Ένας σύγχρονος Αμφορέας διχάζει

Η street art διχάζει μερικές φορές και στο Κουκάκι ένας Σύγχρονος Αμφορέας ήταν ικανός για να αναστατώσει τους κατοίκους. Όλα ξεκίνησαν από το πρόγραμμα Οpen Gallery το οποίο ξεκίνησε το 2014 στο πλαίσιο της 1ης έκδοσης του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης στοχεύοντας στην αρμονική ένταξη της τέχνης στο πολεοδομικό περιβάλλον, στη δημιουργία κοινωνικού οφέλους, στην αναβάθμιση του κτιρίου και ταυτόχρονα του αστικού τοπίου αλλά και στη συντήρηση των νέων ή των υφιστάμενων τοιχογραφιών και συγκεκριμένων έργων graffiti, τα οποία –για πρακτικούς λόγους– είναι αναντικατάστατα.

Φέτος τo ανεξάρτητο πολιτιστικό ίδρυμα Studio 4, παρουσίασε τη δράση Open Gallery #5, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης: Επιβίωση,  με τη συνεργασία της Διεύθυνση Κτιριακής Υποδομής του Δήμου Αθηναίων και αποτέλεσε την τέταρτη σε σειρά δράση του.

Η δράση ολοκληρώθηκε πριν από λίγο διάστημα με την μεγάλης κλίμακας τοιχογραφία με τίτλο «Ο Αμφορέας του Σήμερα» βρίσκεται στο 14ο Γενικό Λύκειο Αθηνών στο Κουκάκι και δημιουργήθηκε από τον ισπανικής καταγωγής εικαστικό Sam3 σε επιμέλεια Ανδρέα Φακή.

Πρόκειται για ένα μελανόμορφο αγγείο Παναθηναϊκού τύπου, το οποίο εικονίζει μεταφορικές και κυριολεκτικές μορφές ταξιδιού και μετακίνησης σε εναρμόνιση με το σχολικό περιβάλλον του σήμερα. Παράλληλα, λειτουργεί ως σημείο συνάντησης του αρχαίου με τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό.

Για πρώτη φορά στα χρονικά δεδομένα του ανεξάρτητου πολιτιστικού ιδρύματος Studio 4 και του εικαστικού Sam3 –ενός διεθνώς αναγνωρισμένου καλλιτέχνη με πλούσια δράση– υπήρξε έντονη αντίδραση από δύο κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι ήταν αντίθετοι με τη συμπερίληψη του μαύρου χρώματος και με τα όσα εικονίζει η τοιχογραφία.

Όπως αναφέρουν οι διοργανωτές, οι κάτοικοι “Επιδιώκουν με διάφορους τρόπους, να σβηστεί «Ο Αμφορέας του Σήμερα», ενώ μια (κακότεχνη) σατυρική πορνογραφική αναπαράσταση που βρίσκεται απέναντι από το έργο σε ύψος που επιτρέπει την άμεση απομάκρυνσή της, δεν τους ενοχλεί. Μια θέση την οποία όπως όλα δείχνουν, δεν συμμερίζεται η συντριπτική πλειοψηφία των περιοίκων.”

Ο Ανδρέας Φακής που επιμελήθηκε το έργο γράφει σχετικά με τις αντιδράσεις πως:

“Ένα έργο τέχνης δεν είναι εφικτό να είναι αρεστό από όλους ή ακόμα και από την πλειοψηφία. Ωστόσο, «Ο Αμφορέας του Σήμερα» είναι ένα τέτοιο έργο• είδαμε ότι έχει την ευρεία αποδοχή των περιοίκων. Άλλωστε, δε θεωρώ ότι θα μπορούσε να θεωρηθεί αμφιλεγόμενο ως έργο. Ίσως θα μπορούσε να το δει ως τέτοιο, κάποιος ο οποίος θα ήταν ιδιαίτερα συντηρητικός, ενδεχομένως κάποιος που θα είχε υπάρξει έφηβος κατά τη δεκαετία του 1940 και άρα, θα είχε χτίσει τον χαρακτήρα του αρκετά πριν το 1980.

Αμφιλεγόμενα είναι: αρκετά από τα έργα του Ιταλού Blu, οι δράσεις των Ρώσων Voina, κάποιες πρακτικές των Αμερικανών Critical Art Ensemble και μια σειρά έργων του έλληνα D!. Τα παραπάνω έργα, συχνά φέρνουν σε αμηχανία ένα μεγάλο τμήμα των θεατών τους. Με τον όρο «θεατές», φυσικά δεν αναφέρομαι σε όσους απλά τα έχουν αντικρίσει, αλλά σε όσους τα έχουν κατανοήσει νοηματικά ως έργα.

«Ο Αμφορέας του Σήμερα» δεν είναι ένα τέτοιο έργο.

Δεν είναι αιχμηρό. Δεν προσβάλει. «Δεν έχει πολύ μαύρο» όπως μου είπε ένας περίοικος• και αυτό φυσικά δεν είναι τυχαίο. Κατανοούμε τις ανάγκες του σχολικού περιβάλλοντος, δεν προσπαθούμε να προκαλέσουμε. Αν είχαμε τέτοιο σκοπό, οι προτάσεις μας θα ήταν αρκετά διαφορετικές.

Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν περιπτώσεις που ένα δημόσιο έργο τέχνης αποδοκιμάζεται από ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών και εκτιμάται αφού παρέλθει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Στην Αθήνα υπάρχει ένα τέτοιο έργο το οποίο το γνωρίζουμε όλοι και είναι περίπου τριάντα ετών.”

Πέρα από το έργο που δίχασε όμως αξίζει να αναφερθεί πως τo Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης: Eπιβίωση τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων. Πρόκειται για ένα πολυδιάστατο φεστιβάλ με εγχώριες και διεθνείς συμμετοχές, το οποίο έχει διετή συχνότητα και αποτελείται από πολιτιστικά δρώμενα που αφορούν εκφάνσεις της τέχνης που συναντάται στον δημόσιο χώρο, όπως η street art, το graffiti – ειδικότερα με τη μορφή υλικού τεκμηρίωσης ή στο πλαίσιο συντήρησης σημαντικών έργων – καθώς και άλλες εικαστικές μορφές.

Η έννοια της “επιβίωσης” ως θεματική στο φεστιβάλ έχει πολλαπλές εφαρμογές και διαφορετικές αναγνώσεις. Αναφέρεται στους πολίτες της Ελλάδας, στην Ελλάδα ως τόπο, στην Αθήνα ως κέντρο της Ελλάδας, και στην τέχνη που φιλοξενεί ο δημόσιος χώρος, ως οργανικό του περιεχόμενο.

*Συνεχίζεται το ανοιχτό κάλεσμα συμμετοχής προς όσους επιθυμούν να συμβάλουν στην υλοποίηση της 2ης έκδοσης του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης. Το ανοιχτό κάλεσμα συμμετοχής απευθύνεται σε εθελοντές κάθε ειδικότητας. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν στο e-mail info@studio-four.org αποστέλλοντας βιογραφικό σημείωμα και αναγράφοντας στο θέμα του e-mail τον κωδικό ενδιαφέροντος “ΦΔΤ2_Εθελ”. Κατά την ολοκλήρωση του Φεστιβάλ Δημόσιας Τέχνης: Επιβίωση θα κληρωθούν δύο (2) πακέτα διαμονής, τριών (3) διανυκτερεύσεων για δύο (2) ενήλικες, σε ξενοδοχείο τεσσάρων (4) αστέρων θερινού προορισμού εσωτερικού. Tα πακέτα διαμονής θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου 2017.