Εννέα μοναδικά μουσεία σε όλη την Ελλάδα

Εννέα μουσεία – κοσμήματα διασκορπισμένα σε περιοχές της περιφέρειας «αποτυπώνουν την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με τη φύση στο πέρασμα του χρόνου και συμβάλλουν καθοριστικά τόσο στην προβολή της παραγωγικής ιστορίας της χώρας, αναδεικνύοντας την παραδοσιακή, βιοτεχνική και βιομηχανική τεχνολογία, όσο και στην προώθηση της σχέσης πολιτισμού-περιβάλλοντος, με στοχευμένες δράσεις όπως η καταγραφή των πολιτιστικών τοπίων στην Ελλάδα» δηλώνει η πρόεδρος του ΔΣ. στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), Σοφία Στάϊκου και υπογραμμίζει ότι «διαπιστώσαμε ότι ‘χανόταν’ ένας σημαντικός κρίκος της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Επρόκειτο για την παραγωγική ιστορία της Ελλάδος, ουσιαστικά τις μεθόδους, τις παραδόσεις αλλά και τις προβιομηχανικές πρακτικές που αναπτύχθηκαν σε διάφορες γωνιές της χώρας για την αξιοποίηση φυσικών πόρων όπως του λαδιού, του μεταξιού, του μαρμάρου, του νερού, της μαστίχας, κ.α. Πάνω στην ανάγκη διάσωσης και προβολής της παραγωγικής ιστορίας της χώρας, δημιουργήθηκε σταδιακά το Δίκτυό μας».

Σε αυτόν τον άξονα, η Ακαδημία Αθηνών βράβευσε το Πολιτιστικό ΄Ιδρυμα Ομίλου Πειραιώς με το «Πολιτιστικό Αργυρό Μετάλλιο» για την εξέχουσα πολιτιστική δράση που αναπτύσσει μέσω του Δικτύου Θεματικών στην ελληνική περιφέρεια και συνδέει την πολιτιστική κληρονομιά, με τις τοπικές κοινωνίες, το περιβάλλον και την τεχνολογία.

Τα Θεματικά Μουσεία αποτελούν πόλο έλξης για τις πόλεις ή τις περιοχές στις οποίες βρίσκονται και όπως τονίζει η κ. Στάικου «οι έρευνες μας καταγράφουν ότι σημαντικό ποσοστό των επισκεπτών των Μουσείων επιλέγει να επισκεφθεί την περιοχή λόγω του Μουσείου, αλλά και να διανυκτερεύσει στην περιοχή». Μάλιστα, τα τελευταία 16 χρόνια η επισκεψιμότητα αγγίζει τα 2 εκατομμύρια άτομα, ενώ το 2018 (μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου) ανήλθε στους 322.000 επισκέπτες. «Στην ανοδική αυτή τάση στην επισκεψιμότητα των Μουσείων συνέβαλε και το ουσιαστικό τους άνοιγμα στις τοπικές κοινωνίες. Θέσαμε ως στόχο να καταστήσουμε τα Μουσεία καθημερινούς πόλους πολιτισμού. ‘Ακούσαμε’ τις τοπικές κοινωνίες, συνεργαστήκαμε με τους τοπικούς φορείς και στη συνέχεια σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε ειδικές δράσεις που απαντούν σε ειδικότερες ανάγκες για κάθε περιοχή χωριστά. Κάθε Μουσείο μας είναι ανοικτό για δράσεις των τοπικών κοινωνιών αλλά και προσφέρει δράσεις για τους κατοίκους των περιοχών, τόσο εντός αλλά το κυριότερο και εκτός ωραρίου λειτουργίας του» υπογραμμίζει η πρόεδρος του ΔΣ του ΠΙΟΠ και καταλήγει: «Τι πρέπει να κάνουμε για ενισχύσουμε το Δίκτυο; Νομίζω ότι για να περάσουμε στην επόμενη φάση θα πρέπει να διαμορφώσουμε διαμουσειακές και διαδημοτικές συνεργασίες που θα φέρουν πιο κοντά τα Μουσεία και τις πόλεις στις οποίες βρίσκονται», οι οποίες είναι Σουφλί, Τήνος, Δημητσάνα, Σπάρτη, Λέσβος, Χίος , Βόλος, Στυμφαλία, Γιάννενα.

Το μετάξι ξετυλίγει τις ιστορίες του

Το Μουσείο Μετάξης στο Σουφλί παρουσιάζει αναλυτικά τις φάσεις της σηροτροφίας και της μεταξουργίας. Εστιάζει στο πώς το Σουφλί αναδείχτηκε σε σημαντικό κέντρο παραγωγής μεταξιού στα τέλη του 19ου αιώνα και έως τα μέσα του 20ού.

Μάρμαρο σμιλεμένο με γνώση και τέχνη

Το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας, στον Πύργο της Τήνου, αποτελεί μοναδικό παράδειγμα παρουσίασης της τεχνολογίας του μαρμάρου, υλικού που κατέχει ιδιαίτερη θέση στην αρχιτεκτονική και την τέχνη της Ελλάδας, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Η μόνιμη έκθεση, που περιγράφει αναλυτικά και ζωντανά το πλέγμα εργαλειακού εξοπλισμού και τεχνικών μαρμαροτεχνίας, δίνει έμφαση στην προβιομηχανική και πρωτοβιομηχανική Τήνο, σημαντικότερο νεοελληνικό κέντρο μαρμαροτεχνίας. Παράλληλα, αναδεικνύει το κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύχθηκαν τα τοπικά εργαστήρια.

