Ένα από τα αρχαιότερα ελαιόδεντρα στον κόσμο σε ελληνικό νησί

Περίπου έντεκα αιώνες ζωής φέρεται πως έχει στις ρίζες του το υπεραιωνόβιο ελαιόδεντρο «Ευδοκία», στη Στρογγυλή Κέρκυρας, όπως αποκάλυψε επιστημονική έρευνα Γερμανών επιστημόνων, του Πανεπιστημίου Βοτανολογίας και Ζωολογίας του δάσους της Δρέσδης Γερμανίας (Institute of Forest Botany and Forest Zoology – Faculty of Environmental Sciences Dresden University of Technology (TU Dresden) με επικεφαλής τον καθηγητή Andrea Roloff.

Η γηραιά κυρία της Κέρκυρας, που έζησε εκατοντάδες χρόνια πολιτισμικών επιρροών, κρύβει στις ρίζες της χιλιάδες μυστικά κάθε εποχής, από τους κατακτητές, Βενετσιάνους του νησιού μέχρι και σημερινούς παράνομους υλοτόμους που έχουν «καθαρίσει» εκατοντάδες ελαιόδεντρα του νησιού.

Όπως αναφέρει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η πρωτεργάτρια στην ίδρυση της Ένωσης Επτανησίων Ελλάδας, (Ε.Ε.Ε.), πρώτη πρόεδρος επί σειρά ετών, τωρινή Διευθύνουσα Σύμβουλος και διευθύντρια στο πολιτιστικό περιοδικό της Ε.Ε.Ε. myEptanisa.gr, Ελένη Κονοφάου, οι έρευνες για την ηλικία της «Ευδοκίας», ξεκίνησαν ύστερα από πρόταση του μέλους της Ένωσης Επτανησίων Ελλάδας, βιολόγου Ελένης Λουκά, η οποία κατάγεται από τη Στρογγυλή Κέρκυρας, όπου και βρίσκεται το υπεραιωνόβιο ελαιόδεντρο.

«Το 2012 από τη θέση της προέδρου της Ε.Ε.Ε., μετά από συνάντηση που είχα με την κα Λουκά για να συζητήσουμε εκτενέστερα το θέμα, εισηγήθηκα στα μέλη του Δ.Σ. την πρόταση και αποφασίστηκε η λήψη ενεργειών προς αυτή την κατεύθυνση επικεντρώνοντας το ενδιαφέρον μας στον φυσικό πλούτο των Επτανήσων, καθώς εκτιμήθηκε ότι η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί σημαντικό κίνητρο ανάπτυξης του πολιτισμού και της περιβαλλοντολογικής συνείδησης. Αξίζει να τονίσουμε ότι στη θέση που βρίσκεται το ελαιόδεντρο και λίγα μέτρα από αυτό, είναι κτισμένη η οικία ενός από τους σημαντικότερους εκφραστές της Επτανησιακής Σχολής, του ποιητή Γεράσιμου Μαρκορά και αυτό έδινε μία άλλη διάσταση στην έρευνα» επισημαίνει η κ. Κονοφάου.

Η Ένωση Επτανησίων Ελλάδας, (Ε.Ε.Ε.), αρχικά απευθύνθηκε στη Γεωπονική Σχολή Αθηνών και το υπουργείο Περιβάλλοντος, ενώ στη συνέχεια ζήτησε, όπως δηλώνει η κα Κονοφάου, τη βοήθεια και συνδρομή του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, προκειμένου να χρονολογηθεί το αιωνόβιο δέντρο, όμως λόγω της μη τελεσφόρησης των προσπαθειών η Ένωση Επτανήσων Ελλάδας απευθύνθηκε τελικά στο Πανεπιστήμιο Βοτανολογίας και Ζωολογίας της Δρέσδης Γερμανίας, το οποίο έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Το καλοκαίρι του 2014, η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου της Δρέσδης, έφτασε στην Στρογγυλή Κέρκυρας, όπου σε συνεργασία με την Τοπική Ενότητα Στρογγυλής και τη βιολόγο Ελένη Λουκά ξεκίνησε τις διαδικασίες της έρευνας για τη χρονολόγηση της «Ευδοκίας».

