήριξη στους ανθρώπους που πρόκειται να γίνουν γονείς. Συγκεκριμένα οι γυναίκες που είτε είναι ήδη έγκυες ή επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, να έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν για τις υπηρεσίες φροντίδας που μπορεί να τους παρέχει η μονάδα της HOPEgenesis κατά την διάρκεια της κύησης και του τοκετού. Από κοινού, οι δύο οργανισμοί υλοποιούν οδοιπορικά σε απομακρυσμένες νησιωτικές και ακριτικές περιοχές που έχουν υιοθετηθεί, όπου οι γυναίκες ενημερώνονται για όλες τις υπηρεσίες που μπορεί να τους προσφέρει η HOPEgenesis.

Ας δούμε όμως τι δημιουργεί στην πραγματικότητα την δραματική υπογεννητικότητα στην Ελλάδα.

-Η πληθυσμιακή συρρίκνωση δεν είναι ένα μελλοντικό πρόβλημα, αλλά ένα σημερινό πρόβλημα, ένα γεγονός, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας.

Οι θάνατοι υπερτερούν αριθμητικά των γεννήσεων ενώ οι μεταναστευτικές ροές άλλοτε δεν επαρκούν για να αντισταθμίσουν τη μείωση του πληθυσμού και άλλοτε την επιτείνουν, μέσω του brain drain.

Στην Ελλάδα, οι γεννήσεις βρίσκονται σε σταθερά πτωτική πορεία από το 2008, που ξεκίνησε η κρίση και ο φόβος των συνεπειών της, φθάνοντας, σύμφωνα με τα πρόσφατα δημοσιευμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σε ιστορικό χαμηλό το 2018 κάτω από τις 86.500. Το φυσικό ισοζύγιο (γεννήσεις-θάνατοι) είναι αρνητικό από το 2011, ενώ η εκτίμηση του μόνιμου πληθυσμού για το 2018 ήταν κατά 0,25% χαμηλότερη σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

–Η δομή και σύνθεση του πληθυσμού της χώρας αλλάζει. Σήμερα οι μισοί κάτοικοι της Ελλάδας είναι άνω των 43 ετών, ο πληθυσμός των ατόμων άνω των 65 ετών ξεπερνά εκείνον των παιδιών κάτω των 15 ετών, ενώ οι άνω των 80 ετών αποτελούν την ταχύτερα αυξανόμενη ηλικιακή ομάδα του πληθυσμού. Η γήρανση του πληθυσμού έχει δημιουργήσει μια νέα μη αναστρέψιμη, όπως φαίνεται, πραγματικότητα.

-Το δημογραφικό ζήτημα που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι πολύπλευρο, δεν συνοψίζεται στη χαμηλή γεννητικότητα και δεν αρκεί η αύξηση των γεννήσεων για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της γήρανσης του πληθυσμού. Οι δημογραφικές εξελίξεις αν δεν αναστραφούν θα θέσουν σε κίνδυνο την αναπτυξιακή προοπτική και την κοινωνική συνοχή της χώρας. Απαιτείται λοιπόν ηάμεση εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων.

-Τα έτη 2008-2009 που εκδηλώθηκε η οικονομική κρίση και τα αποτελέσματα της δεν ήταν άμεσα αντιληπτά από τα νοικοκυριά, η γεννητικότητα έδειχνε μια αύξηση και είχε φτάσει τον ρυθμό του 1.5 παιδιού ανά γυναίκα. Στην πορεία παρατηρείται μια μακροχρόνια μείωση μέχρι το 2017, οπότε οι γεννήσεις φθάνουν μέχρι τον μέσο όρο των 1.35 παιδιών ανά γυναίκα.

Τι σκέπτονται οι Έλληνες μετά από δέκα χρόνια κρίσης σε σχέση με την απόκτηση παιδιού: 

• Αναφορικά με τον χρόνο απόκτησης του τέκνου, 6 στους 10 ερωτώμενους επιθυμούν να αποκτήσουν το τέκνο τους εντός διετίας, το 22.2% σε τρία ή τέσσερα χρόνια και το 13.1% σε μία πενταετία. • Η συντριπτική πλειοψηφία του δείγματος, σε ποσοστό 80%, επιθυμεί το πολύ μέχρι 3 παιδιά ενώ το 17.6% θα ήθελε 4 παιδιά. Ο κύριος όγκος των ερωτηθέντων ιδεατά θα ήθελε να αποκτήσει 2 ή 3 παιδιά σε ποσοστό 37.8% και 38.7%. • Οι ερωτώμενοι σε ποσοστό 89.7% δήλωσαν πως θα προχωρούσαν άμεσα στην διαδικασία απόκτησης τέκνου εφόσον τους προσφέρονταν τα έξοδα του τοκετού ενώ σε ποσοστό 86.3% δήλωσαν πως θα προχωρούσαν άμεσα στην διαδικασία απόκτησης τέκνου εφόσον τους προσφέρονταν η κάλυψη του βρεφονηπιακού σταθμού.