Με τη δύναμη του νερού

Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, στη Δημητσάνα, προβάλλει τη σημασία της υδροκίνησης στην παραδοσιακή κοινωνία. Εστιάζοντας στις βασικές προβιομηχανικές τεχνικές που αξιοποιούν το νερό για την παραγωγή ποικίλων προϊόντων, τις συνδέει με την ιστορία και την καθημερινότητα της τοπικής κοινωνίας στο πέρασμα του χρόνου.

Ο ευλογημένος καρπός της ελιάς

Το Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού, στη Σπάρτη, σας ταξιδεύει στον πολιτισμό, την ιστορία και την τεχνολογία της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής στον ελλαδικό χώρο, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Στόχος του Μουσείου είναι να φωτίσει την άρρηκτη σύνδεση της ελιάς με την ταυτότητα του τόπου μας, και γενικά με τον μεσογειακό χώρο. Η ελιά και το λάδι παρουσιάζονται εδώ από διαφορετικές οπτικές γωνιές: οικονομία, διατροφή και χρήσεις, θρησκευτική λατρεία, τέχνη και τεχνολογία.

Η «Μηχανή του Κοινού» ξαναδουλεύει

Το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου παρουσιάζει τη βιομηχανική φάση της ελαιουργίας στην Ελλάδα. Εστιάζει στις αλλαγές που επέφερε η εισαγωγή της μηχανικής κίνησης στη διαδικασία παραγωγής ελαιολάδου και προσεγγίζει με ευαισθησία τη συμβολή των κατοίκων της περιοχής στην παραγωγική διαδικασία. Στόχος του Μουσείου Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου είναι να προβάλει την βιομηχανική κληρονομιά μας στον τομέα της ελαιουργίας και να την εντάξει στο ευρύτερο αρχιτεκτονικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο της εποχής.

Στα Μαστιχοχώρια της νότιας Χίου

Το Μουσείο Μαστίχας Χίου βρίσκεται στα Μαστιχοχώρια, σύνολο μεσαιωνικών χωριών στη Νότια Χίο, στο μοναδικό σημείο της Μεσογείου όπου καλλιεργείται ο σχίνος της ποικιλίας Pistacia lentiscus var. Chia, από τον οποίο παράγεται η μαστίχα. Το Μουσείο Μαστίχας Χίου σκοπεύει να αναδείξει την παραγωγική ιστορία της καλλιέργειας και την επεξεργασίας της μαστίχας, την οποία εντάσσει στο πολιτιστικό τοπίο της Χίου. Μέσα από το πρίσμα της εγγραφής από την UNESCO της παραδοσιακής μαστιχοκαλλιέργειας στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της ‘Αυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, το 2014, έμφαση δίνεται στη διαχρονία και την αειφορία του χιώτικου αυτού προϊόντος.

Ένα παλιό εργοστάσιο «ζωντανεύει»

Το Μουσείο στεγάζεται στο παλιό Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας Νικολάου & Σπυρίδωνος Τσαλαπάτα, στον Βόλο. Παρουσιάζει την καθημερινή ζωή στο εργοστάσιο, καθώς και όλα τα στάδια της παραγωγής διαφορετικών τύπων τούβλων και κεραμιδιών. Στόχος του είναι αναδείξει την ιστορική ταυτότητα της πόλης του Βόλου και να συμβάλει στη διάσωση και την προβολή της βιομηχανικής κληρονομιάς της.

Η ζωή στις όχθες της μυθικής λίμνης

Το Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας, που επιδιώκει να καταδείξει την αλληλεξάρτηση ανθρώπου και φύσης, εστιάζει στην αρμονική συνύπαρξή τους στη λεκάνη της Στυμφαλίας. Στόχος του Μουσείου Περιβάλλοντος Στυμφαλίας είναι η οικολογική ευαισθητοποίηση του κοινού και η διάσωση της γνώσης για την παραδοσιακή τεχνολογία της περιοχής.

Στο κάστρο των Ιωαννίνων

Το Μουσείο Αργυροτεχνίας βρίσκεται στο κάστρο των Ιωαννίνων, και συγκεκριμένα στο δυτικό προμαχώνα της νοτιανατολικής ακρόπολης (Ιτς Καλέ). Καταλαμβάνει τα δύο επίπεδα του προμαχώνα καθώς και το κτίσμα των παλαιών μαγειριών που εφάπτεται σε αυτόν. Σκοπός του είναι η διάσωση της γνώσης για την ηπειρώτικη αργυροτεχνία και η διάχυση της πληροφορίας γύρω από την τεχνολογία της στο ευρύ κοινό. Επίσης, η σύνδεση αυτής της τεχνολογίας με τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής γύρω από τα οποία αυτή αναπτύχθηκε και άκμασε. Πρόκειται για μουσείο θεματικό, αφού πραγματεύεται την τεχνολογία της αργυροχοΐας κατά την προβιομηχανική περίοδο, αλλά ταυτόχρονα και μουσείο περιφερειακό, αφού εστιάζει κυρίως στην ιστορία της αργυροχοΐας στην περιοχή της Ηπείρου. Χρονικά, η έκθεση αναφέρεται κατά βάση στη μεταβυζαντινή περίοδο, από τον 15ο αιώνα και έπειτα, χωρίς ωστόσο να λείπουν και αναφορές στο απώτερο παρελθόν, καθώς η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των ασημικών ανάγεται συχνά σε πολύ παλαιότερες περιόδους.

Κάτια Παπαδοπούλου ΑΠΕ