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της νέας αναπτυχθείσας επιστημονικής μεθόδου εκτίμησης της ηλικίας των ελαιόδεντρων στο χωριό Στρογγυλή από τους καθηγητές Prof. Dr.Andreas Roloff και Dr Sten Gillner του πανεπιστημίου Βοτανολογίας της Δρέσδης Γερμανίας, αποδεικνύεται μαθηματικά ότι το ελαιόδεντρο «Ευδοκία» είναι περίπου 1086 ετών και φυτεύτηκε περίπου το 928 μ.Χ.

Η ονομασία του ελαιόδεντρου προέκυψε από την έμπνευση που είχε η βιολόγος Ελένη Λουκά με τη δεύτερη ιδιότητά της ως ποιήτρια. Πρόκειται για έναν μύθο που συμπεριέλαβε στην τελευταία ποιητική της συλλογή «Ιχνηλάτες στα μονοπάτια» από τις εκδόσεις Οσελότος

Η «Ευδοκία» κατατάσσεται στα δέκα αρχαιότερα και ογκωδεστέρα της Ευρώπης συνεπώς και του κόσμου, συγκριτικά με τα υπόλοιπα γνωστά αρχαία ελαιόδεντρα στην Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία ,Πορτογαλία και Μαυροβούνιο για τα οποία δεν έχει γίνει ακόμη επιστημονική ολοκληρωμένη μέτρηση ή εκτίμηση της ηλικίας τους και οι αναφορές για την ηλικία τους είναι υποθετικές και πιθανολογούμενες.

«Αυτή η εποχή αποτελεί τη χρονική περίοδο πριν την πρώτη Ενετοκρατία 1204 και τη δεύτερη Ενετοκρατία (μέσα του 14 αιώνα) της βενετικής κατοχής της Κέρκυρας που διήρκεσε 411 χρόνια. Σκοπός της παρούσας μελέτης στη Στρογγυλή Κερκύρας η οποία βασίστηκε στην δενδροχρονολογία (από τα ελληνικά ,Dendron = Δέντρο, chronos = χρόνος και logos= λόγος ) ήταν να εκτιμηθεί η ηλικία τριών τεράστιων ελαιόδεντρων στην Κέρκυρα. Η διάμετρος των κορμών αυτών των δέντρων και τα ύψη τους τα ξεχωρίζουν ως ιδιαίτερα εντυπωσιακά και παρέχουν συγκρίσιμα στοιχεία με τα παλαιότερα ελαιόδεντρα στον κόσμο» αναφέρει μεταξύ άλλων η τελική έκθεση των επιστημόνων της Γερμανίας. Η μεγάλη ηλικία, τα ύψη και η μεγάλη διάμετρος των όμορφων και επιβλητικών ελαιόδεντρων του χωριού Στρογγυλή στην Κέρκυρα υπογραμμίζουν επίσης την ιστορική και πολιτιστική σημασία τους. Επιπλέον η παρούσα μελέτη αποδεικνύει το επιστημονικό δυναμικό αυτών των αιωνόβιων δέντρων. Θα πρέπει οπωσδήποτε να ακολουθήσει η ανάδειξη και ανακήρυξη τους ως φυσικά μνημεία από τις τοπικές αρχές» αναφέρουν στην τελική τους έκθεση οι καθηγητές Dr.Andreas Roloff και Dr Sten Gillner του πανεπιστημίου Βοτανολογίας της Δρέσδης Γερμανίας .

«Τα αποτελέσματα της έρευνας, απέδειξαν ότι πρόκειται για ένα υπεραιωνόβιο ελαιόδεντρο 1200 ετών (με 10% +_ απόκλισης) και το οποίο συγκαταλέγεται ως ένα από τα καταγεγραμμένα αρχαιότερα και ογκωδέστερα ελαιόδεντρα στον κόσμο» λέει συγκινημένη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Κονοφάου που δεν κρύβει την πικρία της για τις τοπικές αρχές που δεν ανέδειξαν μέχρι σήμερα την «Ευδοκία» ως μνημειακό δέντρο.

