Ένα ταλαντούχος Έλληνας στη Θεσσαλονίκη

Ο Δημήτρης Σκύλλας είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους συνθέτες σύγχρονης κλασικής μουσικής και πιανίστας με έδρα το Λονδίνο. Ενθουσιώδης, άκρως δημιουργικός, απόλυτα δοσμένος στις μουσικές του συλλήψεις, μας συστήνει τη «Μελωδία της Μετάβασης», τη νέα του κοσμοθεωρία, μας μιλάει για τις λεπτομερειακά μελετημένες του κινήσεις στο μέλλον, ενώ παραμένει ένας αμετανόητα περήφανος «Greek composer».

«Το νέο μου έργο, το πρώτο των τριάντα μου, είναι μια πραγματική μετάβαση, ένας προάγγελος για τα έργα που έρχονται στα επόμενα χρόνια.»

 «Η Μελωδία της Μετάβασης» είναι ένας επίλογος. Η κάθε μετάβαση είναι ένας επίλογος και μία έναρξη για το καινούριο. Για μένα χρειάστηκαν έξι μουσικές νότες. Νομίζω πως οι έξι αυτές νότες, τόσο φαινομενικά απλές αλλά παντοδύναμες στο πέρασμά τους, με ώθησαν σε έναν νέο τρόπο μουσικής σκέψης. Νιώθω σχεδόν περίεργα να το λέω αυτό.  Όμως άνοιξε μια καινούρια πραγματικότητα στη μουσική μου. Είναι σα να γνωρίζεις έναν άνθρωπο και [καρμικά, όπως πολλοί θα έλεγαν] αλλάζει ο τρόπος σκέψης σου και η προσέγγιση που έχεις για τη ζωή. Το νέο μου έργο, το πρώτο των τριάντα μου, είναι μια πραγματική μετάβαση, ένας προάγγελος για τα έργα που έρχονται στα επόμενα χρόνια.  Ουσιαστικά δεν άλλαξε η μουσική μου, προστέθηκε όμως ένα ακόμα ιδιαίτερα δυνατό και διαχρονικό στοιχείο το οποίο θα αφήσω να φανεί μόνο του σιγά σιγά.

«Δεν υπάρχει μήνας που να τον έχω περάσει ολόκληρο σε μία πόλη. Σπίτι μου είναι όπου έχω μαζί τις παρτιτούρες μου, ένα όργανο και τα ρούχα μου.»

Το έργο συντίθεται από επιδράσεις σε πολλά μέρη της Ευρώπης πριν παρουσιαστεί στη χώρα μας. Έναν χρόνο πριν, θα είχα δώσει διαφορετική απάντηση. Πόσο υπέροχο να μεγαλώνεις! Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Δεν υπάρχει μήνας που να τον έχω περάσει ολόκληρο σε μία πόλη. Σπίτι μου είναι όπου έχω μαζί τις παρτιτούρες μου, ένα όργανο και τα ρούχα μου. Δε χρειάζομαι περισσότερα. Η σύλληψη του έργου, του επιλόγου όπως πριν αναφέραμε, ξεκίνησε στη Βαρκελώνη. Θα μπορούσε να με είχε αφήσει κανείς εκεί για μερικούς μήνες και θα είχα γράψει το έργο. Ίσως όμως να μην είχε τα ίδια στοιχεία. Νιώθω πως η μουσική μου έχει μια βαθιά Ελληνικότητα. Έχοντας πυρήνα ελληνικό, ασυνείδητα δημιουργώ ποικίλους πολιτιστικούς φλοιούς που έρχονται από τα ταξίδια και τις αισθήσεις που λαμβάνω. Στο Λονδίνο θεωρούμαι «εξωτικός», στην Ελλάδα πιθανόν κάτι αντίστροφο.

«Ο πρώτος διάλογος ξεκίνησε με έναν πίνακα του Ι. Μπος. Ένα ηλιόλουστο πρωινό είδα τον πίνακα σε ένα μουσείο στη Λισαβόνα και ήξερα πως έπρεπε να τον κάνω μουσική. Να τον βγάλω από μέσα μου. Το ίδιο συνέβη και με τον πίνακα του Μουνκ για το παρόν έργο.»

