Φέρτε στο φως τους μπαζωμένους χειμάρρους της Θεσσαλονίκης

Αντιπλημμυρική προστασία σε συνεργασία με τη φύση, φέρνοντας σταδιακά “στο φως” τους μπαζωμένους χειμάρρους, προτείνουν οι συγγραφείς του βιβλίου “Η Θεσσαλονίκη των νερών” όπου αποτυπώνεται η ιστορία και η διαχείριση των υπόγειων νερών της πόλης.

“Πολλοί συμπολίτες μας ίσως ξαφνιαστούν όταν ανακαλύψουν ότι το σπίτι που μένουν βρίσκεται επάνω ή πολύ κοντά σε κάποια πρώην κοίτη χειμάρρου. Άλλοι, μπορεί να έχουν χρήσιμες μαρτυρίες για γλυκά νερά που αναβλύζουν ακόμη στα υπόγεια της πολυκατοικίας τους.

Κάποιοι άλλοι πάλι, μπορεί να έχουν διαφορετικές πληροφορίες από πρώτο χέρι ή από παλιούς κατοίκους και συγγενείς ή να παρακινηθούν από το βιβλίο να περπατήσουν για να αναζητήσουν κάποια παρακλάδια χειμάρρων ή να διασταυρώσουν επισφαλείς περιγραφές” υπογραμμίζουν στο εισαγωγικό τους σημείωμα, οι συγγραφείς του βιβλίου Γιώργος Μπλιώνης και Μιχάλης Τρεμόπουλος.

Η έκδοση που θα παρουσιαστεί στις 30 Νοεμβρίου, στις 7 το απόγευμα, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, χωρίζεται σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους (προϊστορική και κλασική εποχή, βυζαντινά χρόνια, οθωμανική κατάκτηση, 20ος αιώνας, σημερινή περίοδος), ενώ στο καταληκτικό κεφάλαιο σκιαγραφείται ένας πιο οικολογικός τρόπος διαχείρισης των χειμαρρικών οικοσυστημάτων.

“Πρόκειται για την πρακτική του daylighting, δηλαδή της αποκατάστασης της κοίτης ποταμών και χειμάρρων που είχαν υπογειοποιηθεί κατά το παρελθόν” εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ένας από τους συγγραφείς του βιβλίου, ο Γιώργος Μπλιώνης προσθέτοντας ότι είναι επιτακτική η ανάγκη η κατάρτιση ενός Ρυθμιστικού Σχεδίου αντιπλημμυρικής προστασίας που να διαπνέεται από νέες, πιο οικολογικές, κατευθύνσεις της επιστημονικής κοινότητας. Ένα Central Park στη Θεσσαλονίκη

Ένα σημείο του Δενδροπόταμου, με ιδιαίτερη περιβαλλοντική και ιστορική σημασία, αποτελεί η περιοχή της Ευκαρπίας και του λόφου του Λεμπέτ. Η διέλευση όμως της εσωτερικής περιφερειακής οδού και οι ανισόπεδοι κόμβοι που κατασκευάστηκαν προκάλεσαν πρόσθετη υποβάθμιση.

“Θεωρούμε”, αναφέρουν οι συγγραφείς στο βιβλίο, “ότι μία από τις προτεραιότητες των αρχών της Θεσσαλονίκης πρέπει να είναι η ανάδειξη του προϊστορικού οικισμού και της γειτονικής κοίτης του χειμάρρου, ως ένα από τα εμβληματικά ορόσημα της πόλης”. Προτείνουν δε, για την περιοχή από όπου διερχόταν η τάφρος του Δενδροπόταμου, ένα πρόγραμμα αποκατάστασης τύπου daylighting.

“Η κατάργηση της Λεωφόρου Δενδροποτάμου και η διάνοιξη της τάφρου του χειμάρρου θα μπορούσε να συνδυαστεί με τη μετατροπή των πρώην στρατοπέδων Μ. Αλεξάνδρου και Παπακυριαζή σε μητροπολιτικό πάρκο με υψηλό πράσινο. Θα πρόκειται για ένα είδος Central Park της Θεσσαλονίκης, συνδυάζοντας φυσικούς υγροτόπους και αστικές δασικές συστάδες”. Ξηροπόταμος και “ο δρόμος του νερού”

Με ένα πιλοτικό, διαδημοτικό πρόγραμμα, ο καθαρισμός και ο εμπλουτισμός της βλάστησης της κοίτης του Ξηροποτάμου θα μπορούσε να χαρίσει στην πόλη μοναδικούς βιότοπους, σύμφωνα με τους Μπλιώνη και Τρεμόπουλο.

“Η περιοχή των βυζαντινών νερόμυλων της Πολίχνης θα μπορούσε να ενωθεί με την έκταση του πρώην στρατοπέδου Καρατάσου και να δημιουργηθεί ένας μεγάλος χώρος περιβαλλοντικής προστασίας και πολιτισμού, αναδεικνύοντας και αναβαθμίζοντας ταυτόχρονα τον χείμαρρο”.