«Απευθυνθήκαμε στο δήμο της Κέρκυρας και την αποκεντρωμένη διοίκηση της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, προκειμένου να αναδειχθεί το ελαιόδεντρο από το ελληνικό κράτος ως μνημειακό, για να λάβουμε αρνητική απάντηση, παρά το γεγονός ότι στάλθηκαν όλα τα απαραίτητα έγγραφα που αποδεικνύουν την παλαιότητα της ελιάς και η όλη διαδικασία να μας καθυστερήσει περίπου πέντε χρόνια» επισημαίνει η Διευθύνουσα Σύμβουλος της Επτανησιακής Ένωσης Ελλάδας.

Με αφορμή την ανάδειξη του υπεραιωνόβιου ελαιόδεντρου «ΕΥΔΟΚΙΑ» πραγματοποιηθήκαν διήμερες εκδηλώσεις στα Βραγκανιώτικα και τη Στρογγυλή της Κέρκυρας. Οι εκδηλώσεις έλαβαν χώρα στο Μουσείο Ελιάς & Ελαιολάδου των Αδελφών Μαυρούδη στα Βραγκανιώτικα. Ο κόσμος που κατέκλυσε το Μουσείο από νωρίς, είχε τη δυνατότητα να ξεναγηθεί και να θαυμάσει τα εκθέματα από αυτοσχέδιες μηχανές και αντικείμενα, που χρησιμοποιούσαν τα παλιά χρόνια στην καθημερινή χρήση του ελαιοτριβείου και του χωραφιού, όταν το λάδι έβγαινε από το λιόκαρπο με τεράστιο κόπο, έως ότου αντικατασταθούν με νεότερα με την εξέλιξη του εκσυγχρονισμού που επέφερε το μυαλό του ανθρώπου, προκειμένου να διευκολύνει την καθημερινότητά της εργασίας του και την ποιότητα της παραγωγής του.

Ο ιδιοκτήτης της υπεραιωνόβιας «Ευδοκίας» , παραχώρησε τα δικαιώματα ανάδειξης και αξιοποίησης του σπάνιου αυτού ελαιόδεντρου στην Ένωση Επτανησίων Ελλάδας, ενώ η ξύλινη πινακίδα που έχει τοποθετηθεί με αναρτημένη την επιστημονική έρευνα του Πανεπιστημίου Βοτανολογίας και Ζωολογίας της Δρέσδης Γερμανίας στα ελληνικά, αγγλικά και γερμανικά δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες να ενημερωθούν για τα αποτελέσματά της και την ηλικία του ελαιόδεντρου.

«Ήδη έχει εκφραστεί το ενδιαφέρον από σχολεία (μαθητές και μαθήτριες) και ξενοδοχειακές μονάδες της Κέρκυρας (τουρίστες), που επιθυμούν να επισκεφθούν το υπεραιωνόβιο ελαιόδεντρο και εκτιμώ ότι αυτό είναι ένα πρώτο βήμα στις περαιτέρω ενέργειες που πρόκειται να δρομολογηθούν αρχικά από την Τοπική Κοινότητα και στη συνέχεια από την Πανευρωπαϊκή Κοινότητα σε συνεργασία με την Ε.Ε.Ε., μετά και από την αναγνώριση που ευελπιστούμε ότι θα πετύχουμε. Οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί και βρίσκονται προς συζήτηση μιλούν για εκπαιδευτικά σεμινάρια, διαλέξεις, ημερίδες κ.α. που αφορούν το φυσικό περιβάλλον της Κέρκυρας και ιδιαίτερα τους ελαιώνες, οργανωμένες περιβαλλοντολογικές εκδρομές κ.α. ώστε να γίνει στην πορεία ένας σημαντικός πόλος έλξης, που αναδεικνύει το περιβάλλον και γίνεται παράδειγμα προς μίμηση για αντίστοιχες περιπτώσεις σε διεθνή επίπεδο» κατέληξε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Κονοφάου .

Πηγή: AΠΕ-ΜΠΕ