To «The Great Transition» αποτελεί το δεύτερο έργο σου διαλέγεται με ένα έργο τέχνης. Η επιλογή δεν ήταν συνειδητή. Ο ήχος μου έχει πολύ έντονα στοιχεία εικόνας, θεάτρου και χορού. Αυθόρμητα, μπορεί άνετα να συνδεθεί με άλλες τέχνες. Ο πρώτος διάλογος ξεκίνησε με έναν πίνακα του Ι. Μπος. Ένα ηλιόλουστο πρωινό είδα τον πίνακα σε ένα μουσείο στη Λισαβόνα και ήξερα πως έπρεπε να τον κάνω μουσική. Να τον βγάλω από μέσα μου. Το ίδιο συνέβη και με τον πίνακα του Μουνκ για το παρόν έργο. Θέλω να πω όμως και κάτι άλλο. Νομίζω ότι μου αρέσει περισσότερο να διαβάζω και να μελετάω τη ζωή παλαιότερων ζωγράφων παρά συνθετών! Δεν ξέρω γιατί συμβαίνει αυτό. Μπορεί να δω ντοκιμαντέρ για τον Μότσαρτ ή τον Στραβίνσκι, αν όμως με δελεάσεις για ντοκιμαντέρ με  τον Πικάσο, θα προτιμήσω να δω αυτό. Υπάρχει κάτι στην περιγραφή της ζωής των ζωγράφων το οποίο με εξιτάρει παράφορα.

«Έτυχε να δω την Αλεξία σε ένα βίντεο να παίζει Σοπέν και έγινε ό,τι και με τους πίνακες: έπρεπε να γράψω ένα έργο για ‘κείνη!»

Η συνεργασία με την Αλεξία Μουζά. Δε μπορώ να σκεφτώ συνθέτη ο οποίος δε θα επέλεγε να γράψει έργο για την Μουζά. Έχει αυτόν τον καταπληκτικό συνδυασμό μεταξύ αδιανόητης τεχνικής αρτιότητας και έντονου προσωπικού ύφους.  Δεν είχα σκοπό να γράψω αυτό το έργο, τουλάχιστον όχι τώρα. Έτυχε να δω την Αλεξία σε ένα βίντεο να παίζει Σοπέν και έγινε ό,τι και με τους πίνακες: έπρεπε να γράψω ένα έργο για ‘κείνη! Η ίδια μου δήλωσε πως θα είναι η πρώτη φορά που συνεργάζεται με συνθέτη και αυτό με τιμά διπλά. Εκτός της επαγγελματικής μας σχέσης, υπάρχουν κι άλλα στοιχεία που μας συνδέουν. Η επαγγελματική μας σοβαρότητα δένει με χιούμορ, αυτοσαρκασμό και κοινές απολαύσεις για τη ζωή.

Μια νέα μουσική αντίληψη ως μια απόρροια μια νέας κοσμοθεωρίας. Ακριβώς. Το ότι είναι νέα δε σημαίνει πως είναι διαφορετική από την προηγούμενη. Είναι η ίδια σε εξέλιξη. Στοιχεία τα οποία προϋπήρχαν στα προηγούμενα έργα μου ως αναφορές, τώρα ήρθαν στο φως σε ένα πιο προσωπικό επίπεδο. Είναι σαν έναν άνθρωπο που μεγαλώνει και εξελίσσεται,  απλά και φυσικά. Εύχομαι αυτό που να συμβαίνει πάντα, είναι κάτι ιδιαίτερο δύσκολο για έναν καλλιτέχνη.

«Τα επόμενα έργα θα παρουσιαστούν σε ιδιαίτερα μεγάλους χώρους, φυσικά αυτό είναι κάτι υπέροχο και το περιμένω σα μικρό παιδί, ο κάθε δημιουργός θα συμφωνούσε μαζί μου. Υπάρχει όμως και κάτι απροσδιόριστα εκστατικό στην μικρή κλίμακα. Το να γράψεις για σόλο όργανο δεν είναι εύκολο, όπως το να στήσεις ολόκληρη παράσταση με έναν μόνο ηθοποιό ή έναν χορευτή.»

