For Sama | Μια αριστουργηματική ταινία τεκμηρίωσης που δεν πρέπει να χάσει κανείς

Ο Πάνος Αχτσιόγλου παρακολούθησε το «Για τη μικρή Σάμα» και καταθέτει την κριτική του.

Σκηνοθεσία: Waad Al-Kateab, Edward Watts

Ηθοποιοί: Waad Al-Kateab, Hamza Al-Khateab, Sama Al-Khateab

Το 22ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έχει ανοίξει τις διαδικτυακές πόρτες του στο κοινό με πολύ μεγάλη επιτυχία. Πρωτότυπα αφιερώματα, ενδιαφέρουσες συζητήσεις, online δρώμενα και πάνω απο 210 ντοκιμαντέρ από όλο τον κόσμο περιμένουν να τα ανακαλύψουμε. Μέσα σε αυτά δεσπόζουσα θέση κατέχει το αριστουργηματικό «Για τη μικρή Σάμα» των Waad Al-Kateab, Edward Watts. Μια αριστουργηματική ταινία τεκμηρίωσης που δεν πρέπει να χάσει κανείς. Ή μάλλον, που οφείλουμε να δούμε όλοι.

Δεν υπάρχει καλός πόλεμος. Δεν υπάρχει δικαιολογημένος πόλεμος. Μέσα από ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ που εγείρει εγρήγορση αλλά και χτυπά απευθείας στις πιο ευαίσθητες χορδές της ψυχής, δύο Σύριοι πρόσφυγες καταγράφουν με την ερασιτεχνική τους κάμερα το χρονικό της επίθεσης και της πολιορκίας από τις δυνάμεις του Άσαντ στο Χαλέπι, αλλά και τις προσπάθειές τους να μείνουν ζωντανοί, να βοηθήσουν όσους μπορούν και να αντισταθούν στην λαίλαπα του πολέμου που σαρώνει τα πάντα στο πέρασμα της, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Μπροστά σε ένα θέαμα που φαίνεται αδιανόητο να σε αφήσει αδιάφορο, μπροστά στην απόλυτη καταστροφή, το μίσος και τον θάνατο, η σκηνοθέτης, δημοσιογράφος και πολιτική ακτιβίστρια Waad Al-Kateab, κάνει την προσωπική της ζωή τεκμηρίωση της βίας και της αθλιότητας, προκαλώντας σε να μην πάρεις τα μάτια σου από την εικόνα, κάτι που δεν μοιάζει εύκολο, ήδη από τα πρώτα λεπτά. Οι δύο βασικές χρονικές αφηγηματικές γραμμές συγκλίνουν στο 2016 όπου οι δυνάμεις του δικτάτορα Άσαντ καταλαμβάνουν το Χαλέπι, ωθώντας και τους τελευταίους κατοίκους του να εγκαταλείψουν μια πρώην πλέον πανέμορφη πόλη και να ξεκινήσουν ένα μεγάλο ταξίδι που μπορεί τελικά να μην καταγράφεται, αλλά δεν χρειάζεται και ιδιαίτερη φαντασία για να καταλάβει κανείς που έχει οδηγήσει.

 Βλέποντας αυτό το συγκλονιστικό κινηματογραφικό κειμήλιο δεν μπορείς παρά να σταθείς με απορία και απύθμενη θλίψη στην μαύρη ψυχή όλων αυτών των μικρών και φοβισμένων ανθρώπων που κρατώντας ένα καλτσάκι ενός παιδιού (μιας ακόμη από τις χιλιάδες «Σάμα», ακόμη ενός κομματιού του ουρανού) φωνάζουν «έξω», «μακριά από εμάς» ή πιο χυδαία «ένας λιγότερος». Δεν μπορείς να μη νιώσεις θλίψη, οργή, απέχθεια και μίσος για όλους τους μεγάλους (αλλά και μικρούς) αυτού του κόσμου που επιτρέπουν να συνεχίζεται αυτό που βλέπεις στην οθόνη. Ντροπή και για όλους αυτούς τους ακόμη πιο έσχατους, για όλους εμάς που κουνάμε με κατανόηση το κεφάλι, χωρίς ωστόσο να κάνουμε τίποτε, νιώθοντας ψευδώς προστατευμένοι στο μικρόκοσμό μας. Το «Για τη μικρή Σάμα» που φέτος κοσμεί ίσως το πιο ιδιαίτερο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης της σύγχρονης ιστορίας του, είναι ένα υπέροχο, ένα μεγαλειώδες φιλμ. Ένα συνταρακτικό γράμμα αγάπης προς τη χαμένη αθωότητα που οφείλεις να δεις, ως ελάχιστο φόρο τιμής στη μικρή Σάμα, που τελικά καθόλου μικρή δεν είναι. Για τη Σάμα, για όλους αυτούς, για όλους εμάς.