Ένα σημαντικό εύρημα της παρούσας μελέτης είναι ότι το 86% των ενδιαφερομένων θα προχωρούσε άμεσα σε διαδικασία τεκνοποίησης, εφόσον καλύπτονταν οι προαναφερόμενες ιατρικές δαπάνες κύησης και τοκετού.

Η εκπόνηση της έρευνας, με θέμα «Διερεύνηση των παραγόντων που δημιουργούν το πρόβλημα της υπογεννητικότητας στην Ελλάδα», από το Εργαστήριο Διαχείρισης Κινδύνων & Ασφαλίσεων του Τμήματος Στατιστικής & Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά, για λογαριασμό της HOPEgenesis, με την υποστήριξη του Ομίλου Eurolife ERB διαφωτίζει τα πράγματα.

Σε ποια μέρη το πρόβλημα είναι οξύτερο: 

Οι περιοχές με μικρό πληθυσμό, ακριτικές ηπειρωτικές με δύσκολη πρόσβαση σε δομές υγείας και ακριτικά νησιά, αλλά και ορεινές ημιαστικές περιοχές παρουσιάζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα υπογεννητικότητας. Χωρίς μαία και γυναικολόγο, ακόμα και υποτυπώδους κέντρου υγείας οι γυναίκες, δυσκολεύονται να πάρουν τη δύσκολη απόφαση για εγκυμοσύνη.

Υπάρχει ένα έντονο συναίσθημα ανασφάλειας που δημιουργεί η έλλειψη δομών υγείας, με δυσκολία ακόμα και στις επείγουσες υπηρεσίες υγείας, που έχει να κάνει τόσο με τη δυνατότητα του κεντρικού κράτους, όσο και με την ιδιαιτερότητα η οποία χαρακτηρίζει τις περιοχές αυτές.

Απαιτείται οικονομική υποστήριξη για τα σχετικά ιατρικά έξοδα κατά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, αλλά δεν είναι έντονο το πρόβλημα της έλλειψης βρεφονηπιακών σταθμών.

Το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν αφορά τις γυναίκες κατοίκους ημιαστικών και αστικών περιοχών, όπου οι δομές υγείας είναι καλύτερες όσον αφορά τόσο στην απόσταση, όσο και στην ποιότητα της υπηρεσίας.

Απαραίτητη προϋπόθεση για τεκνοποίηση είναι η κάλυψη των ιατρικών δαπανών κύησης και τοκετού καθώς και οι δαπάνες βρεφονηπιακών σταθμών όπως και κάθε είδους ελάφρυνση.

Τι πρέπει να γίνει λοιπόν: 

Πρέπει να εκπονηθεί μια συνολική αλλά όχι ομοιόμορφη στρατηγική. Το πρόβλημα θα πρέπει άμεσα να αντιμετωπιστεί για ολόκληρο τον γηγενή πληθυσμό αλλά με σεβασμό και προσοχή στις επιμέρους ιδιομορφίες που παρουσιάζει η κάθε περιοχή της Ελλάδος. Οι συνολικές πολιτικές περιλαμβάνουν ενίσχυση του γηγενούς πληθυσμού και στοχευμένες παρεμβάσεις με σκοπό την αντιστροφή του προσήμου.

Εδώ λοιπόν αντιλαμβανόμαστε το πόσο πολύτιμη είναι η συμβολή της Eurolife ERB που μετά την καταγραφή του προβλήματος που δείχνει τις αληθινές του προεκτάσεις στον κοινωνικό ιστό της Ελλάδας προχωρά στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την επίλυση του.

Ο ασφαλιστικός Όμιλος Eurolife ERB, με όπλο την πολυετή εμπειρία του και τις θεμελιώδεις αρχές του, έχει πετύχει να βρίσκεται στο επίκεντρο της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, κατέχοντας ηγετική θέση στον κλάδο προχώρησε στη συνεργασία με την HOPEgenesis  η οποία θα συνεχιστεί και με την υποστήριξη περαιτέρω ερευνών.

Το πρώτο οδοιπορικό έγινε στην Πάτμο, ενώ ήδη προγραμματίζεται η επόμενη για τους Δελφούς.