Για τα επόμενα 3 χρόνια είναι το μοναδικό σου έργο για σόλο όργανο. Όρισέ μας την επαφή και τη δημιουργία μουσικής για σόλο όργανο. Αυτή η δήλωση δεν έγινε για λόγους διαφήμισης. Ήταν περισσότερο μια δήλωση [φωναχτά] για να το τονίσω στον εαυτό μου. Το πρόγραμμά μου στη σύνθεση είναι κλεισμένο μέχρι και το 2020. Τα επόμενα έργα θα παρουσιαστούν σε ιδιαίτερα μεγάλους χώρους, φυσικά αυτό είναι κάτι υπέροχο και το περιμένω σα μικρό παιδί, ο κάθε δημιουργός θα συμφωνούσε μαζί μου. Υπάρχει όμως και κάτι απροσδιόριστα εκστατικό στην μικρή κλίμακα. Το να γράψεις για σόλο όργανο δεν είναι εύκολο, όπως το να στήσεις ολόκληρη παράσταση με έναν μόνο ηθοποιό ή έναν χορευτή. Συντονίζει και συγχρονίζει όλη την ενέργειά σου σε ένα μόνο άτομο. Είναι τεράστια άσκηση. Στόχος μου είναι να προσεγγίσω τα ογκώδη έργα και σκηνές με την ίδια ακριβώς οικειότητα όπως ένα σόλο. Όσον αφορά το πιάνο, έχω σκεφτεί ήδη το επόμενο έργο και τον ζωγράφο, ειλικρινά περιμένω πως και πως.

«Είναι το ημερολόγιο της ζωής μου και όλα μπαίνουν εκεί, συνειδητά η μη. Αυτός είναι και ο λόγος που δε βγάζω εγώ ο ίδιος πολλές φωτογραφίες, δεν τις χρειάζομαι, επιλέγω να μεταμορφώνω την εικόνα και την αίσθηση σε ήχο.»

Η δημιουργία στη μουσική και η συσχέτιση με το νεαρό της ηλικίας, τις εμπειρίες, τα ερεθίσματα. Με τις εμπειρίες και τα ερεθίσματα αδιαμφησβήτητα. Ανεξάρτητα από το ότι μοιράζεται σε διαφορετικά έργα και όργανα, η μουσική μου είναι μία και ενιαία. Είναι το ημερολόγιο της ζωής μου και όλα μπαίνουν εκεί, συνειδητά η μη. Αυτός είναι και ο λόγος που δε βγάζω εγώ ο ίδιος πολλές φωτογραφίες, δεν τις χρειάζομαι, επιλέγω να μεταμορφώνω την εικόνα και την αίσθηση σε ήχο. Δε γνωρίζω αν η ηλικία μου παίζει ρόλο στο μουσικό μου αποτέλεσμα. Είναι πολύ πιθανό. Παρόλο όμως που είμαι αρκετά νέος στην ηλικία, νιώθω πως δεν ανήκω στην κατηγορία των νέων συνθετών, ίσως γιατί μου δόθηκαν μεγάλες σκηνές και ευκαιρίες αρκετά γρήγορα και λίγο απότομα θα μπορούσε κανείς να πει, ίσως γιατί επιλέγω να μην ανήκω σε κανέναν ακαδημαϊκό χώρο. Το διαχειρίζομαι όμως καλά και το διασκεδάζω απόλυτα, με εκφράζει.

«Είμαι συνεπής και πιστός στο δικό μου προσωπικό όραμα και κινούμαι μόνο με βάση αυτό, όχι με τις τάσεις. Μου αρέσουν οι έπαινοι, ας είμαστε ειλικρινείς, σε ποιόν δημιουργό δεν αρέσουν; Όχι από πλευράς αλαζονείας αλλά είναι μια ωραία ώθηση για την πορεία σου.»

 Οι έπαινοι ή οι αφορισμοί εξελίσσουν το έργο σου; Κανένας αφορισμός δε με αφορά. Δεν τους παίρνω στα σοβαρά και έτσι δεν έχουν δύναμη πάνω μου. Είμαι συνεπής και πιστός στο δικό μου προσωπικό όραμα και κινούμαι μόνο με βάση αυτό, όχι με τις τάσεις. Μου αρέσουν οι έπαινοι, ας είμαστε ειλικρινείς, σε ποιόν δημιουργό δεν αρέσουν; Όχι από πλευράς αλαζονείας αλλά είναι μια ωραία ώθηση για την πορεία σου. Όμως η μεγαλύτερη εξέλιξη είναι η ίδια η ενέργεια που καταναλώνεις από τη ζωή και προς τη ζωή, τις συνεργασίες με άλλους καλλιτέχνες και την παρακολούθηση του εαυτού σου στο χρόνο.

«Λυπάμαι που βλέπω τους ανθρώπους πάνω από μία οθόνη, στους δρόμους, στο μετρό, στην παραλία, στα βουνά, στον έρωτα! Είναι και ο μοναδικός λόγος που επιλέγω να μη χρησιμοποιώ σμαρτφοουν. Επιλέγω λοιπόν να συνθέτω μουσική η οποία στη βάση της απαιτεί συγκέντρωση και υπομονή.»