Άλλες προτάσεις των συγγραφέων για την αξιοποίηση των ρεμάτων αφορούν στα παρακάτω και παρατίθενται όπως καταγράφονται στο βιβλίο:

Λοξός Λάκκος Μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση ανάπλασης του πρώην στρατοπέδου Π. Μελά, η οποία περιλαμβάνει και την ανάδειξη της πρώην κοίτης του Λοξού Λάκκου, έχει κατατεθεί από συνεργάτες του πρώην Δήμου Σταυρούπολης. Αλλά και οι πράσινοι χώροι που διασώθηκαν από την πρώην κοίτη του χειμάρρου στην περιοχή της Πολίχνης θα μπορούσαν να τύχουν μιας οικολογικής ανάπλασης που θα αποκαταστήσει διάφορα χαρακτηριστικά του προηγούμενου οικοσυστήματος.

Άγιος Παύλος Η οικολογική ανάπλαση της κοίτης του χειμάρρου της Ευαγγελίστριας που έχει διασωθεί και η αποκατάσταση της βλάστησης θα μπορούσε να χαρίσει στη Θεσσαλονίκη μια περιοχή αναψυχής, βλάστησης και ιστορικής μνήμης. Το ρέμα θα μπορούσε να εμπλουτίζεται από το νερό μιας βρύσης, που θα μπορούσε να κατασκευαστεί κοντά στο αγίασμα ως υπενθύμιση του προγενέστερου χαρακτήρα της περιοχής. Τα πεύκα που ήδη υπάρχουν από προγενέστερες αναδασώσεις, σε συνδυασμό με την υδροχαρή βλάστηση του χειμάρρου, θα αποτελέσουν μια αναβαθμισμένη φυσική συνέχεια του Σέϊχ-Σου μέσα στην πόλη.

ΥΦΑΝΕΤ Η συντήρηση και αποκατάσταση του κτιρίου θα πρέπει να συνοδευτεί με αναβάθμιση της βλάστησης και του ρέματος που βρίσκονται πίσω από το εργοστάσιο. Μια ενδιαφέρουσα πρόταση παρέμβασης που κατατέθηκε το 2014 κάνει λόγο για αποκατάσταση της κοίτης σε ένα τμήμα 1.700 μέτρων, με απομάκρυνση των αυθαιρέτων και του γηπέδου του «Αχιλλέα» Τριανδρίας, ενοποίηση με τον αρχαιολογικό χώρο της Τούμπας, επανακατασκευή της γέφυρας στην οδό Λαμπράκη και κατάληξη στον κόμβο της οδού Μαραθώνος.

Κρυονέρι Στο συνοικισμό Κρυονερίου, από το ύψος του Περιφερειακού μέχρι και τη σύνδεση με την Περιφερειακή Τάφρο, στην οδό Δ. Τσέλιου, σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση η κοίτη με αρκετά αξιόλογα δείγματα βλάστησης. Η αναβάθμιση αυτής της περιοχής, με καθαρισμό και δενδροφυτεύσεις αυτόχθονων υδροχαρών ειδών θα δημιουργήσει ένα φυσικό πάρκο, που θα αποτελεί ταυτόχρονα και διείσδυση του Σέϊχ-Σου μέσα στην πόλη.

Περιοχή Μεγάλου Ρέματος Η περιοχή αυτή μπορεί να δενδροφυτευθεί και να αναδειχθεί μαζί με τη ρωμαϊκή υδρογέφυρα, το βυζαντινό νερόμυλο, το Μεταξουργείο Μπενοζίλιο, το Οινοποιείο Χάϊτμαν και συναφείς εγκαταστάσεις αμπελοκαλλιέργειας σε έναν πολιτιστικό και περιβαλλοντικό βιότοπο.

Επίσης, θα μπορούσε να κατασκευαστεί ένα πολύ μακρύτερο μονοπάτι από το σημερινό του Δήμου Πυλαίας – Χορτιάτη, που να διέρχεται κάτω από την περιφερειακή οδό και να συνεχίζει κατά μήκος του χειμάρρου Πανοράματος.

Χείμαρρος, βίλα και μύλοι Αλλατίνη Ολόκληρη η περιοχή από τους μύλους Αλλατίνη έως και τη βίλλα, συμπεριλαμβανομένης της συνοικίας Ουζιέλ, της βίλλας Ζαρντινίδη, της αποθήκης των Τραμ και της Casa Bianca, αποτελεί μια ιδιαίτερη ενότητα, η οποία θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί συνολικά και να αναπλαστεί με μια ενιαία προσέγγιση, αξιοποιώντας την ύπαρξη ενός τελευταίου ανοιχτού τμήματος του χειμάρρου.

Ανάπλαση περιφερειακής τάφρου Η περιοχή της περιφερειακής τάφρου θα μπορούσε να αναπλαστεί και να μετατραπεί σε ένα εκτεταμένο ημι-φυσικό οικοσύστημα και ζώνη ήπιας αναψυχής. Αντίστοιχη πρόταση είχε τύχει αρκετά προχωρημένης επεξεργασίας από τον Οργανισμό Ρυθμιστικού Θεσσαλονίκης, όπως αυτή παρουσιάστηκε το 2010.

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