Πώς θα χαρακτήριζες την πορεία της γενιάς σου; Και με τι μουσική θα τη συνόδευες; Αρνούμαι την οποιαδήποτε ιδέα ότι η δική μου γενιά περνάει περισσότερες δυσκολίες από τις προηγούμενες. Έχουμε τη λανθασμένη τάση να θεωρούμε ότι εμείς, τώρα στο παρόν, αντιμετωπίζουμε πολλά προβλήματα, ξεχνώντας τα πόσα προβλήματα αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι πριν μερικές γενιές, ή ακόμα και αιώνες. Το μόνο που αλλάζει είναι η φύση μερικών προβλημάτων. Αυτό που εγώ χαρακτηρίζω ως τη νέα δυσκολία, ας το ονομάσουμε «το πρόβλημα του 21ου αιώνα»  είναι η έλλειψη συγκέντρωσης και τελετουργίας. Λυπάμαι που βλέπω τους ανθρώπους πάνω από μία οθόνη, στους δρόμους, στο μετρό, στην παραλία, στα βουνά, στον έρωτα! Είναι και ο μοναδικός λόγος που επιλέγω να μη χρησιμοποιώ σμαρτφοουν. Επιλέγω λοιπόν να συνθέτω μουσική η οποία στη βάση της απαιτεί συγκέντρωση και υπομονή. Πολλές φορές αυτό συνδέεται με τον αργό χρόνο και την αίσθηση τελετουργίας. Κανείς δεν είναι μπροστά από την εποχή τους και δε θα έπρεπε να είναι. Το ιδεατό και το πιο δύσκολο είναι να είσαι πραγματικά στην εποχή σου και όχι μερικά χρόνια ή δεκαετίες πίσω. Με ενδιαφέρει λοιπόν το κοινό, υπερβολικά πολύ, όμως έχω την ανάγκη να τους δώσω μουσική που δεν έχουν, μουσική που θα βάλει το σώμα τους και το μυαλό τους σε μια νέα, σύγχρονη τελετή, παρά να τους χαρίσω ένα ευκολοχώνευτο άκουσμα με επιδερμικά συγκινησιακό χαρακτήρα.

«Το κάθε κοινό λοιπόν έχει το δικό του ενδιαφέρον, εγώ συνθέτω πάντα με την αίσθηση ότι το κοινό που απευθύνομαι είναι ποικίλο και διεθνές. Ύστερα από 13 χρόνια, το Λονδίνο έχει βοηθήσει σε αυτό. Δεν παύουν όμως να λένε, ακόμα και στα αγγλικά προγράμματα συναυλιών  ”Dimitrios Skyllas is a Greek composer.. ”»

Εν αναμονή της επαφής του έργου σου με το ελληνικό κοινό. Ποια τα χαρακτηριστικά του σε σύγκριση με το κοινό άλλων χωρών που έχεις έρθει σε επαφή και τι συναισθήματα ευελπιστείς να του εμφυσήσεις; Το «The Great Transition», όπως και όλα τα μουσικά μου έργα έχουν μεγάλη μερίδα ελληνικής ενέργειας μέσα τους, γεγονός που από μόνο του δημιουργεί επαφή και συντονισμό με το κοινό στην Ελλάδα, είτε τελικά το αποτέλεσμα αρέσει αισθητικά είτε όχι. Μαζί με την επιρροή από την ελληνική παράδοση, αντλώ μεγάλη έμπνευση από τη δυτική τέχνη, τους λατινικούς θρησκευτικούς ύμνους αλλά και από παραδοσιακά ακούσματα της Ασίας, κυρίως της Ιαπωνίας και της Κορέας. Με λίγα λόγια, τα έργα μου αποτελούνται από μικρά θραύσματα πολιτισμών με κεντρικό άξονα την δική μου προσωπική οπτική και δημιουργική ανάγκη. Το κάθε κοινό λοιπόν έχει το δικό του ενδιαφέρον, εγώ συνθέτω πάντα με την αίσθηση ότι το κοινό που απευθύνομαι είναι ποικίλο και διεθνές. Ύστερα από 13 χρόνια, το Λονδίνο έχει βοηθήσει σε αυτό. Δεν παύουν όμως να λένε, ακόμα και στα αγγλικά προγράμματα συναυλιών  ”Dimitrios Skyllas is a Greek composer.. ”

 

*Σάββατο 25 Νοεμβρίου στις 20:30 στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Πιάνου 2017.